Айырлы та, достарым!

 

Тау глдеді, бау глдеді.

Тамылжып тр та да арайлы.

Жас кктемні балын демі

Балбыратты бар маайды,

Ккте кнім, жерде глім.

Суле шашып тр лемге,

с та бгін, кл де бгін

осылады бір уенге.

Бірге толып ырлары да, нрлары да,

Млдіреген аспаны,

Гл жамылан, нр жамылан туан дала

мір жырын бастады.

Ке далаа, ел-анаа

айырлы та, «айырлы та» достарым!

Аынны зіндік бір ырларымен кзге тсетін, кзіе жас, кіліе мейірім ялататын бір леі – «йелдер». азіргі аналар, аяулы желер лы Отан соысы басталанда майдана кесін, аасын, бауырын, жарын шыарып салан бойжеткендер мен келіншектер олара андай жыр-дастандара да арау болуа лайыты адамдар. Сондытан кімні болса да ккейін тап басатын Саиды:

Ырзамыз барлы ісіе,

азаты ара кздері.

От пенен суды ішінен

Бізді алып шыан здері.

Тншыып іште жалыны,

Жана алмай кеткен отсыдар.

Таранып, монша таынып,

Бойды да кткен жосыдар.

ырларда кетті кп кндер...

Трлерін іздеп кйлекті,

Тадап та кимей кеттідер – деген ле жолдарын тебіренбей оу ммкін емес.

Саи Жиенбаев поэзиясыны айтулы асиеті – Отана, туан жерге, биік адамды ата деген нзік те аса сезімінде.

Аынны е тадаулы ледері музыка тілінде де сйлеп, халы арасында ке тарап кетті. «арттарым аман сау жрші», «Ана», «Елім мені», «Бейбітшілік жыры», «Ашы аспан», «Ауыл азаматтары», «Та блблы», «Соыс ардагерлері», «айдасы сен», «Дурен –ай» т.б. ледері. «Елік-Кебек», «Махамбет», «Боранды Едіге» -либреттосыны авторы Саи Жиенбаев лем поэзиясыны аудармашысы ретінде жемісті ебек етті. Оны аудармасында Байронны, Пушкинні, Турманияны, Лермонтовты жне баса лем дебиеті классиктеріні лмес туындылары аза тілінде тамаша сйледі.

азастан Жазушылар Одаы басармасыны мшесі ретінде ол аза дебиетіні жас ркенін сіресе, лирика жанрындаы ізбасарларын трбиелеп сіруге кп кш жмсаан. негелі ебектері орыс, украин, армян, трікпен, грузин, ырыз жне ТМД халытары тілдерінде аударылан. Сондай-а неміс, поляк, чех, монол, француз тілдерінде де аударылып жаын жне алыс шетелдерде басылып шыты.

Саи сазы – бл аза лирикасындаы айрыша нрлы, сырлы саз. Ол дауыс, ол саз уаыт озан сайын оам, рпатар толыны жааран сайын алы оама жаа снмен жаара береді.

С.Жиенбаев аза дебиетін дамытудаы лкен ебегі азастан Республикасы Жоары Кеесіні рмет грамотасымен, баса да кімет наградаларымен марапатталан.

Крнекті аын, нзік сезімді, айырымды азамат поэзия зергері жне аындарды лденеше буыныны стазы Саи Жиенбаев 1994 жылы 15 мамырда 61 жаса араан шаында кенеттен айтыс болды.

2000 жылы Мдениетті олдау жылында азастан Республикасы кіметіні 2000 ж. 16 апан №257 аулысымен Атбе ірінде дниеге келген лирик аын С.Жиенбаев есімі Атбе облысты жасспірімдер кітапханасына берілді. Жне ала кшесі, Байанин ауданындаы Оймауыт ауылыны орта мектебі аын есімімен аталады.

Сулетті сзді шебері, жаны жайдары, алтын алам иесі С.Жиенбаевты жырлары жас рпаа лгі неге.

 

Саба таырыбы: Спандияр Кбеев

Саба масаты: Спандияр Кбеев-аза халыны ХІХ асырды ая кезі мен ХХ асырды алашкы жартысы ішіндегі бкіл леуметтік мірін кзімен крген аартушы, оытушы, аын, аудармашы туралы малматтар беру. << лгілі бала >> кітабы. << алы мал >> романында суреттелген леуметтік тесіздікті аша білуге баулу. Шыармашылыпен жмыс істей отырып, студенттерді танымын кеейту.

