Сац-эк.развицце Зап.беларуси 1921-1939

В хоз.отношении Зап.Бел. стала аграрным придатком пром-х районов Польши,источником дешевого сырья и раб.силы.В сравнении БССР Зап.бел.выпускала пром.продукции в 9 раз меньше,хотя по терр-и и численности населения они были почти равные.уничтожились природные богатства,в частности,в Беловежской пуще.

Большиство населения было занято в с/х.помещики,котоых более 1% всего кол-ва жителей владели почти половиной земли.польское прав-во в 1920-е активно проводило заселение бел.земель осадниками-бывшими польскими офицерами. Их зем.владения вел-сь за счет земель бел.крестьян.рабочие трудились по 12-14ч в сутки.их зар.плата была ниже,чем на собственно польских землях.тяжелое полож-е юол-ва рабочих,жесткая политика в сфере нац.отн-й вызвали эмиграцию западнобел.населения в США,Канаду,Латинскую Америку,Зап.европу.вместе с тем жизнен.уровень населения зап.бел. по сравнению с БССР был более высоким.

На тэрыторыі Заходняй Беларусі ажыццяўлялася паланізацыя:

- Насаджэнне польскай мовы, пераўтварэнне беларускіх школ ў польскія

- Спыненне выдання беларускіх газет і часопісаў

- Забарона ўжывання беларускай мовы ў дзяржаўных установах

- Праваслаўныя цэрквы пераўтвараліся ў касцёлы

- Засяленне беларускіх зямель асаднікамі (былымі польскімі афіцэрамі, якім адводзіліся зямельныя вялікія надзелы і даваліся грашовыя сродкі

Напрамкі нацыянальна-вызваленчага руху:

- Камуністычная партыя Заходняй Беларусі (1923 год КПЗБ)

- За ўз’яднанне з БССР (Славінскі, Харужая), камуністычны саюз моладзі Заходняй Беларусі

- Партыі нацыянальна-вызваленчага дэмакратычнага руху – прыхільнікі мірных сродкаў барацьбы

- Таварыства беларускай школы (1921 год ТБШ) – масавая культурна-асветніцкая арганізацыя (Браніслаў Тарашкевіч)

- Беларуская сялянска-рабочая грамада (БСРГ – 1926 – за самавызначэнне Заходняй Беларусі, разгромлена ў 1927 годзе польскімі ўладамі)

1926 – Дзяржаўны пераварот у Польшчы. Да ўлады прыйшоў Юзаф Пілзуцкі. Была ўстаноўлена буржуазная дыктатура і рэжым атрымаў назву “Санацыі”.

Барацьба супраць прыгнёту Польшчы

1925 год – сітуацыя блізкая да ўзброенага паўстання

 

 

54.вызваленне тэрыторый Бел. Ад ням-фаш.захопникау.Страты БССР у 2 сусветнай вайне.

Восенню 1943г. Кр.Армия уступiла на тэрыторыю Беларусi, 23 сентября быу вызвалены першы раённы цэнтр БССР-г.Камарын. За восень-зiму былi вызвалены 36 раёнау i 2 абласных цэнтра - Гомель i Мазыр. У 1944г. пачауся завяршальны этап Вялiкай Айчыннай вайны - поунае выгнанне ворагау з савецкай зямлi, вызваленне народау Еуропы. У красавiку-маi генштаб Чырвонай Армii распрацавау план аперацыi "Баграцi-ён".Яго ажыццяулялi войскi наступных франтоу: 1-ы Беларускi (камандуючы гене-рал армii К.К.Ракасоускi), 2-i Беларускi (генерал-палкоунiк Г.Ф.Захарау), 3-i Беларускi (генерал-лейтэнант I.Д.Чарняхоускi), 1-ы Прыбалтыйскi (генерал ар-мii I.Х.Баграмян) пры падтрымцы Дняпроускай флатылii, авiяцыi далёкага дзеяння i ПВА. Савецкiя войскi пераузышлi ворага Задума Вярхоунага Глаунакамандавання была наступнай - франты адначасова пераходзяць у наступленне на Вiцебскiм, Багушэускiм, Аршанскiм i Бабруйскiм напрамках,разбураюць фронт абароны ворага, акружаюць i знiшчаюць яго групоукi у раёне Вiцебска i Бабруйска i выходзяць на Мiнск з мэтай знiшчэння i акружэння асноуных сiл групы армiй "Цэнтр" на усходзе Мiнска. Вясной праводзiуся рад мерапрыемствау па падрыхтоуцы да наступлення Наступленне пачалося 23 чэрвеня 1944г. Ужо на 3-цi дзень была акружана Вiцебская групiроука працiунiка i вызвалены Вiцебск.Да канца чэрвеня 1944г.былi вызвалены Орша, Магiлёу, Бабруйск. Развярнулiся баi за Мiнск. Гiтлерауцыдобра умацавалi горад.У баях за Мiнск вызначылiся многiя савецкiя воiны. Першым уварвауся у горад танк Д.Г.Фролiкава. У баях на вулiцах Мiнска вызначыуся камандзiр танкавага узвода

