Жлынны сырты, ішкі, сегменттік рылысы

Medulla spinalis(гр. myelos)омырта зегінде жат., ересек адамда зын(ер 45cм, йел 41-42см), алдынан артына арай біршама ысыы цилиндр тжтрізді, ол жоарыда тікелей сопаша миа ауысып, ал тмеенде конус трізді conus medullaris, сйірлене, II бел омырта дегейінде аяталады. Практикалы маызы жлын сйытыын алу немесе жлын арылы анестезия жасау масатында белді тескен кезде шприц инесін III жне IV бел омырта ыланды сінділері арасында енгізу керек. Атрофияланан тменгі блімі соы жіп бар, ол II йымша омыртаа бекиді.жлын бойында ол мен ая нервтеріні тбіршіктеріне сйкес келетін жерде екі буылты береді: мойын буылтыы intumescentia cervicalis, тменгісі бел-сегізкз буылтыы intumescentia lumbosacralis. Жлын ттігіні бйір абыраларыны алыдауы нтижесінде тзіліп,орталы сызы бойынша тетін, алдыы жне арты бойлы жлгелермен(fissura mediana anterior -тереі.f.m. posterior-беткейі) жлын екі симметриялы-о жне сол жартыа блінеді, оларды райсысында да арты тбіршіктерді кірер сызыы-sulcus posterolateralis мен алдыы тбіршіктер шыар сызыы-s.anterolateralis орналасады. Олар а затты 3бойлы жіпшеге бледі: алд. Жіпше funiculus anterior, бйір f. lateralis, арты f. posterior. Омырта аралы тесіктерде, екі тбіршік осылар орнына жаын жерде арты тбіршік томпаы-жлын тйіні ganglion spinale жат. Онда жалан бір полюсті(афферентті)нейрондар жат. Ср заты.Substantia grisea,жлын ішінде жат, жан жаынан а затпен оршалан. Ср зат жлынны о жне сол жатарында орналасан екі тік баана тз. Оны ортасында жлын бкіл бойымен тетін, сйыа толы орталы зек canalis centralis жат. Орталы зекті оршап жатан ср зат-орталы аралы зат substantia intermedia centralis д.а. ср зат р бааны екіге блін: алд-columna anterior, арт-columna posterior. Жлын мйіздері cornu anterio et posterior. Сомалы -сезімтал нейрондар:кеуде ядросы-nucleus thoracicus; мйіз шында сілікпе трізді substantia gelatinosa жне меншікті ядролар nuclei proprii орн. Арты мйізде жатан жасушалар екіінші ендірме нейрондар б.т. Алдыы мйіздерде шінші, озалыс нейрондары бар, оларды нейрондары шыып, алдыы озалыс тбіршіктерін райды. Бйірлік мйіздерде вегетативті азаларды нервтендіретін жне columna intermediolateralis деп аталатын ядроа топталан жасушалар жайасан. А зат. Substantia alba нерв талшытарыны ш жйесін райды.

1. Трлі дегейлерде жлын бліктерін байланыстыратын ассоцифтивті талшытарды ыса будалары(афферентті жне ендірме нейрондар)

2. зын талшыа тепкіш(сезімтал, афферентті) будалар7

3. зын орталытан тепкіш(озалтыш, афферентті)будалар.

Жлында 31 сегмент бар, топографиялары жаынан 8 мойын, 12 кеуде, 5 бел, 5 сегізкз жне 1 йымша сегменті бар.

1. Медиальді орн жіішке буда fasciculus gracilis

2. Латеральді орн сынатрізді буда fasciculus cuneatus

Бйір жіпшелерде мынадай будалар орн:

А. Жоары ктерілетін будалар. Арты миа: 1.tractus spinocerebellaris posterior-арты жлын-мишы жолы. 2.tr. spinocerebellaris anterior-алдыы жлын-мишы жолы. Ортаы миа: 3.tr. spinotectalis-жлын-жамылы жолы. Арты миа: 4.tr.spinothalamicus lateralis ол жолды дорсалды блігі температуралы тітіркендірулерді, ал вентралді блігі ауырсыну тітір ткізеді.

5. tr spinothalamicus anterior s.ventralis жанасу жне ысымды сезу импульстарын ткізу жолы.

