Дайынды дерісі
Кез келген рылыс материалын жасаан кезде ол дайындык дерісінен теді. Дайынды дерісіні негізгі міндеті- рылыс материалын жасайтын шикізатты асиеттерін анытау болып табылады. Шикізатты тріне жне дайындалатын німге байланысты дайында дерістері бірнеше кезедерге блінеді: 1. сатау : а. сату б. нта
2. Жіктелуі (классификация) : а.механикалы б. Гидравликалы в. Ауалы
3. Араластыру : а. ра б. Сулы, ылалды, Сйы
4.Жылу деу: а. Жылыту б. Кептіру в . Кйдіру
Шикізатты сату жне оны классификациясы ( жіктелуі) – рылыс материалын ндіру кезіндегі дайынды дерісіні е кп тараан трі болып табылады. сату арылы біз е алдымен німні шикізатыны зімізге ажетті беріктігін аламыз.
Алдын ала жылумен деу керамикалы кірпішті алуды негізгі рдісі болып табылады, сонымен атар кептіру, дегидраттау жне сазды шамотта кйдіру де те маызды. Осы дерістер арылы керамикалы кірпіш кптеген асиеттерге ие болады.
рылыс материалдарын ндірген кезде шикізатты араластыру дерісі те маызды. Себебі толтырыштарды араластыру арылы біз біркелкі, гомогенді оспа аламыз. оспамыз біркелкі болан сайын німні беріктік асиеті жоарылайды.
Дайынды дерістері кезінде толтырыштарды сатайтын рылыларды дрыс тандау керек.
| рылыларды трлері | нтаталуды кезедері |
| 3.....5 |
| 2 Орташа жне нтаа дейін сатайтын конус: а.ашы циклда б.жабы циклда | 3.....5 4.....7 |
| 3.Роторлы жне баламен сатау | 3.....12 |
ЖЖЖЖЖ
Жабдытардытехнологиялыесептемелері
Жалпы жне жеке ндірісті отайландыру кезінде экономикалы жне технологиялы критерийге незізделеді. Экономикалы ( пайды, рентабелділігі, ны) , технологиялы (німділік, цикл затыы, німні сапалыыны наты крсеткіші жне т.б. Технологиялы критерий тменгі кезедегі отайландыру кезінде тиімді: технологиялы процесстерді жеке сатысында, жеке аппаратты жне жабдытарды т.б.
Крылыс материалдарыны технологиясында 1 шикізат пен дайын німні сапасы мен сомасы арылы, яни дайындалатын німні сапасы ГОСТ а сйкес болуы керек жне згермеуі тиіс ; нім клемі жоспарланан клемнен кем болмауы керек жне шикізатты рылымды сапасы талапа сай жаттармен бекітіледі. 2 технологиялы жадайлармен, берілген материалды, аппаратты \ жабдыды белгіленген нормасынана температурасы аспауы керек , 3 экономикалы талылаулар ны жоспарланган есептен аспауы тиіс шыындар белгіленген лимиттерден аспайды жне т.б. 4 оршаан ортаны оргау
Жылуалмасу дерісіні механизмі жне озалтыш кші. ЖЫЛУ АЛМАСУ РДІСТЕРІ ЖЫЛУ АЛМАСТЫРЫШ АППАРАТТАРДЫ РЫЛЫСЫ Жылу беру тсіліне байланысты жылу алмастырыштарды екі негізгі тобын айырады: 1) Беттік жылу алмастырыштар. Онда жылу алмасатын орталар арасында жылуды тасымалдануы оларды блетін жылу алмасу беті - бітеу абыра арылы жреді 2) Араластыру жылу алмастырыштары. Оларда жылу бір ортадан екіншісіне тікелей тйісу арылы тасымалданады.
Жылу дерісіні озалтыш кші.Жылу дерісіні озалыс кші, жылу жоары температурадаы ортадан тмен температурадаы ортаа тараан кезде температуралы ортаны трлілігі болып табылады. Бл температураны ртрлілігі температуралы арын (напор) деп аталады. ыздырылатын материала жылу тасымалдаыштан жылу бергенде жылу тасымалдаыш пен материал температурасыны арасындаы жылу алмасуды стігі траты бетіндегі (вдоль ) сатамайды, сондытан жылулы есептегенде жылу алмасуды соы стігі бетіне жылу берілісті негізгі тедіктері олданарда, температураны орташа згешелігін олданан жн. зара орын ауысуын йымдастыруа арай жылу ткізгіш пен материал температуралыыны згерісіні сипаты: баыттас аын, арсы аын, иылма аын трінде болады.
