Массаберілісті негізгі задары

Массаберіліс дегеніміз- затты (немесе бірнеше затты) бір фазадан екіншісіне тепе-тедікке жеткенге дейін ауысуын атайды. Ол екі жадайда теді: біріншісі, сйытар аысы кезіндегі ауысуы. Екіншісі, сйытар мен атты денелерді ауысуы.

Жылуберілісті негізгі заы:задарыФик задары - сырты серлер болмаан кездегі идеал ерітінділердегі диффузияны задары. , диффузия з-дігінен жретін процесс ретінде барлы дисперсті системалар шін, газдара арналан Фик заына баынады. Фикті бірінші заына байланысты диффузия жылдамдыы зі диффузияланатын аудан мен концентрациялы градиентке тура пропорционалды: мндаы dm — диффузияланан зат массасы; dt — шексіз аз уа-ыт; S — берілген зат диффузияланан аудан; dCdх — концентра-ция градиенті немесе концентрация кемуі; dС — концентрация; dх — концентрациясы кеміген блік; D — диффузия коэффициенті, ол рбір дисперсті системаны диффузиялану абілетін сипаттайды. Бл коэффициент концентрация градиенті 1-ге те боланда бір шаршы сантиметр ауданнан 1 сек-та диффузияланып ткен масса млшерін крсетеді. Егер диффузия процесі кезінде диффузия коэффициенті згеретін болса, онда оан орай концентрация градиенті де згереді. Олай болса уаыта байланысты концентрация згерісіні жылдамдыын, яни dCdt туындысын анытау керек. Ол Фикті екінші заын рнектейтін тедеумен аныталады: Фиктін, екі заын олдану кезіндегі негізгі иынды кп уаыт-а дейін диффузия коэффициентіні мнін табу болып келеді. Алайда бл коэффициентті аныктау иындыы Эйнштейн броун-ды озалысты зерттегенде оны (186) тедеудегі орташа жылжу-мен байланыстыралы жеілденді.

ППППППП

Пневмо жне гидротасымалдауПневмо жне гидротасымалдау кейінгі кезде ке тарау алды.Пневмотасымалдауды рама темірбетонды жоары механикаландырылан ндірісте цементті вагоннан тсіру, оны силосты складтар жне айта шыынды бункера тасымалдау шін, полимерлі рылыс материалдарын зауыттарда полистиролды тасымалдау шін, ааш дейтін мекемелерде опилкаларды тасымалдау шін олданады.Кенсіз ндірісте мды жне мды малта тасты оспаны гидротасымалдау тасымалдауды анарлым эффективті дісі болып табылады. Кейбір рама темірбетон мекемелерінде ірі рылыста лкен клемді бетонды жмыстарда бетонды жне ерітінді оспаны гидротасымалдауда олданылады.Осы аралып отыран тасымалдауды екі трі де гидромеханиканы заына туелді біра р бірі зіні тасымалданатын ортаны асиеттерін крсететін спецификасы бар.Пневмо тасымалдауды мінездемесінде тасымалдау баыты, атты фазаны концентрациясы мен тасымалданатын блікті лшемі, жйедегі ысым лкен маына береді. Тасымалдауды баыты бойынша вертикальды, горизонтальды жне бейім болуы ммкін. Гидротасымалдау гранулометриялы рамды бойынша атты материал кусковой бліктерді лшемі 2…3 ммден кп, грубодисперсті 0.15-3мм жне тонкодисперсті 0.15-0.2 ммден аз болады.

ССССССС

Сырты жне ішкі жылу алмасу.Практикада жылулы дерістерді рылыс материалдар ндірісі кезінде негізінен жылу алмасуды екі жадайын арастырады: оршаан орта арасындаы жылу алмасу мен айнатылан жне суытылан материалдар арасындаы жылу алмасу – сырты жылу алмасу, материал немесе бйымны орталы зонасы мен стігі бетіні арасындаы жылу алмасу – ішкі жылу алмасу. Сырты жылу алмасуда ау процесіні екі жадайы болуы ммкін: тікелей жылу тасымалдаыш пен материалды сті беті арасындаы жылу алмасу жне жылу тасымалдаыш пен пленка арылы конденсацияланан материалды стігі бетіндегі ылал арасындаы жылу алмасу. Бірінші жадай материалды кептіру мен кйдіру процестеріне арналан, екіншісі су буына аныан ортада материалды буландыру шін арналан. Сырты жылу алмасу жылу тасымалдаыш пен материал арасындаы конвекциямен сулелену жне жылу бырларымен жреді. Ішкі жылу алмасуда ыздырылан денені стігі беті Фурье мен Ньютон формулаларымен аныталан материалды ішінде таралатын жылулар санын алады. Денедегі жылулыты таралу рекеті жылулы аымынан жиналады, материалды таратылан жылу быры есебінен жне озалан материал ішіндегі дымыл клеміні есебінен болады.