ткізу дісі: гімелесу, лекция.

Жаа саба: Спандияр Кбеев (1878-1956)

мірі. Спандияр Кбеев 1878 жылы азіргі останай облысыны Медіара ауданында туан. кесі мсылманша сауатты, ебекор, анасы ауыл, елге сыйлы жандар болыпты.

1887 жылы Ы.Алтынсарин ашан мектепке тусіп, оны 1892 жылы бітіріп шыады. Бдан со 1892-1895 жылдары араайлыклде трт жылды оуды оиды. 1895-1897 жылдары останай аласындаы екі сыныпты орыс-аза мектебінен білім алды.

стаз болуды армандап, Орынбордаы оытушылар семинариясынан білім алуа талпынады, біра сті келмей 1898 жылы останайдаы екі жылды бастауыш мектеп малімін даярлайтын курсты аятайды. Оу бітірген со Ырыз уезіні Толаай болысындаы Кішім деген жерде С.Кбеев зі білім алып, хат танытан стазы Ыбырай жолымен, ылым негіздерін йретуге ынта ояды. А.С.Пушкин, Н.В.Гоголь, А.П.Чехов, И.А.Крылов шыармаларын алыс ауылдаы ел Спандияр Кбеевті, малімні гімелеп айтуынан естиді.

Ауылдаы турлі рескелдіктер мен адам мінезіндегі жаымсыздыты, намсыздыты сынау шін И.А.Крылов мысалдарын аударды.

1903-1905 жылдары аралыында Петропавл уезінде малім, 1905 жылы Омбыдаы бір айлы ауыл шаруашылы курсында білім алады, 1908-1910 жылдары Перопавл аласындаы екі сыныпты орыс-аза мектебінде ызмет етеді. 1910-1919 жылдары останайды Федоровка ауылында малім болады.

С.Кбеев-міріні соына дейін рпа трбиелеп, білім берумен айналысан стаз. 1956 жылы дние салды.

Ебегі. шыармалары. С.Кобеев ауылда малім болып жрген кезінен бастап ел трмысына жаын, оиасы шаын, есте жасы саталып, кнілге бірден жететін мысал лендер аударуды ола алады. Ел ішінде трлі оиа, іс-рикет пен И.А.Крыловты мысалдары арасынан ндестік табады. Алаш 1908 жылдан бастап аударан мысалдарын 1910 жылы азан аласында бастырып шыады. Оны << лгілі тржім >> деп атайды.

Спандияр Кобеев иянат, ділетсіздік, наданды, матан сйгіш, бос кеуделілік, аыматыты сынайды. << Маймылмен кзілдірік >>, << Ау, шортан м шаян >>, << Клбаа мен Юпитер >>, << Арыстан мен маса >>, << Жапыратар мен тамырлар >> сияты мысалдара р затты адір-асиетін ынуды бірлікпен ынтыматы сатауды, шамасыны арап шарын баамдауды, кпшілікті жмылса жебейтін, алынбайтын амалы болмайтынын айтады.

лы Абайдан басталып, А.Байтрсынов жаластыран мысал аударудаы С.Кбеев ебегі з заманына ажет таырып пен ойды дл кезенде озауымен де маызды рі И.А.Крылов мысала алан арыстан, аю, асыр, тлкі, ой-озы, гіз т.б. бейнелері аза дебиетіндегі осындай аллегориялы ( пернеленген ) бейнелермен мінез лы жаынан да йлесі кетті.

1912 жылы азанда << лгілі бала >> атты кітабы басылады. Кітап бастауыш мектеп балалары шін оу ралы ретінде дайындалан. Крылов мысалдары, орыс аынжазушыларыны шыармалары аудармаларынан, аза ауыз дебиеті лгілерінен растырылан. К.Д.Ушинскиді << Родное словосын >> басшылыа ала зірленген кітапта Л.Толстойды << мырса мен кгершін>>, << Ат пне есек >>, << Атасы мен немересі >>, << Екі жолдас >> т.б., К.Ушинскийді, << Екі соа >>, << Тулкімен теке >>, << Сауысанмен ара >> т.б. нгімелері, сонымен бірге зіні << Жетімні леі >>, << Жарлы мен бай >>, << айыршы >>. Сияты шыармалары кірген.

