Рса уысыны жоары абатындаы ішастар жолыны топографиясы жне ішастарды азалара атынасы.
Ішастар,peritoneum, іш уысындаы мшелерді тйы жауып орналасан сірлі абы. Тек ана йел адамдарда бл сірлі уыс, жатыр ттігіні тесігі арылы сырты ортамен байланысан.Іш уысы ішастарыны туындыларына жекелеп талдау жасап, оларды топографиялы орналасу орнына жне практикалы мніне тоталу шін іш уысын 3 абата:
1) жоары абат- ккеттен то ішекті клдене жиек ішегіне дейін;
2) ортаы абат – то ішекті клдене жиек шетінен кіші жамбас уысына дейін.
3) кіші жамбас уысына бледі.
Ішастарды жоары абатыны туындыларына атпар, жалама, шарбы жатады.
Олар топографиялы орналасуына арай зара бір-бірінен шектеліп орналасан: бауыр, шарбы абы жне асазаналды абына блінеді.
1) Бауыр абы,bursa hepatica,жоары абырасы – ккетпен; медиалды жаы - ішастарды оратрізді байламымен, арты абырасы – тждік байламмен шектелген. рамына бауырды о лесі кіреді.
2) Асазаналды абы, bursa pregastrica, ол бауырды оратрізді байламыны сол жаында орналасан. рамында: бауырды сол лесі, асазан, ккбауыр жне йыбез кіреді.
3) Шарбы абы, bursa omentales, ол жалпы рса уысыны бір блігі болып саналады. Алдыы абырасы: кіші шарбымен асазанны арты беті; жоары абырасы: бауырды йрыты лесі; тменгі абырасы-лкен шарбыны арты беті мен то ішекті клдене жиек ішекті шажырайы, арты абырасы: ішуысыны арты абырасын , сол жа бйрексті безін, йыбезді жауып орналасан париеталды ішастар табаы райды. Шарбы абыны зі фронталды жазыты бойында орналасан. Шарбы абыны кіреберіс блігіні жне жоары, тменгі тесіктері ажыратылады. Бл апты кіреберіс блігі ішті ішастарлы уысымен шарбылы тесік(Винслоев тесігі) арылы байланысан. рамында: бауырды екі абатты ішастарынан ралан о шбрышты байламы мен оратрізді байламы, тждік байлам орналасан.
Бауыр абы,bursa hepatica,жоары абырасы – ккетпен; медиалды жаы - ішастарды оратрізді байламымен, арты абырасы – тждік байламмен шектелген. рамына бауырды о лесі кіреді.
Асазаналды абы, bursa pregastrica, ол бауырды оратрізді байламыны сол жаында орналасан. рамында: бауырды сол лесі, асазан, ккбауыр жне йыбез кіреді.
51.Ішастарды іш уысыны ортаы абатындаы туындылары:
1) атпар
2) ойнаулар
3) зектер
4) шажырайлар жатады.
Ішастарлы 12 елі – аш ішек атпарыны маында жаары жне тменгі он екі елі ішек алталары, recessus duodenojejunalis superior et inferior,орналасан.Шажырайды тбірі арылы іш уысыны ортаы абаты: о жне сол ойнауа блінеді.
-О шажырайлы ойнау sinus mesentericus dexter, шбрыш трізденіп, шы жоары арап, табаны тмен арап, аш ішекпен мыын ішек шажырайыны о жа апталында орналасан. абыралары: о абырасы – то ішекті жоарылаан жиек ішегімен; жоары абырасы то ішекті клдене жиек ішегіні шажырайымен; медиалді жаы-аш жне мыын ішек шажырайыны тбірімен шектелген. Бл ойнауды тменгі блігінде мыын ішекті дисталды блігі орналасан.
Сол жа ойнау-жіішке ішек шажырайыны сол жаында шбрыш трізденіп орналасан. Шекарасы: сол абырасы – то ішекті тмендеген блігімен сигматрізді ішекпен; о абырасы жіішке ішекті шажырайыны тбірімен шектелген. Тменгі абырасы жо, жамбас уысына арай баыт алып, рса уысыны тменгі абатына жаласады.
52) Ішуысыны тменгі абаты(кіші жамбас), ішастар жамбас уысына арай тіп, жамбас уысыны абыраларын жне сол жерде орналасан мшелерді, сіресе несеп жыныс мшелерді тр ерекшеліктеріне байланысты р трлі жадайда жауып орналасан. Ер адамдарда ішастар тік ішектен несепуыты арты бетіне арай тіп, тік ішек-уы ылын рады. Несепуы несеппен толса байалмай, толмаан жадайда байалатын клдене баытта тік ішекпен несепуы аралыында клдене атпар орналасан. йел адамдарда ішастар тікішекті алдыы бетіне арай тіп, ынапты жоары блігіні арты бетін экстропариетонеалды жадайда жауып, одан рі жоары ктеріліп, жатырды мезопариетальды, жатыр ттігін интрапариетальды, аралыында тікішек-жатыр ылын рап, несепуыа арай баыт алады. Несепуы ішастармен мезопариеталды жабылан, жатыр-уы ылын рап, ішуысыны алдыы абырасыны ішастарына жаласады.