Жылу беріліс негіздері. Жылулы деп аын жылдамдыы су астындаы жне су стіндегі жылуды жылдамдыымен аныталатын процесті айтады. Жылу беру дерісі оны жру жылдамдыы жылуды келуі мен аластатуымен аныталады. Жылумен деу операциясы масса алмасумен крделенеді. Жылу дерісі суыту, ыздыру, конденсация, буланудан трады. ызу мен суу жылулы жылу ту дерісімен, конденсациямен булану масса алмасу заымен аныталады. Температура рісі жылулы энергия жоары температурадаы денеге беріледі. Нестанционарлы уаыта туелді болуы, ал керісінше болуы станционарлы деп аталады.Температуралы градиент температураны лауы. Жылу аыны белгілі бір уаытта тетін жылуды клемі. Жылу аынны тыыздыы бет стіні бірлігіне берілетін аын.Жылу беріліс ш тсілмен беріледі:жылуткізгіштік, конвекция, жылулы сулелену. Жылу ткізгіш Фурье заымен жреді. Конвекция Ньютон Рихман тедігімен жреді. Жылу беру еселігі састы критерииларымен аныталады:Фурье, Пекле,Pr, Нуссельт,Архимед,Граскофкрийтерилары.
Жйелі саралауды негізгі рдістер мен жйе функциясыны трін крсетуді амалдары.1) дерістерді болшектеу(декомпозиция) – 1)есептерді рамды бліктерді жіктеу; крделі мселелерді н/е рылыны крделілілігі шамалы біратар мселерге н/е рылылара (ішкі жйелерге) блшектеу дісі ж/е оларды тізбектеу шешу н/е модификациялау; 2)деу объектісін (есеп, программа, жйе мліметтері)рамды бліктерге жіктеу. Жйелік талдау мселелеріні бірі болып табылады. Программалар шін декомпозицияны келесі дегейлерін анытайды;версия, компонент, модуль, процдура, программа, макрокоманда. 2) Формализация – ойлау нтижелерін дл тсініктерде н/е пайымдауларда бейнелеу, білімді табалы формализмде н/е формализмдік тілде бейнеленуі. 3) Математикалы молельдеу – кез келген былыстарды н/е крделі физ процесстерді, аппараттарды оларды математикалы модельдерін ру арылы зерттеу тсілі, мат модельді ру процессі. Мат модельдеу деп ажетті процессті н/е аппаратты сипаттайтын мат тедеулер жйесін айтады. ММ шін кез келегн матем ммкіндіктерді (дифференциалды н/е интегралды тедеулерді, жиындар теориясын, абстрактылы алгебраны, матем- логиканы, ытималдылытар теориясын,тб) пайдаланылады. ММ негізгі тпнса мен моделді айнымалы параметрелеріні біртектес немесе сас тендеулермен сипатталады. ММ кобінесе компьютерлер арылы зерттеледі, сонд оны кейде компьютерлік моделдеу деп айтады. 4)Идентификация – элементарлы математикалы моделін сйкестендіреді.
ККККККК
Композициялы материалдарды рамын отайландыру.
Композиттік материалдар – жасанды р трлі асиеттері бар рамдас комбинациясы арылы алынан материалдар. Бір компонентті матрица (базалы), баса да табылады(Талшытар, блшектер). Пайдаланылатын матрица полимер ретінде,металл, керамикалы жне кміртегі материалдар.
атайтыштар болады: талшыты - шыны, бор, кміртегі, органикалы, Жіп трізді кристалдар (карбидтер, бериллий нитрид соавт.) жне металл сым,жоары беріктігі мен аттылыы бар.
растыру кезіндепайдаланылатын тиімді жеке асиеттер райды. Композициялы материалдар асиеттеріні рамдас рамына байланысты,оларды арасындаы санды коэффициенттер жне облигациялы беріктігі .. біріктіру кезеінде
рамдас мазмнына байланысты,ажетті ндылытар мен кші, ыстыа тзімді материалдарды алуа болады ,серпімділік модулі, немесе ерекше ажеттіліктері бар композициялар алу жне т.б., сондай-а магниттік асиеттері,
Осыан байланысты, композиттік материалдардан аымдаы анытамасы мынадай шарттарды амтиды:
1. Композиция фазаларды арасында наты шекара бар кем дегенде екі трлі материалдардан болуы керек.
2. Компоненттер рамы Аумакты оспасын алыптастыру.