М.Колычау. Iм, а таксама А.С.Бурдзейнаму,было прысвоена званне "Ганаровы грамадзянiн г.Мiнска". Мiнск быу вызвалены 3 лiпеня.

У раёне Мiнска была акружана 100 тыс. групоука ворага. 7 дзен спрабавалi

вырвацца фашысты з "Мiнскага катла". 70 тыс. гiтлерауцау было забiта, 35 тыс.

узята у палон. У ходзе далейшага наступлення савецкiя войскi 28 лiпеня вызва-

лiлi г.Брэст. Фашысты былi выгнаны з беларускай зямлi. Вялiкая Айчынная вайна i фашысцкая акупацыя прынелсi беларускаму народу вялiзарныя бедствы: загiнула больш за 2 млн. 200 тыс. чалавек, толькi прамыя страты склалi 75 млрд. р., былi разбураны гарады, вескi, прамысловыя прадпрыемствы. Аднаўленне эканомiкi пачыналася адразу пасля вызвалення – у канцы 1943—1944 году.

 

59.Культура БССР у др.пал1940-1980.Адукацыя,навука,литаратура и мастацтва:дасягненнии супярэчнасци развицця

Культурнае жыццё(1945-1963)

- Аднаўленне матэрыяльнай базы,навукі культуры, адукацыі.

- Рамонт і будаўніцтва школ, выпуск школьнага абсталявання, падручнікаў, падрыхтоўка настаўнікаў

- Развіццё навукі і культуры сутыкалася з жорсткім ідэалагічным прэсам. Маглі друкавацца навуковыя працы і літаратурныя творы, якія не пярэчылі склаўшайся

каманда-адміністрацыйнай сістэме

- Рэпрэсіі зведалі вучоны-гісторык Улашчык, паэт і празаік Дубоўка, пісьменнікі Сяргей Грахоўскі, А. Звонак, П. Пруднікаў.

- У літаратуры галоўнай тэмай была мінуўшая вайна, раскрыццё гераізму савецкіх людзей. Першыя буйныя творы аб вайне “Глыбокая плынь” Івана Шамякіна, “Мінскі напрамак” Івана Мележа, “Векапомныя дні” Міхася Лынькова

- У тэатральным мастацтве з’явіліся п’есы “Заложнікі” А. Кучара, “Пра бацьку” Міхася Шмырава, Канстанцін Заслонаў ????

Самым значымым дасягненнем беларускіх скульптараў стаў завершаны велічны ансамбль плошчы Перамогі ў Мінску.

Вынік:

Нягледзячы на складаныя супярэчлівыя ўмовы жыцця, народ у большасці не адчуваў сябе прыгонным, ганарыўся прыналежнасцю да справы будаўніцтва новага грамадства.1954 1964 – палітычная “адліга”-Народная адукацыя1.1955-введение обязательного 8летнего образования2.создание ПТУ,к-рые готовили рабочих3.перевод белоруских школ на руские.увелечение роли литературы-главная тема военная. - Васіль Быкаў (“Жураўліны крык”, “Альпійская балада”, “Трэцяя ракета”)- Творы Івана Шамякіна, Навуменка, Чагрынава.