<< алы мал >> романы 1913 жылы жарыа шыты. Бл-аза дебиетіндегі алашы романдарды бірі. Шыарма таырыбы - ХХ асырды бас кезінде аза дебиетінде кп ктерілген, кп айтылан, жазылан йел тесіздігі, жастар бостандыы. ХХ асырды бас кезінде аза даласында мектептер ашылып, ел жааша білім ала бастады. Ел оыандары алы мал мен менгерлікті жастар еркін баулайтын кедергі екеніне кпті кзін жеткізуге тырысты. Соларды бірі С.Кобеевті << алы мал >> романы осы таырыпа жазылан шыармалардан ерекшеленеді. аза ауылына да сыналап ене бастаан жаналы згерісті жазушы жастар арылы крсетеді. Романны идеясы жасылыты, игі арман, масатты женетініне сендіреді.

Романны бас кейіпкері - айша слу да тазалыты сйетін, << Барматары майысан>> шебер ыз. кесі Итбайды жасы лкен Трлыла айттыраннын естігенде з кпенаразылыын лемен береді. Бл кокірегі ояу жаны молдір, р нрсеге баа берер, баамдай алар аза ызыны алашы бейнелеріні атарынан орын алады. Сймеген жаа жар болысы келмеген айша баыты шін креседі. Байлы пен барлыты ана арман еткен кесіне ызыны жылааны серде етпейді. айша зіне те ер деп ожашты тадайды.

Романдаы келесі бір жанашыл бейнелер - ожаш, Жніс, лкен, Бірке - айша сенген, ара сйген жандар. айшаны з тендесім деп тапаны ожаш - ыз айттырардай малы жо, кедейлік олын баалаан жігіт. айшамен конілдері табысып, жректері бірге соан ос ашы серт байласанмен де, Трлыл, Итбай сияты азулыларды уысынан босау онай емес. айша мен ожашты жан сырларын ан Жніс, лкен, Біркелер оларды баытына жол ашады. Адал, наыз жолдас екендіктерін крсетеді.

айшаны кесі Итбай бейнесі ерекше дараланып, жан-жаты ашылан. зі шала молда, рі онысымен жарытып іс атарып та жргені шамалы.

Бар ой - масаты - байлыпен мал. Байлы пен дулетті жолында карашыындай сатаан жалыз баласы айшаны да аямауы атыгездігі мен дниеоныздыын крсетеді. Итбай бейнесін ашуда жазушы юморды (келемеждеуді ) шебер пайдаланан. Оны атамарлыын , даойлыын, менмендігін, матаншатыын суреттейтін тстарда жазушы шеберлігі ашылады.

<< алы мал >> аза дебиетіндегі алашы романдарды бірі болуымен де баасы нды. Шыармада ауыз дебиеті лгілеріні дстрі саталан. айшаны суреттеуде, кесіні бейнесін ашуда, ал сонында з дегендеріне жетіп, баытты трмыс рып жатан жастарды шаттыты мірін баяндау - ертегі жанрыны белгісі. Жазушы жасылыты жеетініне сендірді. Заман жааша ойлайтын, з баыты шін кресетіндерді олында екенін жазды.

Бекіту сратары:

1.С.Кбеевті мірі мен ызметіні Ы.Алтынсаринге састыы неде?

2.Спандияр жазушылы жола алай келді? << лгілі тржіма >>, << лгілі бала >> кітаптары алай жазылды?

3.<< алы мал>> романын жазуа себеп болан жадайлар андай?

йге тапсырма:

· Романны бастапы кейіпкерлеріне ысаша сипаттама берідер.

· << алы мал >> романыны намды кейіпкерлері>> деген таырыпта шыарма жазыдар.

· Романны тарихи маызы, кркемдік сипаты осы таырыпа жазылан баса шыарламалардан згешіліктері андай екені жайлы ойланыдар.

 