Сйыты ламинарлы жне турбулентті озалыстары.

Сйы озалысыны 2 трі бар: ламинарлы жне турбулентті. Ламинарлы дегеніміз (атпарлы, реттелген), сйы атпарлары бір бірімен беттесіп озалады. Турбулентті дегеніміз (реттелмеген), сйыты блшектері р уаытта згеріп отыратын траектория бойымен озалыс жасайды. турбулентті жадайда блшектерді хаосты жылдамдыыны серінен жылдамдытарыны біркелкілігі болады. Турбулентті жадайда эпюр исыы ламинарлыа араанда жалпатау.Турбуленттілік – сйытыты соы массасыны газ молекулаларына сас ретсіз, бей-берекет, р трлі баытта озалуы. Турбулентті озалыс кезінде сйытыты блшектері зара араласып, аынны кез келген нктесіндегі жылдамды немі белгілі бір орташа мнні айналасында жне оны баыты, шамасы бойынша да згеріп отырады. Бл былыс — жылдамды лпілі, яни турбуленттілік озалысыны шын мніндегі біралыпсыз озалысы, йткені оны жылдамдыы здіксіз рі немі уаыт бойынша ешбір зандылыа баынбай згеріп отырады. арастырылып отыран уаыт мезгіліндегі турбуленттік аыс механизмі крделі жылдамдыты мндай ретсіз згеруі аындыны бір нктесінен екінші нктесіне кшу кезінде де байалады. Турбуленттік аыстаы сйы — блшектеріні арынды араласуы жне сйы блшектері озалыс траекториясыны крделілігімен тсіндіріледі. Сол озалыс стінде олар аынны баытынан крделі траектория бойынша ауытып отырады. Ламинарлы аыс те ттыр сйытыта, едуір аз жылдамдыпен озалатын сйыты аысында, шаын млшердегі денелерді сйыты баяу жылдамдыпен орай аанда пайда болады. Сондай-а, Ламинарлы аыс жіішке (капиллярлы) ттіктерде, мойынтіректерде (подшипниктерде), майлау кезінде пайда болан абаттарда, сйыты не газ денені орай аанда, дене беті маында пайда болатын жа шекаралы абаттарда, т.б. байалады. Сйыты озалысыны жылдамдыы артан сайын, оны Ламинарлы аысты белгілі бір кезеде сйыты блшектері ретсіз озалатын турбуленттік аыса айналады. Сйыты аысыны режимі Рейнольдс санымен (Re) сипатталады. Re-ні шамасы, белгілі бір кризистік мнінен (Reкp) кіші (Re<Reкp) болса, онда сйыты аысыны тртібі (режимі) Ламинарлы аыса, ал Re>Rekp болса, онда сйыты аысыны тртібі (режимі) турбуленттік аыса жатады. Сондытан Re<2300 боланда бырдаы аыс Ламинарла аыс болып есептеледі. Ттыр Ламинарла аыс кезінде бырдаы сйыты шыыны Пуазйль заы бойынша аныталады. Ламинарлы аыс те ттыр сйытыта, едуір аз жылдамдыпен озалатын сйыты аысында, шаын млшердегі денелерді сйыты баяу жылдамдыпен орай аанда пайда болады. Сондай-а, Ламинарлы аыс жіішке (капиллярлы) ттіктерде, мойынтіректерде (подшипниктерде), майлау кезінде пайда болан абаттарда, сйыты не газ денені орай аанда, дене беті маында пайда болатын жа шекаралы абаттарда, т.б. байалады. Сйыты озалысыны жылдамдыы артан сайын, оны Ламинарлы аысты белгілі бір кезеде сйыты блшектері ретсіз озалатын турбуленттік аыса айналады. Сйыты аысыны режимі Рейнольдс санымен (Re) сипатталады. Re-ні шамасы, белгілі бір кризистік мнінен (Reкp) кіші (Re<Reкp) болса, онда сйыты аысыны тртібі (режимі) Ламинарлы аыса, ал Re>Rekp болса, онда сйыты аысыны тртібі (режимі) турбуленттік аыса жатады. Сондытан Re<2300 боланда бырдаы аыс Ламинарла аыс болып есептеледі. Ттыр Ламинарла аыс кезінде бырдаы сйыты шыыны Пуазйль заы бойынша аныталады.