Літаратура(60-80)

Узмацненне партыйнага кіраўніцтва культурай, але разам з тым з’яўлялася па сапраўднаму цікавыя праўдзівыя твортэма вайны:

- Тэма вайны (Сяргей Грахоўскі “Зона Маўчання”, Васіль Быкаў “Кар’ер”, Алесь Адамовіч “Хатынская аповесць”)

- Вяртанне да гісторыі (Уладзімір Караткевіч “Дзікае паляванне караля Стаха”, “Чорны замак Альшанскі”)

- Крытыка сучаснасці (П’еса Кандрата Крапівы “Брама неўміручасці”)

- Пашырэнне літаратурных твораў на тэму рэвалюцыі і грамадзянскай вайны

Мастацтва(60-80)1.выяуленчае:тэма вайны(Михась Савицки,мадэрнисцкия творы Марка Шагала за мяжой)2.манументальнае6мемарыяльны комплекс Хатынь,Купган славы.

Адукацыя і навука:

- Другая палова 70 гадоў – пераход да ўсеагульнай сярэдняй адукацыі

- Стварэнне ВВК (УПК), ПТУ пачалі пераходзіць на сярэднюю адукацыю

- Павялічылася колькасць ВНУ (1960 – 24; 1985 – 33)

- Вядучы цэнтр навукі - Акадэмія навук БССР

- Прыезд вучоных фізікаў і матэматыкаў за навуковых цэнтраў СССР

- Узнікненне навуковых школ, вышэйшых даследаванняў якія прызначаны як у краіне, так і за мяжой, асабліва матэматыкі і фізікі.

