Арнайы салы режимдері:олдану аясы жне трлері
Арнаулы салы режімі - салы тлеушілерді жекелеген санаттары шін біоджетпен есеп айырысуды жне салытарды жекелеген трлерін есептеу мен тлеуді, сондай-а ол бойынша салыты есептемені табыс етуді оайлатылган ережесін олдануды кздейтін ерекше тртіп. Арнаулы салы режімдері мынадай трлерге блінеді: зіне патент негізінде жне оайлатылан малмдама негізінде арнаулы салы режімін кіріктіретін шаын бизнес субъектілері шін, шаруа немесе фермер ожалытары шін, заи тла - ауыл шаруашылыы німдерін ндірушілер мен селолыттыну кооперативтері шін арнаулы салы режімдер.
Салы тлеуші жалпыа бірдей белгіленген тртіпті немесе арнаулы салы режімін тадауа ылы. Арнаулы салы режімі шаын бизнес субъектілері шін тлем кзінен сталатын салытарды оспаанда, леуметтік салыты жне корпоративтік немесе жеке табыс салыын есептеу мен тлеуді оайлатылан тртібін белгілейді.Бюджетке баса салытарды жне міндетті тлемдерді есептеу, тлеу жне салыты есептемені табыс ету жалпыа бірдей белгіленген тртіппен жргізіледі.
азастан Республикасы аумаында жне оны шегінен тысары жерлерде алынан (алынуа жататын) табыстарды барлы трлерінен тратын салы кезеі ішіндегі табыс патентнемесе оайлатылан малмдама негізінде арнаулы салы режімін олданатын салы тлеушілер шін салы салу объекті болып табылады. Біркатар табыстардан корпоративтік немесе жеке табыс салыын есептеу мен тлеу жне олар бойынша салыты есептемені табыс ету жалпыа бірдей белгіленген тртіппен жргізіледі. Шаын бизнес субъектілеріне арналан салыты есептеудін жалпыа бірдей белгіленген тртібі, патент негізінде, оайлатылан малмдама негізінде жргізіледі. Аталан дістерді эрайсысы шін оларды олдануды шарттары ескеріледі: ызметті ара-тра сипаты, ксіпкерлік ызметті орны, сипаты , табыс млшері, ызметті жзеге асырылатын трлеріні саны, жалдамалы жмыскерлерді пайдалану жне т.б. Шаын бизнес субъектілеріне арналан арнаулы салы режімдері ызметті біркатар трлеріне, атап айтканда: акцизделетін німді ндіруге, консультациялы,аржылы, бухгалтерлік ызметтерге, мнай німдерін ткізуге, шыны ыдыстарын жинауа жне кабылдауа, жер ойнауын пайдалануа олданылмайды. Салыты оайлатыланмалмдама негізінде есептеуді шаын бизнес субъекті салы салу тосанды табыса есепті салы кезеіне тиісті салытарды замен белгіленген млшерлемесін олдану жне саралау арылы жеке ксіпкерлер мен шаын бизнес субъектілері - заи тлалар шін дербес жргізеді; жеке (корпоративтік) табыс салыы жне леуметтік салы тріндегі салытарды бюджетке тлеу бірдей леспен есепті салы кезеінен кейінгі екінші айды 25-інен кешіктірілмейтін мерзімде жргізіледі. Патент негізіндегі арнаулы салы режімін мынадай шарттара сай келетін;жмыскерлердін ебегін пайдаланбайтын;дара ксіпкерлік нысандаы ызметті жзеге асыратын;салы кезеіндегі табысы республикалы бюджет туралы зада белгіленген жне тиісті каржы жылынын 1 катарында олданыста болан е тменгі жалаыны 200 еселенген млшерінен аспайтын дара ксіпкерлер олданады.Патент нын есептеу салы салу объектіне 2 пайыз млшеріндегі млшерлемені олдану жолымен жргізіледі.Патент ны:патент ныны S блігі млшерінде жеке табыс салыы;«Міндетті леуметтік сатандыру туралы» азастан Республикасы заына сйкес есептелген леуметтік аударымдарды алып тастааннан кейінгі патент ныны S блігі млшерінде леуметтік салы трінде бюджетке тленуге жатады.леуметтік аударымдар сомасы леуметтік салы сомасынан асып тскен кезде леуметтік салы сомасы нлге те болады.Егер наты табыс патентті олданылу мерзіміні ішінде есеп-исапта крсетілген табыс млшерінен асып тссе, дара ксіпкер бес жмыс кні ішінде асып тскен сомаа осымша есеп-исапты табыс етуге жне осы сомадан салытар тлеуге міндетті. Аталан есеп-исапты негізінде брын берілген патентті орнына жаа патент беріледі.
Зады жне жеке тлаларды млігіне салы салу.