. Тмен тсетін будалар. лкен ми ыртысынан: 1. Латеральді ыртыс-жлын(пирамидалы) жолы tr.corticospinalis lateralis бл саналы эфферентті озалтыш жол. Отрыы мидан: 2. tr.rubrospinalis ол санасыз эффер озалт жол. Арты мидан: 3. Tr.olivospinalis.

Алдыы жіпшелерде тмен тсетін жолдар орн. Ми ыртысынан: 1.алдыы ыртыс-жлын(пирамидалы) жолы tr.corticospinalis anterior. Ортыы мидан: 2.tr. testospinalis.

Біратар будалар сопаша миды тепе-тедік пен имыл озалыстарды йлестіруге атысатын ядролар: 3. Кіреберіс нерв ядроларынан-tr.vestibulospinalis. 4. Formation reticularis- тен tr.reticulospinalis anterior . 5. Меншікті будалар fasciculi proprii.

154. Рефлекторлы доалар, арапайым /2 жне 3 тілді/ жне крделі.

 

Рефлекторные дуги бываю простыми (схема рефлекторной дуги состоит из двух нейронов, рецепторного и аффекторного) и сложными (схема рефлекторной дугисостоит как минимум из трех нейронов, из которых один рецепторный, другой эффекторный, а остальные - вставочные). В простой или моносинаптической рефлекторной дуге содержатся нервные волокна типа А (имеют высокую скорость передачи нервного импульса в 70-120 метров за секунду), а в сложной (полисинаптической) рефлекторной дуге - волокна типа B и C, где скорость передачи ниже. Такое строение рефлекторной дуги формирует различия между простой и сложной дугой: у моносинаптической рефлекторной дуги скорость рефлекса всегда очень высокая.

Как пример простой рефлекторной дуги можно привести схему рефлекторного пути коленного рефлекса.

Коленный рефлекс относится к спинномозговым рефлексам.Схема рефлекторной дуги коленного рефлексавключает в себя центростремительный и центробежный нейроны и не содержит вставочных нейронов.

Примеры сложных (полисинаптических) рефлекторных дуг: дуга вегетативной и соматической нервной системы.Схема рефлекторной дуги соматического рефлекса отличается от вегетативной тем, что на всем участке пути от ЦНС до скелетных мышц ни разу не прерывается. Рефлекторная дуга вегетативной нервной системы на определенных участках своего пути к иннервируемому органу прерывается и образует вегетативный ганглий.

Вегетативные ганглии соответствующей рефлекторной дуги различны между собой по типу и функциям и бывают трех видов: внутриорганные, позвоночные и предпозвоночные.

Внутриорганные вегетативные ганглии иннервируют сердце, бронхи, среднюю и нижнюю треть пищевода, бронхи, мочевой пузырь, желчный пузырь, желудок и кишечник. Расположены эти вегетативные ганглии, соответственно, в органах, которые они иннервируют.

Позвоночные ганглии расположены по сторонам от позвоночника, образую два ствола, и являются частью симпатической нервной системы.

Предпозвоночные ганглии находятся на определенном расстоянии и от позвоночника, и от органов, которые ими иннервированы. К данному виду вегетативных ганглиев относят шейные симпатические узлы, брыжеечные узлы, солнечное сплетение и ресничный узел.

Соматические и вегетативные рефлекторные дуги имеют различия также и в анатомическом строении нервных волокон, которые их составляют, что определяет различную скорость проведения нервных импульсов.

К полисинаптическим рефлекторным дугам также можно отнести дугу зрачкового рефлекса, которая проходит по продолговатым ядрам среднего мозга. Схема рефлекторной дуги зрачкового рефлекса представлена афферентным нейроном (зрительные клетки сетчатки глаза), центростремительным нейроном, а также вставочными нейронами, которые идут к парасимпатическим отделам глазодвигательных нервов.

Основным свойством любой рефлекторной дуги является ее целостность, потому что при нарушении этой целостности, выхода из строя любого из звеньев цепи рефлекторной дуги, она теряет способность формировать реакцию организма на раздражения внешней среды. Это опасно для организма позвоночных животных, так как нарушение функциональности рефлексов может вызвать тяжелую форму инвалидности.