ТТТТТТТТ

Технологиялы рдісті негізгі кезедеріне сипаттама. 2. Негізгі рдістерді жіктеу.

Технология дегеніміз – олданылатын шикізаттарды айта деу дістері мен тсілдері туралы ылым. Технологиялы рдіс – бір текті немесе сол сияты бйымдарды деуде уаытпен кеістікте жоспарлы бірізділікпен орындалатын ндірістік рдісті блшегі. Технологиялы процесс – ебек бйымы кйіні згеруі мен аныталуына баытталан рекеттерді райтын, ндірістік процессті бір блігі. Кез-келген технологиялы процессті крделі процессті бір блігі жне арапайым(элементарлы) технологиялы процесстерді жинаы деп арастыруа болады. Элементарлы технологиялы процесс немесе технологиялы операция деп технологиялы процессті барлы ерекшеліктеріне ие е кіші блігін айтады. Технологиялы процесстер олды, машиналы, автоматты, жне аппаратты трлері болады. олды дерістер арапайым жне механикалы жабдытарды олдану арылы жзеге асырылады. Машиналы дерістер жмыскерлерді атысуымен жмыс істейтін машиналар арылы жзеге асырылады. Автоматты рдістер жмыскерлер атыспайды немесе тек баылауында болады. Аппаратты рдістер технологиялы рдістер арнайы агрегаттарда орындалады. осымша рдістер – нім шыаруымен сиппатталатын берілген ксіпорына(жабдыты жндеу, бу ендірісі, тб) негізгі болып табылмайтын рдіс. рылыс материалдар технологиясында негізгі процесстерді трлері: 1) механикалы процесстер – атты денелерді механикалы заымен суреттелетін материала механикалы сер ету. Механикалы процесстерге сатау, срыптау, араластыру жне атты компонентерді тасымалдау. 2) гидромеханикалы процесстер-гидродинамика заымен – газдар мен сйытарды озаласы туралы ылыммен аныталады. рдісті озалу кші гидростатика ж/е гидродинамика ысымдары болып табылады. Гидромех процесстерге газдар мен сйытарды араластыру ж/е орын ауыстыру, сйытар мен газдарда атты денелерді жылжуы тб.3)Жылу ж/е алмасу процесстері – жылу беру заымен – жылу тарату дістері мен молекулярлы диффузия заымен аныталады. 4) химиялы процесстер – химиялы кинетика заымен аныталады. рылыс материалдарын ндіру р трлі компоненттерді химиялы араласуымен байл. 5) Периодтты процесстер – кезедер бір жерде біра р трлі уаытта тетін жабдытарда жргізіледі. 6) здіксіз процесстер – жеке процесстерді бір уаытта теді, біра р трлі жаюдытарда н/е бір технологиялык операцияны орындайтын р трлі жабдытарды сипаттайды.

Технологиялы дерісті немділігі жне оны німні сапасы мен німділігіне туелділігі. техника мен немділік бір бірімен тыыз байланыста. Техниканы дамытуа баытталан рбір бадарлама, немділік крсеткіштерін жасартады, жне 1-ші кезекте ебек німділігін лайтады.Шыарылатын німні саныны артуы, технолонияны рдайым дамуы, ндірістік дерістерді отайландыру, ндіріс концентрациясы, ебек німділігіні суі жне негізгі техникалы немділік крсеткішіні жасаруы- рылыс материалы ндірісіндегі тотаусыз техникалы прогресспен тыыз байланысты

стау рдісін физико-химиялы серлеу (активация). 12.сату кинетикасы жне нтатауа бейімділік