44.Утварэнне СССр и увахожджанне БССР у яе склад.Узбуйненне тэр.БССР Заключ-й в годы гражданской войны договор о воен.-полит.союзе советских республик от 1 июня 1919 уже не соответсвовали сущ-му полодению.Поэтому с лета 1922 начался поиск других форм объединения республик в одно гос-во.Сталин предложид прал”автоматизации”,согласно к-рому все советс.республики входили в состав РСФСР.Такой план не поддержали руководители компартий республик.Ленин предложил другуб форму-федерацию.30 декабря 1922г. На 1 всесоюзном съезде Советов в Москве делегация БССР во главе с Червяковым вместе с делегациями РСФСР,УССР и ЗСФСр подписала Декларацию и Договор о создании СССР.Таким образом,СССР стал федеративныс=м гос-вом,к-рое состояло из равноправных советских республик. Для полноценного нац. И эк.развития БССР в 1924 и 1926 произошло укрупнение ее территории за счет передачи изРСФСР ряда районов Витебской,Гомельской,Соленской губернии.В рез-те терр-я БССР увел-сь более,чем 2 раза,а кол-во населения почти в 3 раза.Укрупнение БССР вызвало изменения в админ-террит. Разделении республик,что было закреплено в Конституции БССР 1927г.   50.Версальско-Вашингтонская систэма.Абвастрэнне супярэчнасцей памиж вядучыми кирауниками свету и пачатак 2 сусветнай вайны.Узяднанне Зах.Бел. з БССР Уз’яднанне беларускага народа 23 жніўня 1939 года – дагавор аб ненападзе Германіі і СССР (пакт Молатава і Рыбентропа) аб ненападзе і сфер уплыву: Заходняя Беларусь адыходзіла да сферы ўплыву СССР 1 верасня 1939 года – Германія напала на Польшчу, пачатак ІІ Сусветнай вайны/17 верасня 1939 года – чырвоная армія пачала паход у Заходнюю Беларусь/29 верасня 1939 года – дагавор СССР і Германіі аб дружбе і граніцы/28-30 кастрычніка 1939 года – у Беластоку адбыўся Народны сход Заходняй Беларусі і прыняў пастанову прасіць вярхоўны савет СССР прыняць Заходнюю Беларусь у склад СССР і БССР/Просьба была задаволена 12 лістапада 1939 года Заходняя Беларусь была ўключана ў склад БССР і СССР   56.Система бипалярного свету пасля другой мировой войны.беларусь на межд.арене у др.палове 1940-1980гг. Участие БССР в основании ООН означало выход Беларуси на межд.арену после 2 мир.войны.договоренность о членстве БССР,УССР в ООН была достигнута между руководителями трех ведущих гос-в антигитлер-й коалиции-СССР,США и Великобритания на Крымской конференции в 1945г.27 апреля 1945 в Сан-Франциско состоялась межд.конференция,принявшая решение об основании ООН.Среди стран основательниц этой орг-ции были БССР иУССР.Так БССР впервые в своей истории стала членом самой престижной межд. орг-ции.Членство Беларуси в составе ООН имело полож-е значение.Оно расширяло межд.отн-я республики,содействовало приобретению дипломатич-й культуры,изучению и обобщению опыта других стран.     57.БССР у 1946-1985гг.Аднауленне и дальнейшее развицце народнай гаспадарки.нарастанне застойный зяу у эканомицы За годы войны значиьельно сократилось кол-во скота,а в деревнях были уничтожены жилье и хоз.постройки.сохранилось очень маленькое очень мало сельхоз.техники.обрабатывать земел.участки приходились лошадьми,а когда их не хватало-запрягались сами крестьяне.сразу после войны с/х. было не в состоянии обеспечить страну необходимыми продовольственными продуктами.Поэтому до 1947 существовало карточная система продуктового обеспечения населения.восстановите-е работы в с.х. предусматривали восстановление колхозов.бфл взят курс на проведение сплошной коллективизации.За годы четвертой пятилетки почти полностью был восстановлен уровень довоенных посевных площадей ,расширены посевы техничес.культур,обеспечен знач.рост поголовья скота.однако положение самого колх.крестьянства оставалась тяжелым.жили они в основном,что имели с огорода.Во втор.пол.50-60-х гг.прошлого века проходила в условиях НТР.опережающими темпами развивались те отрасли пром-ти,к-рые обеспечивали технич-й прогресс всего хоз-ва.знач.роль в развитий с.х. сыграли укреплению матер-техн.базы клхозов и совхозов,передача с.