3. рамы компоненттері асиеттерге ие болуы тиіс
Капилярлы-кеуекті денедегі ылалды орынауысуы
Массаткізгіштік деп- заттарды атты фазада орын ауыстыруын айтамыз. Кптеген рылыс материалдары капиллярлы-кеуекті дене болады жне оларды оздерін оршаан ортамен массаалмасуы тек ана материалды беттік абатыны озін оршаан ортамен массаберіліс дерісі ана тпейді, сонымен атар материалды ішкі абатыменде массаберіліс дерісі теді. Массаткізгіштік материалды ортамен массаалмасу жылдамдыын анытайды, сонымен атар материалды ндіру кезінде оны физико-техникалы асиеттеріне сер етеді. ылыми дебиеттерде массаткізгіштікті сипаттау шін «ысылан диффузия» термині олданылады. Бл терминді тсіну шін Кади мен Вильямс атты денедегі ерітіндіні ысылан диффузияны формуласын сынды:
рылыс материалын ндірудегі сату дерісі. сатуды жіктеу
сату — материалды, онын ірі кесектерін белгілі млшерге дейін (сепкілдігіне байланысты) сату шін жргізіледі. Егер кен са сепкілді болса, тиісінше нтатау алдында сату 8— 10 мм-ге дейін жеткізіледі. Ірілігіне арай ірілеп сату, орташа сату жне са сату сатыларына блінеді. сату арнаулы аппараттарда — сатыштарда соу, жару жне жаншу жолдарымен жргізіледі. сатыш- кен кесектерін сататын арнаулы аппараттар негізінде ол трт трге блінеді: жаты, конусты, валкалы жне балалы. Оларды тадау кен кесектеріні іріліктеріне, физика-механикалы асиеттеріне жне фабрика німділігіне байланысты. Валкалы сатыш- бл сатыш кбінде са сату сатысында жне тмен німді фабрикаларда олданылады. Кен цилиндрлі жазы не бдыр тісті екі бет арасында жаншылып саталады. Екі цилиндрлі валкалар біріне бірі арсы айналып ортасына тскен кен кесегін апсыра тартып жаншиды. Бларда ндірістік жадайда 5мм-ге ал лабораторияда 2мм-ге дейін сатуа болады. Валкалы сатыштарда кен біріне бірі арсы айналатын параллель орнатылан екі валканын ортасына тседі де жаншылып сатылады. Жалпы оларды бір валокты жне тртвалокты трлері де бар. Олар тегіс бетті (ВДГ) жне тісті бдыр бетті (ВДЗ) валкты сатыштар болып блінеді. Турлері: материалды жне идеалды (оймен танылатын) сатыш-кен озалмайтын жне озалатын екі жазы бет аралыында жаншу арылы саталады. Кбіне орташа жне тмен німді фабрикаларда ірілеп сату сатысында олданады. Конструкциясы жаынан екіге блінеді: арапайым озалмалы жаты жне крделі озалмалы жаты.
алыптасан аымны ттастыыны дифференциалды тедігі
бырлардаы гидравликалы кедергілер
Сйыа толтырылан быр блігін арастырамыз. Егер сйы тынышты кйінде болса, онда оны быр абыраларымен рекеттесуі тмен арай баытталан кшпен аныталады. Сйыты абыра мен аын арасында озалысында кедергі кштер туындайды, шеткі абаттарды абырамен тежелуі (йкеліс кші) .Сйыты ттырлыына байланысты тежелу келесі абаттара беріледі. Энергия н/е аын, йкеліс кшін жою шін ажетті. Оны йкеліске кеткен аын шыыны деп атайды.
Аын шыыныны згеруін желілік шыын н/е желілік кедергіге кеткен аын деп атайды. 
лшемді талдау дісін, бырдаы аынны бір алыпты озалуынан тзілген, йкеліске кеткен аын шыыны анытауда олданамыз.Тжірибелер крсетеді, йкеліске кеткен аын шыыны диаметрге d ж/е быр зындыына l , сйыты физикалы асиеттері- ттырлыына 
ж/е тыыздыына 
, сйы озалысыны орташа жылдамдыына 
, быр абыраларыны кедір-бдырлыына 
байланысты. Бізді ызытыратын функциональді байланысты мына трде сынуа болады:
Мндаы 
йкеліске кеткен аын шыыны, ол 
те.
Аынны желілік шыыныны негізгі трлерін келесі топа блуге болады:
1) Шыын, тартылымды арна имасыны згеруімен б/ты-бырды (трубопровдты) тосын ж/е аырын-аырын(постепенно) ауматалуы, тарылуы;
2) Шыын, баыт згертуге б/ты-брышты, бырды брмалары;
3) Шыын, ртрлі арматураны кедергісіне б/ты-апатарды,шмектерді;
4) Шыын, аынны осылуы н/е алшатауына б/ты-штарматар,крестовиналар.
Желілік шыынны барлы трлері быр тартылымны арнасында сйытыты тасын имасыны згерісімен байланысты.