Зады тлалар мен дара ксіпкерлер салынатын млiк салыы. Млiк салыын тлеушiлер болып
1) азастан Республикасыны аумаында меншiк, шаруашылы жргiзу немесе оралымды басару ыында салы салу объектiсi бар зады тлалар; 2) азастан Республикасыны аумаында меншiк ыында салы салу объектiсi бар дара ксiпкерлер;3) концессия шартына сйкес концессия объектісі болып табылатын салы салу объектісін иеленуге, пайдалануа ыы бар концессионер табылады. Зады тланы шешiмi бойынша оны рылымды блiмшелерi дербес салы тлеушiлер ретiнде арастырылады.Салы салу объектiсi болып зады тлалар мен дара ксіпкерлер шiн негізгі рал-жабдытар немесе жылжымайтын млікке инвестициялар болып табылатын, азастан Республикасыны аумаындаы имараттар, рылыстар, трын й рылысы, й-жайлар, сондай-а жермен берік байланыстаы зге де рылыстар (бдан рі – имараттар) табылады.Салы базасы болып бухгалтерлiк есептi деректерi бойынша айындалатын салы салу объектiлерiнi орташа жылды балансты ны табылады. Салы салу объектiлерiнi орташа жылды балансты ны аымдаы салы кезеiнi р айыны бiрiншi кнi мен есептi кезенен кейiнгi кезе айыны бiрiншi кнiндегi салы салу объектiлерiнi балансты нын осу кезiнде алынан соманы он штен бiрi ретiнде айындалады.Салы ставкаларыЗады тлалар млiк салыын салы салу объектiлерiнi орташа жылды ныны 1,5 процент ставкасы бойынша есептейдi.Оайлатылан декларация негізінде арнаулы салы режимін олданатын дара ксіпкерлер мен зады тлалар млiк салыын салы салу объектiлерiнi орташа жылды ныны 0,5 процент ставкасы бойынша есептейдi. Осы Кодексті 134-бабында айындалан зады тлалар, дiни бiрлестiктердi оспаанда, осы Кодекстi 135-бабында айындалан зады тлалар; негiзгi ызмет трi кiтапханалы ызмет крсету саласындаы жмыстарды орындау (ызметтер крсету) болып табылатын йымдар; ылыми кадрларды мемлекеттiк аттестаттау саласындаы функцияларды жзеге асыратын мемлекеттiк ксiпорындар; мемлекеттiк меншіктегі жне бюджет аражаты есебiнен аржыландырылатын су оймаларыны, су тораптарыны жне табиат орау масатындаы баса да су шаруашылыы рылыстарыны объектiлерi бойынша зады тлалар; ауыл шаруашылыы тауарларын ндiрушi зады тлаларды жне шаруа немесе фермер ожалытарыны жерін суландыру шiн пайдаланылатын гидромелиорациялы рылыс объектiлерi бойынша зады тлалар; ауыз сумен амту объектілерін пайдаланатын зады тлалар млiк салыын салы салу объектiлерiнi орташа жылды ныны 0,1 процент ставкасы бойынша есептейд.Салы салу объектiсiСалы салу объектiсi болып жер учаскесi (жер учаскесiне орта лестiк меншiк кезiнде - жер лесi) табылады.Салы базасы Жер салыын айындау шiн жер учаскесiнi алаы салы базасы болып табылады.Салы ставкаларыЖер салыыны салы ставкалары Салы Кодексіні 54 тарауында арастырылан. Салыты есептеу тртiбi мен тлеу мерзiмдерiЗады тлалар жер салыыны сомаларын салы базасына тиiстi салыставкасын олдану арылы дербес есептейдi. Зады тлалар салы кезеi iшiнде жер салыы бойынша аымдаы тлемдердi есептеуге жне тлеуге мiндеттi. Аымдаы тлемдерді сомасы аымдаы жылды 25 апанынан, 25 мамырынан, 25 тамызынан, 25 арашасынан кешіктірілмей те лестермен тленуге жатады.Жаа рылан салы тлеуші рылан кннен кейінгі кезекті мерзім аымдаы тлемдерді тлеуді бірінші мерзімі болып табылады.Аымдаы тлемдерді млшерi салы кезеiнi басында болан салы салу объектiлерi бойынша салы базасына тиiстi салы ставкаларын олдану арылы айындалады. Жер салыын тлеу бойынша салы мiндеттемелерi туындаан кннен кейiнгi, осы бапты 3-тармаында белгiленген кезектi мерзiм салы мiндеттемелерi туындаан кезде салы кезеi ішінде салыты аымдаы сомаларын тлеудi бiрiншi мерзiмi болып табылады. Осы Кодекстi 373-бабы 3-тармаыны 3), 7) тармашаларында аталан зады тлалар салы салу объектiлерiн пайдалануа немесе жала берген кезде салы салу объектiлерiн пайдалануа немесе жала беру кнiнен кейiнгi кезектi мерзiм салыты аымдаы сомасын тлеудi бiрiншi мерзiмi болып табылады.