х. техники из МТС непосредственно колхозам.в 1965 в Бел.работало в 5р больше тракторов,в 8 р больше комбайнов и автомобилей,чем в 1950.Началось принудительное насаждение кукурузы во всех районах Бел.(кукурузная эпопея-Хрущев).К сер.1960 снизились показатели эк.развития БССР.Затраты на единицу выпускаемой продукции выросли,замедлились темпы роста производ-ти труда.БССР,начиная с конца 1960,спецелизировалось на разведении крупного скота,свиней,а также молочном животноводстве.однако темпы роста продукции с.х. не соот-ли потребностям республики и тем затратам,к-рые направлялись в эту область нар.хоз-ва.продовольственное обеспечение населения к началу 1980 ухудшилось.была предпринята попытка решить залачу обеспечения населения продовольственными продуктами через создание агропром.комплекса.     60.палитыка перабудовы и яе сац-эк.выники(1985-1990).пачатак працэсу дэмакратызацыи БССР.Фармираванне шматпартыйнасци Палітыка перабудовы, яе сутнасць і вынікі. У сярэдзіне 80-х гг. Савецкі Саюз апынуўся ў складаным становішчы. Запавольваліся тэмпы сацыяльна-эканамічнага развіцця, не заўсёды дасягненні навукі і тэхнікі ўкараняліся ў вытворчасць, нізкай была якасць многіх відаў прадукцыі, не хапала высака-якасных тавараў на рынку, па некаторых паказчыках прыпы-ніўся рост жыццёвага ўзроўню народа. Патрабавалася рэфар-маванне палітыка-эканамічнай сістэмы, якая ў аснове сваёй сфарміравалася ў СССР у 20-30-я гг. У другой палове 80-х гг. быў удакладнены палітычны курс і вызначана палітыка перабудовы, абнаўлення ўсіх сфер жыцця савецкага грамадства. Ініцыятарам гэтай па-літыкі з'яўляўся генеральны сакратар ЦК КПСС М. С. Гарбачоў. У ходзе ажыццяўлення палітыкі перабудовы значна пашы-рылася самастойнасць прадпрыемстваў і аб'яднанняў у выніку іх пераходу на поўны гаспадарчы разлік і самафінансаванне. Павысілася роля працоўных калектываў. Развівалася самакіра-ванне. Укараняліся прагрэсіўныя формы арганізацыі працы -арэндныя калектывы, гаспадарчыя разліковыя брыгады. Дэмакратычнай станавілася выбарчая сістэма, развівалі-ся галоснасць і плюралізм думкі, фарміравалася шматпартый-ная сістэма. Болын магчымасцей стала для ажыццяўлення дэмакратычных правоў і свабод грамадзян, для творчай дзей-насці. Аднак жыццё паказала, што ў КПСС - КПБ адсутнічала канкрэтная, навукова абгрунтаваная праграма абнаўлення савецкага грамадства. Не былі дакладна вызначаны канчатковыя вынікі, на дасягненне якіх накіроўваліся намаганні партыі і народа. У грамадстве з'явіліся капіталістычныя тэндэнцыі, узбагачэнне любымі сродкамі, некампетэнтнасць і безадказ-насць. Гублялася кіраўніцтва краінай. Бачачы гэтыя негатыў-ныя з'явы, частка народа стала абвінавачваць КПСС-КПБ, усіх тых, па чыёй ініцыятыве пачалася перабудова. Сацыялістчныя ідэалы ў вачах мільёнаў абясцэньваліся, аўтарытэт КПСС - КПБ катастрафічна падаў. Палітычны крызіс працягваўся. Образованию новых полит.партий способствовал Закон СССР»об общ.организациях».в беларуси возникло 5 полит.партий.многопартийность означало конец монополии КПСС(КПБ) на власть. 46.Индустрализацыя и калектывизацыя на Бел(1920-1930) Індустрыялізацыя – процесс создания машинной продукции ва ўсіх галінах народнай гаспадаркі поскоранае развіццё цяжкай прамысловасці. Мэты індустрыялізацыі - Пераадоленне тэхніка-эканамічнай адсталасці - Пераўтварэнне дзяржавы з аграрнай ў індустрыяльную - Стварэнне моцнай абароннай сістэмы - Ліквідацыя адсталасці сельскай гаспадаркі - Асаблівасці індустрыялізацыі ў БССР Развіццё прамысловасці па перапрацоўкі мясцовай сыравіны Неабходнасць фарміравання тэмпаў індустрыяльнага будаўніцтва І пяцігодка (1928-1932) ІІ (1933-1937) і ІІІ (1938-1941) “Сцяг індустрыялізацыі” – швейная фабрыкі, дрэваапрацоўчыя камбінаты ў Бабруйску і Гомелі. Завод сельскагаспадарчых машын ў Гомелі. Вынікі індустрыялізацыі: Але ў Беларусі па-ранейшаму пераважала лёгкая прамысловасць Калектывізацыя – аб’яднанне дробных індывідуальных гаспадарак сялян у буйныя калектыўныя гаспадаркі – калгасы.