Ауызды ойылуы /стоматиттер/.

Ауызды шырышты абыыны аурулары кбіне организм лсіреген, ауырыш, иммунитеті тмен балаларда жне бала ктіміні гигиеналы тртіптер саталмаан кезде жиі ездеседі.

Себептері: ртрлі микробтар (стафилококктар, стрептококктар) мен вирустар. Бл микроорганизмдер аыза таза емес ыдыстармен, ойыншытармен, ртрлі ктім бйымдарымен тседі.

Айындалуы: Ауызды шырышты абыыны заымдану дрежесіне байланысты:

  1. Катаральды
  2. Герпесті
  3. Жаралы деп блінеді.

Катаральды стоматит-ауызды, ызыл иекті шырышты абытары ан кернеп, ісінеді, баланы аузынан сілекей шбырады, кейде дене ызуы ктеріледі, бала таматы нашар ішеді. Стоматитті бл трі емшек жасындаы балаларда жиі кездеседі.

Герпесті стоматит немесе шы шыудан ауызды ойылуы, оздырышы-вирустар, бл ауру 6ай-3жас аралыындаы балаларда жиі кездеседі. Баланы аузынан сілекей шбырып, шырышты абыын ан кернеп, ісініп, онда ртрлі клемді, айналасында алызыл жиегі бар ашыл-сары клдіріктер /афты/ пайда болады. Мндай клдіріктер баланы ртына, тіліне, ызыл иекте, кейде тадайына шыады. Афтыларды саны 6-7-ден 20-25-ке дейін болуы ммкін. Афтыларды бірнешеуі осылып, кейде лкен клдіріктер пайда болады. Баланы денесіні ызуы 37-400С-а дейін ктеріледі, бала мазасызданып, тбеті тмендейді, таматы аз ішкеннен салмаы тмендейді, терісі бозарып, кейде аузыны айналасына да клдіріктер шыуы, ызыл иегінен ан крінуі ммкін.

Жаралы /язвенный/ стоматит-жасы лкен, кариесті тістері бар балаларда кездеседі.-ан кернеген, ісінген шырышты абытар, жаралар пайда болады, аузынан сйкімсіз иіс шыады.

Емі жне ктімі:

  1. Стоматитпен ауыран баланы сау балалардан оашалау керек.
  2. Балалара блек ыдыс, ойыншытар блу.
  3. Баланы тамаы нарлы, барлы керекті заттар мен витаминдері мол болуы керек. Тама жылы, жмса болуы керек. те ысты, ащы, ышыл таматарды беруге болмайды.
  4. Тама ішкізерді алдында ауыруын басу шін шырышты абыына 2-5%-ті анестезен ерітіндісін жауа болады.
  5. Ауызды лсіз марганцовка, фурациллин, сутегі асын тотыы ерітінділерімен, 1-2%-ті трипсин, панкреатин ерітінділерімен шайып, 0,25%-ті оксалин, 5%-ті метилурацил, интерферон майларымен майлау керек.
  6. Баланы ораныш кштерін кшейту шін оан метилурацил, пентоксил беріледі.
  7. Симптоматикалы ем –ызуа арсы, теріге шыан клдіріктерді емдеу т.б.

Ауызды уылуы /молочница/.

Ашыты тріздес саыраулатармен шаырылады. Ауызды уылуына байланы ктіміні нашар болуы, гигиеналы ережелерді саталмауы, кейде антибиотиктерді за пайдалану себеп болады.

Айындалуы-ауызды шырышты абыын ан кернеп, онда а, йан ст сияты атпарлар пайда болады. атпарларды клемі ртрлі болады, олар баланы ртына, еріндеріне, тіліне, тадайына, кейде тіпті ешіне де шыады. Мндайда баланы емуі, жтуы иындайды, балалар таматан бас тартады.

Емі:

1.2%-ті ас содасыны, 1%-ті метилен кк, 100%-ті ант сиропымен баланы аузын тазалау керек.

2.Балаа саыраулатара арсы антибиотиктер-нистатин, леворин беру.

Алдын алуы:

1. Аналар мен медицина ызметкеріні гигиеналы тртіпті мият сатауы.

2. Шлмектер, емізіктер, емшекті шын, ойыншытарды таза сатау.

3. Стоматит болан балаларды уатысында анытап оашалау, эпидемияа арсы шараларды ткізу – ыдыс-ая, ойыншытарды айнату, блмені ішін 1-2%-ті хлораминмен жуу, йді ішін 2 рет 20-30 минут ультраклгін сулемен сулелендіру, жиі желдету.

4. Балаларды шынытыру.

5. Антибиотиктерді баылап беру.

Гельминтоздар

Гельминттер дегеніміз адам мен жануарлар денесінде паразиттік мір сретін рттар. Осы рттарды шаыран аурулары гельминтоздар деп аталады. Гельминттер улы заттар блу арылы ртрлі аурулы жадайлара шыратады: ішегіні ызметін бзады, зат алмасуын бзады, организмде аллергия тудырады, гельминттер кбейіп кетсе ішек тйілуі ммкін /непроходимость/. Балаларда гельминтоздарды арасында аскаридоз жне энтеробиоздар жиі кездеседі.