Слеймен Баырани (12 асырды басы - 1186) – сопылы дидактикалы сарындаы дебиетті негізін алаушыларды бірі, ойшыл, лама, аын, «Тркістан пірі» атанан ожа Ахмет Яссауиді ататы трт шкіртіні бірі. Тркістан аласында дниеге келген. Самаранд, Бхара, Хорезм, Шам алаларында білім алан. Халы арасында кім ата деген атпен белгілі. Ататы трколог А.Боровты зерттеулері бойынша, Слеймен Баырани з жырларын кезінде бкіл тркі леміне тсінікті болан оыз-ыпша тілінде жазан. Ол сопылы поэзия рдісін жаластырып, тркі тілінде діни хикметтер жазан, улие дрежесіне жетіп, ел-жртын имандылыа, адамгершілікке ндеген. лама кітаптарыны тпнсасы саталмаан, кшірме нсаларыны жазылу мерзімі 15 асыра жатады. 17 асырда жазылан олжазба азастан Республикасы лтты кітапханасы орында сатаулы. Оны клемі 652 бет, 119-489 беттері бірыай Слеймен Баыраниді хикметтерінен трады. алымны «Аырзаман», «Бибі Мриям» кітаптары діни мектептерде оулы ретінде пайдаланылан. «Аырзаман» дастаныны мазмнды желісін Тажал мен Мдіні кресі, аырзаман белгілері, махшар кні мен Мхаммед пайамбарды (.с.) з мбеттерін тоза отынан таруы райды. Ал «Бибі Мриям» дастанында ана мен бала арасындаы сйіспеншілік, Аллаа лшылы ету, Хаа деген шексіз сенім бейнеленіп, Мхаммед, Иса пайамбарларды (.с.) мбеттеріні амын ойлауы басты назарда сталан. азастан Республикасы лтты ылым академиясыны Орталы кітапханасында «Хакім ата» кітабыны 1878 жылы азан университеті баспаханасында жары крген нсасыны фотокшірмесі саталан. Кітап аынны тл шыармасы емес, ол жайлы жазылан аыз-хикаяттарды жинаы. Бл ? Слеймен Баырани жайлы тыш баспа бетін крген ебек, Ф.Амашев деген адам бастыран, клемі 20 беттік прозалы шыарма. Кітап трлі кезедерде мір сріп, Яссауи лгісінде хикметтер жазан аындарды шыармаларынан трады, хикметтерді райсысыны соында авторларыны аты аталан. Онда Машраб (9), ожа Ахмет (10), Тж Ахмет (1), л Слеймен (Хакім Слеймен, Хакім ата, 35 рет), Шмсіддин (32), л Шариф (4), Иани (20), л байда (13), Фаири (2), Байза (1), Лутфи (2), азали (1), Насими (1), Туфи (1), асым (1) есімдері крсетілген. Жинатаы Слеймен Баырани хикметтеріні клемі 1200 жолдан асады. Кітапта 9 дастан берілсе, оны екеуіні ? «Расул Миражы» мен «Исмайыл» иссасы Слеймен Баыранидікі екендігі крсетілген. «Расул Миражы» иссасы арапша ережеп айыны 27-ші кешінде Алла мірімен ккке ктерілген Мхаммед пайамбар сапарына арналан. Бл оиа ран Крімні 17-Ісра сресінде айтылан. Ал 74 шуматан тратын «Исмайыл» иссасы рбан айт мерекесіні шыу тарихын баяндайды, ол 37-Саффат сресінен алынан оиа негізінде жазылан. Мхаммед пайамбарды (.с.) айтыс болуына байланысты дастандар Шмсі асынікі, Мхаммед пен Ибраим жайлы дастан байдулланікі, «Атым иссасы» Хытаи саынікі деп берілген, «Жарым алма хикаясы» дастаныны авторы крсетілмеген. Слеймен Баырани шыармаларыны басты таырыптары ? сопылы аым аидалары, Аллаа деген сйіспеншілік, оны мадатау, Аллаа лшылы етуге, исламны шарттарын млтіксіз орындауа шаыру. Шыарманы ежелгі дуір дебиетіне тн Аллаа мада айтудан бастап, соында авторды зі туралы млімет беруі, кейіпкерлерді аса мінсіз болып суреттелуі, слулыты асыл тастара тееу сияты дстрлер Слеймен Баырани шыармаларынан да байалады. Аынны имандылыты, ізгілікті жырлаан, білімділікке, сабыра, тзімділікке шаыран, нпсімарлыты, дниеоыздыты, менмендікті, ткаппарлыты сынаан ледері мен мірді ткіншілігі жайлы ой-пікірлері кейінгі кезе аындары шыармаларында жаласын тапты. Баырани кітабындаы исса-дстандар желісімен 19 асырды 2-ші жартысы мен 20 асырды басында Ж.Шайхысыламлы, М.-Ж.Кпейлы, А.Сабаллы, Ш.Жгірлы, Е.Клдейбеклы, т.б. иссашыл аындар жыр жазды. Бізді заманымыза кшірме олжазбалар арылы жеткен аын мрасын жариялау ХІХ асырды орта тсында мытап ола алынды. Алаш рет 1846 жылы азан университетінен адим ліпбиімен басылан Баырани шыармалары ткен асырды жиырмасыншы жылдарына дейін он алты рет жары крді. Кешегі кеес заманында тркі халытарыны дебиет тарихына атысты томдар мен жинатарда аын хикметтерінен зінділер жарияланды. Тек ткен асырды соына арай 1991 жылы Ташкентте (збекстан), 2000 жылы азанда (Татарстан) брын азан ткерісіне дейін жарияланан литографиялар негізінде айта басылды. Сондай-а Баыраниды бірнеше хикметтері Б.Саындыов, Р.Ахметов жне Н.Мтбек тарапынан азашаа тржімаланып, жары крді. Аынны кітабы 1897 жылы Е.Маловты «История общества археологи, истории, этнографии» (XIV) атты ебегінде басылан. 19 асырды соында Е.Малов, Н.Маллицкий, Ф.Катанов, М.Кпрл, т.б. алымдар лама ебектерін зерттеген.