Мэты калектывізацыі: - Абагульненне сродкаў вытворчасці - Цэнтралізаванае кіраўніцтва сельскай гаспадаркай - Атрыманне сродкаў на індустрыялізацыю - Ліквідацыя кулацтва - Павышэнне калектыўнасці працы Хлебны крызіс (1928-1929) Курс на калектывізацыю Паскоранае стварэнне калгасаў, гвалтоўная калектывізацыя Нарком земляробства – Прышчэпаў. Выканкам добраахвотнасці і паслядоўнасці ў правядзенні калектывізацыі “прышчэпаўшчына”. Быў рэпрэсіраваны.Палітыка раскулачвання, рэпрэсіі супраць кулакоў Вынікі: Індустрыялізацыя БССР праходзіла дзякуючы як і працоўнаму энтузіязму і веры народа ў будучыню, так і за кошт эксплуатацыі энтузіязму рабочых.     51.Пачатак Вяликай Айчынай вайны.ваеный-фаш.акупацыйны рэжым на тэрр.бел Для нападзення на СССР, Германіяй быў распрацаваны план Маланкавай вайны”план Барбароса на север Прыбалтыка, Ленінград,центр- Мінск – Смаленск, Масква;на юг- украинаГітлераўскае камандаванне надавала асаблівае значэнне, сілам, якія супрацьстаялі чырвонай арміі ў Беларусі – групе армій цэнтр. Прычыны ваенных паражэнняў савецкіх войск у першапачатковы перыяд вайны: - Пераўзбраенне арміі не было завершана - Новую граніцу пасля ўз’яднання Заходняй Беларусі з БССР умацаваць не паспелі - Чырвоная армія рыхтавалася галоўным чынам для наступальных дзеянняў таму, што існавала думка аб будучай вайне, як вайне скарацечнай і на чужой тэрыторыі - Чырвоная армія была аслаблена рэпрэсіямі - Дапускаўся залішні давер умовам пакта аб ненападзе 23 жніўня 1939 года, ігнараваліся данясенні разведчыкаў - Германія мела вопыт вядзення вайны - Вераломнае нападзенне Германіі на СССР - Расцягнутасць савецкіх войск на лініі фронту, тады як гітлераўскія войскі былі сціснуты ў 3 ударных кулака 22 чэрвеня 1941 года – нападзенне Германіі на СССРабарона брэсцкай крэпасци:1. Лейтэнант Кіжаватаў Заходняя частка Брэсцкай крэпасці,2. Капітан Зубачоў начальнік штаба абароны крэпасци3.Палкавы камисар Маёр Фамін Гаўрылаў Усходні форт Канец жніўня 1941 года – акупацыя тэрыторыі Беларусі Германскімі войскамі Двухмесячныя абарончыя баі савецкіх войскаў у Беларусі не дазволілі праціўніку рэалізаваць план “Маланкавай барацьбы”, далі магчымасць стаўцы вярхоўна-камандуючага сканцэнтраваць рэзервы і падрыхтавацца да нападзення. На захопленай фашыстамі тэрыторыі быў усталяваны акупацыйны рэжым – “новы парадак” сістэму акупацыйных органаў да 22 верасня 1943 года ўзначальваў намеснік Гітлера ў Беларусі – гаўляйтар Кубэ. Адносіны да беларусаў былі вызначаны ў плане “Ост”, па якому 75% рускіх, украінцаў, беларусаў знішчыць, а астатнія 25% ператварыць у рабоў. Цыган, яўрэяў – паўнасцю знішчыць. Галоўным сродкам ажыццяўлення сваіх мэт фашысты зрабілі палітыку – генацыду, дзеянне з мэтай поўнага ці частковага знішчэння той, ці іншай нацыі. На Беларусі за час акупацыі: - Было створана 260 канцлагераў і іх філіялаў (Трасцянец у 10 км ад Мінска) - 70 яўрэйскіх гета - Спалена 628 вёсак з жыхарамі (22 сакавіка 1943 года – Хатынь) - Было знішчана больш 2 млн. 200 тысяч грамадзян амаль кожны трэці - Вывезена ў Германію на катаржныя работы 380. тыс. Чалавек Але былі ў Беларусі і людзі якія здрадзілі свайму народу і пайшлі на службу ворагу. Сярод іх былі некаторыя прадстаўнікі беларускага нацыянальнага руху. 58.грамадска-палит.жыцце БССР 1946-1985.Нарастанне кансерватызму у палитыцы. Была связана с сущ-ем полного контроля гос-ва над жизнью общ-ва,еддиной гос.идеологии,однопартийной полит.системы.все признаки общ-полит.системы были связаны с деят-стью только коммун.партии.коммун.партия беларуси(КПБ) сохраняла свою власть благодаря тому,что партийные комитеты взяли на себя ф-цию подбора и растоновок кадров.в первые годы посел освобождения произошло восстановления работы Советов.В жизни общ-ва насаждалась классовая неерпимость и подозрительность,культ Сталина ка квеликого вождя советского народа.произошли новые аресты среди интелегенции по полит.мотивам.жертвами их стали деятели культыры,писатели,ученые. Опытка демократизации общ-полит жизни 50-60 20в.