Аскаридоз-зындыы 25-40 см болатын аскаридалармен шаырылады. Аскаридалар ащы ішекте мір среді, жмырталары лкен дретпен сырта шаады да, баланы аузына кір ол, су, жеміс-жидектор, ккністер арылы тсіп ішекке барады. Ішекте жмыртадан личинка шыып ана теді, анмен жрекке, кпеге тіп альвеолалара тседі, альвеолаладан аыры арылы айта асазан-ішек жолдарына тседі. Осында сіп-жетіледі.

Клиникасы: Ауруды айындалуы-личинкалар анда боланда бала лсіздік сезініп, кейде жтеліп, стіне бртпе шыуы ммкін.

Аскаридалар ішекте болан кезде баланы жалпы жадайы бзылып, жрегі айнып, іші ауырып, тбеті тмендеп, шаршаыш болады, салмаы кемиді.

Энтеробиоз-кішкене жмыр, зындыы 4-12 мм болатын ішек рты-острицалармен шаырылады. Острицалар то ішекте мір среді, рашылары тнде анусты айналасындаы атпарлара шыып жмырта салады. 5-6 сааттан кейін бл жмырталар сіп-жетіледі, бала йрыын асыан кезде тырнаты астына жиналады да, олын жумай тама ішкенде зіне-зі айта жтырады-аутоинвазия.

Клиникасы: Баланы іші ауырады, йрыы ышиды, йысы бзылады, тбеті тмендейді.

Гельминтоздарды диагностикасы: Нжісті гельминттер жмыртасына тексереді, тік ішектен жне анусты айналасынан ырынды алынады.

Емі жне ктімі:

1.Баланы тырнатарын ыса етіп алып тастау керек, іш киімін, тсегін жиі ауыстырып, жуып, тіктеп тру керек.

2.Ауыран баланы жанясындаы барлы мшелерін тексеріп, емдеу керек.

3.Гельминттерге арсы дрілер беру-пиперазин адипинатын, декарис, вермокс, гельминтокс т.б. жасына байланысты таайындау.

4.Оттегімен емдеу /оттегіні асазана немесе тік ішекке жіберу/.

Алдын алуы:

1. Жеке бас гигиенасын мият сатау.

2. Шыбындармен кресу.

3. Жуылмаан жеміс-жидектерді, ккністерді жемеу.

4. Траты мерзімінде тама нерксібі, тама дкендері, балабаша, бала ауруханалары, перзентхана, бала йлері жмысшыларын гельминттерге тексеріп тру.

5. Балаларды коллектике жіберерде жне жылына 2 рет гельминттерге тексеру. Ауру балалар табыланда дереу емдеу.

Гастриттер

Гастрит-асазанны шырышты абатыны абынуы.

Этиологиясы. детте жедел аымды гастритті дамуында экзогендік жайларды маызы бар; токсикалы инфекциялар, таматану бзылыстары (режим, рацион жайы, пісіп жетілмеген ккністер, майлы, ттті, кпклеткалы таамдарды млшерден тыс абылдау, те ысты не те салын, орытылуы ауыр не жаымсыз таамдар, кейбір таамдарды жапауы (аллергиялы сезімталды).

Клиникалы крінісі:ауру те жылдам, кейде кенет басталуы ммкін, алдында бала аз уаыт мазасызданады — енжарлы алтырау, лосу, асазан толу сезімі, сілекей ауболады.. Бан оса бас ауыру, бас айналу, тбетті жоалуы, іш бріп, айталап су болады. затыы-2-5 кн. Инфекциялы гастритте улану белгілері, дене ызуыны ктерілуі, сусыздану байалады. затыы-7-10 кн.

Диагностикасы:

1) Этиологиясын анытау (инфекциялар, таматану кемістіктері).

2) Гастроскопия (шырышты абаттарыны алызыл тсі, ісінуі, геморагиялар мен эрозиялар).

3) Клиникалы белгілері.

4) Инфекциялы аурулармен, хирургиялы аурулармен ажырату диагностикасы.

Емі;

1. Асазанды таам алдытарынан тазарту (1 ас содасы, ас тзыны изотоникалы ертіндісі, минералды не жылы сумен тазаранша шайып-тазарту).

2. Ішектегі тазалау (тазалау клизмасы)

3. Тсек режимі (1-3 кнге)

4.Ішке жылу басу (озалыс жне сл шыару ызметіні бзылысын алпына келтіру шін)

5.Сйы (суы чай, лимон осылан айнаан су, 5-тік глюкоза, Рингер сйыы, оыр итмрын (шиповник) тныы. ажетті сйы млшерін жасы мен жоалан дене салмаына арай толтырады; сйы вена арылы жіберіледі (инфузия).

6. №1 диетаа ауыстырады. алыпта таматануа кшіру 1-2 аптаа созылуы тиіс.

7. бактериялараарсы ем таайындалады;

8. ферменттер,

9. С мен В (В1В2В3) тобынывитаминдері;

10. ас тзыныизотоникалы, глюкозаны 5 ертіндісі,

11. керекжадайда плазма олданылады.

Алдын алу-таматану гигиенасы тртібін ата сатау (жеке жне оамды); осалы созылмалы инфекция ошатарынан дер кезінде тазатрып-сауытыру; гельминттерден арылту; асазан-ішек жмысын алыпа келтіру шаралары; дрі-дрмектер абылдауа ыпты арау; балаларды соматикалы ауруларын дер кезінде анытап рі мият емдеу.