 

1. 1. мірі мен шыармашылыы Тахауи Ахтанов (1923—1994) 25 азанда Атбе облысыны Шалар ауданы, Шетырыз селосында туан. 1940 жылы Абай атындаы аза мемлекеттік педагогикалык институтына оуа тседі. Екінші курста оып жргенде зі сранып майдана аттанады. 1948 жылы скерден босап, елге оралады. 1948-51 жылдары аза Мемлекеттік кркем дебиет баспасында редактор, блім мегерушісі, 1951-53 жылдары «азафильм» киностудиясында сценарий блімні бастыы, 1953-54 жылдары «Жлдыз» журналыны бас редакторы, 1954-55 жылдары азастан Жазушылар одаыны хатшысы, аза КСР Мдениет министрлігі Кркемнер бас басармасыны бастыы, республикалы Kiтaп палатасыны директоры ызметтерін аткарды. Екінші дрежелік «Отан соысы» орденімен, екі рет «ызыл Жлдыз» орденімен, «Ебек ызыл Ту», «Крмет белгісі» ордендерімен марапатталды. «Боран» романы шін аза КСР Мемлекеттік сыйлыын алды. Суреткер жазушы F.Mсірепов шыармашылыына атысты деби сын очеркін 1956 жариялады. 1969 жылы жары крген «Керуен», 1980 жылы жарияланан «Ккейкесті» жинактарында дебиет туралы мселелер ортаа салынды. А.С.Пушкинні «Алтын теш туралы ертегісін», А.Толстойды «Азапты сапарда», С.Бабаевскийді «Алтын жлдызды жігіт» романдарын, И.С.Тургенев, М.Горький шыармаларын аза тіліне аударды.

2. 2. Прозасы Тахауи Ахтановты 1955 жылы жазылан “Алашы н” гімесі - кркем прозадаы алашшы адамы болды. Бл гіме «азак дебиеті» газетінде «Клкі» деген атпен жарияланан болатын. Жазушыны “Кй аызы”, “ызаныш”, гімелері де нер, нер адамдарынь тадырына арналан. «Махаббат мы» повесіне аын тадыры желі болып тартылан.“Кктан”, “Алыстан жеткен сарын” гімелеріндегі басты желі - гуманистік ой, адамдарды адами келбеті, ішкі жан дниесі “ызаныш” атты гімеде таы да нер таырыбы арау етіліп, енді суретші мірі назара алынады. Т.Ахтанов каламынан туан повестер: “ндістан хикаясы”, “Теіз хикаясы”, “Шынтас”, “Махаббат мы”; романдар: “Каарлы кндер”, “Боран”, “Шыраы снбесін”; пьесалар: “Ктпеген кездесу”, “Суле”, “Арылу”, “Ант”, “ке мен бала”, “Жолы болмас жігітті”. Блардан баса “Керуен” атты сын маалалар жинаыны, “абит Мсірепов” деби-сын очеркіні авторы. “Ол солай еді”гімесінде аынды пен сол аынны леіне ызыан жас жігіт туралы айтылса, “Алыстан жеткен сарын” гімесінде ткен асырлар оиасы таырып болан. “Махаббат мы” повесі- аын ыз Лзатты тадыры туралы шыарма. “ Шынтас” повесі 1959 жылы .Нрпейісовпен бірігіп жазылан “Теіз хикаясы” киноповесіні негізінде туан. Повесте балышы ауылды трмыс-тіршілігі суреттеледі. “аарлы кндер” - лы Отан соысы таырыбын арау еткен роман. Романда Москва тбіндегі шайас, генерал Панферов бастаан дивизияны жан иярлы ерлігі суреттелген. “Шыраы снбесін” роман- дилогиясында да соыс шындыы суреттеледі. “Боран” романы да аза дебиетіне осылан кнды шыармаларды бірі. Роман мал шаруашылыы мен малшы жайын, длірек айтса арапайым аза азаматыны тадырын арау еткен. «Дала сыры» романында кресте шыныан, бойында рухани уаты мол, адамгершілік сапасы биік ебек адамны жаа бейнесін жасады.