была связана с принятием при Хрущеве курса на дестанализацию общ-ва,к-рый был направлен на преодоление отриц.последствий после правления Сталина.в 1956г. На 20съезде КПСС впервые был поставлен вопрос о культе личности Сталина и злоупотреб-х во время его руководства партией и страной.такая политика получила название курса 20съезда.В БССР пост 1-го секретаря ЦК КПБ с 1956г.заявил о себе Мазуров.мероприятия,к-рые были проведены в СССР при Хрущеве,получили название хрущевская оттепель.начались реабилитации безвинно осужденных.Появилась возможность более свободно высказывать свои мысли.политика оттепели была направлена на реформирование полит.режима.В целом население поддержало полит.курс Хрущева на демократизацию общества.В 70-е гг.-пер.половине 80-х. В СССР и БССР начинается формирование застойных явлений в общ-пол.жизни.В октябры 1964 Хрущев был снят с должности 1-го секретаря ЦК КПСС,руководителем стал Брежнев.в этот период в стране происходил поворот к консерватизму-сохранение командно-админ.методов управления и контроля гос-ва над общ-вом. Власть была полностью сосредоточена в руках Коммун.партии.Планы пятилетки принимались на съездах КПСС.Общ-полит.жизнь в 70-80 жизн.уровень населения.-е гг.проходила в условиях подъма экономики,повышался     61.Змены у межд.становишчы у др.пал.1980,распад сац.систэмы.Ликвидацыя СССР Палітычны крызіс працягваўся. 8 снежня 1991 г. у Бела-вежскай пушчы (у Віскулях Камянецкага раёна Брэсцкай воб-ласці) кіраўнікі Расіі, Беларусі і Украіны Б. Ельцын, С. Шушке-віч і Л. Краўчук, ігнаруючы волю сваіх народаў, якая была выказана на агульнасаюзным рэферэндуме 17 сакавіка 1991 г., дэнансавалі дагавор 1922 г. аб утварэнні СССР і тым самым разбурылі вялікую і магутную дзяржаву. Гэты дзяржаўны пера-варот быў здзейснены са згоды прэзідэнта СССР М. Гарбачова. На руінах СССР утварылася аморфная, нежыццяздольная Са-дружнасць Незалежных Дзяржаў.   64.Змены у духоуным и культурным жыцци РБ на сучасным этапе(1991-2007) Змены ў сістэме адукацыі: - Створаны гімназіі і ліцэі - Праводзяцца прадметныя алімпіяды - Пераможцы рэспубліканскіх алімпіяд маюць права паступаць у ВНУ без экзаменаў па дысцыпоіне алімпіяды - Частка тэхнікумаў пераўтвораны ў калежы, дзе ажыццяўляецца падрыхтоўка спецыялістаў сярэдняй кваліфікацыі і спецыялістаў павышанага ўзроўню. Апошнія маюць магчымасць паступаць адразу на 3 курс ВНУ. - У ВНУ створаны новыя спецыяльнасці напрыклад робататэхніка, банкаўскія і кампьютэрныя сістэмы, новыя хімічныі тэхналогіі і інш. - Дзейнічаюць не дзяржаўныя навучальныя ўстановы на платнай аснове - Працягваецца рэформа школы: Пераход на 12-ці гадовую сістэму навучання, перавод на 5-ці днеўку і 10-ую сістэму. Литаратура Аднаўлены ў памяці народАдама Мальдзіса, Мікалая Ермаковіча, імёны беларускіх гісторыкаПаўла Лойкі, Міхаіла Біча М. Доўнара-Запольскага, Уладзіміра Ігнатоўс Высокай грамадзянскай пазіцыяй Гістарычная тэматыка вылучаюцца творы Івана Чагрынава, пераважае ў творчасці Івана Шамякіна, Васіля Быкава У.Арлова, У.Дайнекі,Кастуся Таранава, В. Чаропкі Тэатры (Больш за 20 у Беларусі) У Мінску: - Дзяржаўны Акадэмічны тэатр “Оперы и Балета” - Нацыянальны Акадэмічны тэатр Янкі Купалы - Рускі тэатр - Тэатр-студыя кінаакцёра - Маладзёжны тэатр - Музычны тэатр - Музычнай камедыі - Шырокую свядомасць набыў Дзяржаўны Канцэртны Аркестр пад кіраўніцтвам Міхаіла Фінберга - З 1992 года ў Віцебску праводзіцца фістываль “Славянскі Базар” Музеі: - Нацыянальны Мастацкі музей - Музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны - Музей гісторыі і культуры РБ - Музей экалогіі РБ - Літаратурны музей - Музеі Янкі Купалы і Максіма Багдановіча, карцінныя галерэі і выставачныя залы 47.Палитыка беларусизацыи.культурнае.Культурнае будауництва у БССР(1920-1930) Беларусізацыя – палітыка афіцыйных улад якая садзейнічала нацыянальнаму культурнаму развіццю ў Беларусі ў перыяд 1924-1929 Асноўныя дасягненні палітыкі беларусізацыі