Барлы атты денелерді беттік жне ішкі ааулары болады. Пластикалы жне сыныш деформацияларды иемденетін денелерге кш тсіргенде ондаы ааулар дамып, басасы шыа бастайда. са трещиналарды болуы оршаан ортаны материал бетіне енуіне ммкіндік береді. Егер оршаан орта сйы болса, трещиналарда бос энергиялары бар жа пленкалы абаттар пайда болады. Сйы нтаталу кезінде диссоциацияланады., ал диссоциацияланан нім нтаталан німмен берік байланыс орнатады. сатау кинетикасы деп рдісті уаыт бойынша ту задылытарын айтады. нтаталу дегейі кбейген сайын нтатауа кеткен уаыт та кбейе бастайды. Баскаша айтанда ажетті материалды алу шін нтатау жылдамдыы азаяды жне уаыт нтатауа кеткен кбейеді.

сатуды негізгі задары

1867 жылы Риттенгер гипотезасы: сатуа кеткен жмыс сатылатын материалды бетіне тура пропорционал

1885жылы Кик , 1874 жылы Кирпичев гипотезасы: сатуа кеткен жмыс сатылатын жне сатылан материалды клеміне пропорционал.

1958 жылы Бонт гипотезасы: сатуа кететін жмыс клем мен беттік аудан арасындаы орташа геометрияа тура пропорционал.

састы дісі зерттеуді негізі. 5.састыты теоремалары. лшемдерді саралау дісі

састы т-сы – физ былыстарды(процесстерді, жйелерді) састы шарттарын зерттейтін ілім. Оны негізгі максаты – р трлі процесстерді састы критерийлерін аныктау ж/е олар арылы сол процесстерді асиеттерін зерттеу. Егер физ жйелерді сйкес параметрлері бір-біріне пропорционал болса, онда олар зара сас болып есептеледі. арапайым геометриялы састыты жалпылау арылы физ састы алынады. Геом састы кезінде сас пішіндер мен денелрді сйкес элементтері зара пропорционал болса, физ састы кезінде физ параметрлері кеністік пен уаыт б-ша пропорционал болады. Зерттелетін процесстерді сипаттайтын лшемсіз параметрлерді р трлі комбинациялары састы критерийлері (К1)д/а. сас екі жйені лшемді физ параметрлеріні мндері р трлі боланымен оларды лшемсіз састы критерийлері(К2) бірдей болады. сас жйелерді бл асиеті модельдеу теориясыны негізін райды.

рдістерді талдау мен есептеуді жалпы рдісі. Тасымалдау тедеуіні изоморфтыы.
Кез келген технологиялы рдісте материалдар жиынтыы атынасады. Материалдарды рекеттесуі – деу нысаныны нтижесі болып табылады. оршаан ортамен жйені жеке блшектеріні масса мен энергия алмасу урдісі процесстерді асиеттеріні згеруіне келіп сотырады. Заттарды жне энергияны тасымалдауы молекулярлы жне конвективтік трінде болады. Микроблшектерді( электрондар, ион, молекулалар) озалысы арылы тасымалдануы молекулярлы тасымал деп аталады. атты денелерде молекулярлы тасымал Еркін электрондарды озалысы немесе блшектерді дірілді озалысы арылы теді. Ал газ бен сйы заттарда ретсіз микроблшектерді жылулы озалыс ретінде болады.
Процесстер мен аппараттарды практикалы есебі келесі негізгі міндеттерден трады:
1. Жйені шарттарын анытау 2. Шикізат нын есептеу мен алынатын дайын німні немесе шикізатты соммасын анытау 3. рдісті жзеге асырылуына кететін энергияны шыынын есептеу 4.аппараттарды Отайлы жмыс режимін ру6.рдістерді талдау мен есептеуді жалпы рдісі. Тасымалдау тедеуіні изоморфтыы.
Кез келген технологиялы рдісте материалдар жиынтыы атынасады. Материалдарды рекеттесуі – деу нысаныны нтижесі болып табылады. оршаан ортамен жйені жеке блшектеріні масса мен энергия алмасу урдісі процесстерді асиеттеріні згеруіне келіп сотырады. Заттарды жне энергияны тасымалдауы молекулярлы жне конвективтік трінде болады. Микроблшектерді( электрондар, ион, молекулалар) озалысы арылы тасымалдануы молекулярлы тасымал деп аталады. атты денелерде молекулярлы тасымал Еркін электрондарды озалысы немесе блшектерді дірілді озалысы арылы теді. Ал газ бен сйы заттарда ретсіз микроблшектерді жылулы озалыс ретінде болады.
Процесстер мен аппараттарды практикалы есебі келесі негізгі міндеттерден трады:
1. Жйені шарттарын анытау 2. Шикізат нын есептеу мен алынатын дайын німні немесе шикізатты соммасын анытау 3. рдісті жзеге асырылуына кететін энергияны шыынын есептеу 4.аппараттарды Отайлы жмыс режимін ру

ЫЫЫЫЫЫЫ

Ылалдыжылумен деуді теориялы негізі.