3. 3. Драматургиясы Т.Ахтанов аза дебиетіне драматург ретінде де кп олжа салан аламгер. Бгінгі кнні шындыы негіз болан «Суле»(1968), тарихи таырыпты арау еткен «Ант» (1972) драма-дастаны лтты драматургиямыздаы салматы дниелер. «Ант» драмасы аза тарихындаы айтулы кезе оиасын суреттейді. Драма ш блімнен трады. Ол блімдер «Тнгі сыр», «Аыраай», «Арпалыс» деп аталып, сол дуірді леуметтік саяси шындыы, крес жолдары ым-иаш тартыстар арылы ашылады. Пьесадаы басты тла білхайыр хан. аламгерді аза сахнасына сынан «Махаббат мы», «Ктпеген кездесу», «ке мен бала», «Боран»,«Суле» атты драмалары, «Кшік кйеу», «Арыстанны сыбаасы» комедияларыны ішінде «Ант» драма-дастаны шоктыы биік, кркемдік дегейі аса жоары, аза тарихи драма дстрін жаластырумен атар зіндік жаалыын ала келген кесек туынды.

4. 4. Атбедегі Тахауи Ахтанов атындаы облысты драма театры

5. 5. "Кшік кйеу" комедиясыШыыс азастан облысты драма театрында, белгілі жазушы, драматургТахауи Ахтановты «Кшік кйеу» атты шыармасыны 100 мыыншы ойылымы атап тілуі.

6. 6. "Кшік кйеу" комедиясыШыыс азастан облысты драма театрында, белгілі жазушы, драматургТахауи Ахтановты «Кшік кйеу» атты шыармасыны 100 мыыншы ойылымы атап тілуі.

 

 

Тлеген Айбергенлы Айбергенов (08.03.1937 , оырат ауданы, араалпастан, збекстан - 29.08.1967, Нкіс аласы,араалпастан, збекстан) - аын.

Биографиясы

Тлеген Айбергенов 1937 жылы 8 наурызда аракалпа еліні онырат деген жерінде дниеге келген.1959 жылы Ташкентті Низами атындаы педогогика институтыны аза тілі мен дебиеті факультетін бітіріп,туан ауылында малымдік ызмет атарады.

Балалы шаы

Низами атындаы Ташкент педагогикалы институтын бітірген (1959). 1959-62 ж. оырат аудындаы орта мектепте малім, 1962-65 ж. Шымкент облысыны Сарыааш ауданындаы кешкі жастар I мектебінде директор. 1965 жылдан азастан Жазушылар одаы жанындаы дебиетті насихаттау бюросында ызмет істеді. Айбергеновты ледері республикалы баспасзде 1957 жылдан жарияланды. Туан жерге деген албырт саыныш пен млдір махаббата толы бір топ ледері 1961 жылы шыан "Жас дурен" атты топтама жината басылды. Отана, туан елге деген сйіспеншілігін, замандастарымызды рухани сезім байлыын, ізгі тілеу, а ниетін жарырата ашан, аза поэзиясында зіндік жаа ырра, тегеурінді екпін келген поэтикалы жыр кітаптары - "Арман сапары" (1963), "мірге саяхат" (1965), "умдаы мнаралар" (1968), "Мен саан ашы едім" (1970), "Аманат" (1975), "Бір тойым бар" (1981), балалара арналан "Башаа саяхат" сурет-кітапшасы (1985) жары крді. Сондай-а орыс тілінде "Мир созвездья" (1987) деген атпен тадама-лы ледері аударылып басылды. Айбергеновты "А ерке, А жайы", "Жаыран Маыстау", "азастан", "Сені ойладым", "Мені ойла", "А айыдар", "Бір тойым бар", т. б. ледеріне жазылан ндер ел арасына кеінен танымал. азастан Ленин комсомолы сыйлыыны лауреаты (1974, айтыс боланнан кейін). 1997 ж. аынны "Тадамалы ледер" жинаы мен ол турапы жазылан "Біргемін мен сендермен" атты естелік кітабы жары крді.