Што прадугледжвалася зрабіць	Што зроблена фактычна
Перавод навучання ў школах пераважна на беларускую мову	К 1928 году каля 80% агульнаадукацыйных школ было пераведзена на беларускую мову навучання
Перавод беларускага апарата на беларускую мову	У 1927 годзе каля 80% служачых ў цэнтральных установах у гады валодалі беларускай мовай
Перавод часцей чырвонай арміі на беларускую мову і ўкамплектаванне іх беларусамі	Увядзенне ў часцях вывучэння беларускай мовы і стварэнне дывізій, палкоў.
Вылучэнне беларусаў на адказную работу	павелічэнне ўдзельнай важкасці беларусаў сярод раённых кіраўнікоў на 48%
Стварэнне сістэмы вышэйшай адукацыі	1921 – стварэнне БДУ
Арганізацыя навукова-даследчай дзейнасці па ўсебаковаму вывучэнню Беларусі	Адкрыццё ў 1922 годзе Інстытута беларускай культуры
Выпуск газет, часопісаў, падручнікаў і кніг на беларускай мове	Утварэнне рэдакцыі “Савецкай Беларусі”, адкрыццё беларускай дзяржаўнай бібліятэкі

Вынікі беларусізацыі:

Беларусізацыя садзейнічала ліквідацыі непісьменнасці, падрыхтоўкі неабходных кадраў, спецыялістаў, фарміраванню савецкай інтэлігенцыі, развіццю беларускай навукі і культуры.

Але перыяд беларусізацыі аказаўся вельмі кароткім.

Змена палітычнага курсу правячымі коламі краіны, прывяла спынення палітыкі беларусізацыі.

усталяванне сталінскай астомы ў 30-я гады

Адваротны працэс беларусізацыі (контр беларусізацыя)

- Рэпрэсіі супраць нацыянальнай інтэлігенцыі (гл. Білет 7 пытанне 2)

- Рэформа беларускай мовы ў 1933 годзе якая значна наблізіла яе да рускай мовы

- У літаратуры і мастацтве зацвердзіўся прынцып сацыялістычнага рэалізму (ідэалізацыя рэвалюцыйных падзей і існуючага ў краіне грамадскага ладу)

Поспехі культурнага развіцця

Адкрыццё беларускіх кінастудый “Змена”, Беларускага дзяржаўнага тэатру, дзяржаўнага тэатру оперы і балету, філармоніі, кансерваторыі, з’яўленне шматпавярховых дамоў.