Жылулы деуді тиімді режимі деп байланыстырышты, жылу энергиясыны минималды шыындары жне рылымны елеулі згеріссіз берілген беріктікті алуды айтады.

Бйымды ылалды жылумен деу келесі этаптардан трады: конструктивті, технологиялы, жылутехникалы, аэродинамикалы. Конструктивті есептеме ондырыны ішкі жне сырты лшемдерін, суытуды, ондырыны жмыс клемін, бйымны алыпта алатын клемін, ондырыны толтыру еселігін анытауа ммкіндік береді. Технологиялы есептеме бйымды ылалды жылумен деуді тадауа, тадалан режимні дрыстыын бйымды ыздыру барысында есептеуге ажет . ондырыны німділігін, сонымен атар ондырыны санын осы блімде есептейді.

Жылутехникалы есептеме материалды жне жылу балансын ру барысында есептеледі.

Материалды баланс жылумен деу барысына атысатын барлы материалдарды массасын анытау шін аса ажетті

ІІІІІІІ

Ірітйіршікті жне дисперсиялы материалдарды механикалы жіктеу дістері

атты тйіршікті материалдарды блшектеріні клемі мен лшеміне байланысты блуді классификация д.а. Классификациялауды негізгі 2 трі белгілі: механикалы-сзгі арылы блу жне гидравликалы-негізгі блу процесі сйы, ылалды ортада болады. Себетін материалдарды сзгі арылы блу процесі илеу д.а. Блу тсілінен баска, классификациялау 2 масатты кздейді. Кпдегейлі сатау кезінде керекті лшемге келген тйіршіктерді бліп алып, алан лкен тйіршіктерді нтатаудан ткізуді жаластыра береді. Керекті фракциялардаы тыыз аалы материал алу шін дайын німді жіішке фракциалара бледі. рбір сзгіден ткен кезде 2 нім алынады: бірі сзгіден тпеген жоары абаттаы нім жне 2-шісі тменгісі. Е негізгі себуді ш трі бар: 1) ірі фракциялардан саа; 2) сатан іріге; 3) араласан

ЭЭЭЭЭЭ

Эйлер мен Навье-Стокс дифференциалды тедіктері

Динамиканы негізгі станымы бойынша, озалыстаы сйыты клеміне сер ететін, проекциялар осындысыны кші, сйы массасыны деуге атысты туындысына те. Параллелепипед клеміндегі сйыты массасы

Ньютонны екінші заына байланысты (F=ma) :

Тедікті dxdydz ысартамыз. Бдан

Эйлер идеалды озалысы шін дифференциалды тедігі.

Шынайы сйы озалысында ысым кші мен салматан баса йкеліс кші сер етеді, сондытан тедік берілген йкеліс кшіні проекциясына атысты ске байланысты толытырылуы тиіс. озалыс кезіндегі тамшылы сйыты арапайым клемі, проекция жылдамдыы горизонтальдан басталатын ашытыа байланысты. Жанама кернеу dA параллелепипед бйіріні бет стінде пайда болады. Сонда dA=dxdy.

Х сі бойынша те серлі йкеліс кшіні проекциясы те :

Егер y жне z стері бойынша арастырса, онда те серлі йкеліс кшіні проекциясы х сіне атысты мынадай крініс береді:

Жаша ішіндегі тедікті Лапласа операторы деп атайды жне арылы белгілейді. Бдан х сіне атысты те серлі йкеліс кшіні проекциясын деп жазуа болады. сйкесінше, y ж/е z сі бойынша те серлі йкеліс кші ж/е те болады.

Навье-Стокс озалысыны дефференциалды тедігі.

йкеліс кшіні жотыына байланысты (яни идеалды сйыта) =0 боланда тедік Эйлер озалысыны дифференциалды тедігіне айналады.