Арапайым математикалы ымдарды алыптастыру

- зейін, ес, тйсік, шыармашылы абілеттерін, иялын, ойлау вариативтілігі сияты танымды дерістерін дамыту;

- танымды ызыушылытарын дамыту барысында белсенді оу іс-рекеттерін алыптастыру;

- аыл-ой рекетіні (талдау, жинатау, салыстыру, орыту, топтастыру, лгі жасау, растыру, байланысты себеп-салдарын орнату) тсілдерін йрету;

- мектеп жасына дейінгі баланы сздік орына математикалы атауларды енгізу, сабата алан білімдері мен іскерліктерін кнделікті мірде олдану;

- заттарды р трлі топтарын санау, оны саны мен сапасын анытау дадысын йрету, оларды бір-бірімен араатынасын анытау;

- кеістікті, уаытты ааз бетінде бадарлау дадыларын дамыту;

- геометриялы пішіндер мен денелер, лшемдер туралы тсініктерін алыптастыру.

Мазмны:

Кп. Санны белгілі бір затты лшемін крсететін крсеткіш екендігі жайлы тсінігін алыптастыру.

Кп элемент бір заттан, сонымен атар, ттас топтан ралатыны туралы тсініктерін дамыту.

«Кп», «аз», «біреу» деген ымдармен таныстыру. «Бір» деген ымны бір ана затты санын ана емес, сонымен атар бтін бір топты жиынтыын да білдіретіндігін ындыру.

Кп затты ішінен белгілі бір ерекшеліктеріне арай заттарды іріктеп алып топтастыру абілетін дамыту.

Кп жне оны рамы арасындаы атынастарды орнату іскерліктерін жаттытыру. Бтін зіні бліктерінен лкен екендігін, бірдей сандарды зара бірыай сйкес екендігі туралы тсінік беру.

Сан жне санау. 10 саны клеміндегі сан мен цифр туралы ымдарын алыптастыру. Оларды танып жне атау іскерліктеріне йрету.

Крнекі негізінде 10 саныны пайда болуымен таныстыру.

10 клеміндегі санды тура жне кері санауа йрету.

Сздік орына математикалы атауларды енгізіп, «анша?», «андай?», «Нешінші?» сратарына дрыс жауап беру іскерліктерін алыптастыру.

10 клеміндегі сандарды асында тран сандармен салыстыруа, тесіздіктен тедік алуа (тедіктен тесіздік алуа), саны аза бір затты осу, ал кп заттан бір затты шегеру арылы («6 саны 7-ден кіші, егер 6-а 1 затты осса, онда екеуі те болады», «7 саны 6-дан арты, егер 7-ден – затты шегерсе, онда екеуі те болады») йрету.

арапайым мысалдар мен тапсырмаларды орындауа жаттытыру.

Тедік туралы ымдарын алыптастыру. Топтаы р трлі заттарды те млшерін анытау іскерліктеріне йрету. Санау мен салыстыру арылы санны маынасын дрыс орыту («Мнда барлы ойыншыа тедей алты сбіз, алты оян, алты трелке»).

Сан затты клеміне, ара ашытыына, орналасу кеістігіне жне санау баытына (онан сола, солдан оа) байланысты емес екендігін тсіндіру.

Заттарды (алма, пара ааз, дгелек жне т.б.) бірнеше бірдей блікке блуге болатыны туралы тсінік беру, бл бліктерді атап, бтін мен бліктерді салыстыруа йрету. Бліктен бтін лкен, ал блік бтіннен кіші.

арапайым мысалдар мен тапсырмаларды орындауа жаттытыру.

Клем. Заттарды (5 жне одан арты) зындыын, биіктігін, ені мен жуандыын белгілеу іскерлігіне йрету. Заттарды клеміне арай су жне кему ретімен орналастыру.

Заттарды клемдеріні бір-бірінен айырмашылытарын математикалы терминдерді олдана отырып анытап айту шеберлігін алыптастыру. Мысалы, («Жасыл матрешка – е биігі, ызыл – аласалау, сары одан аласа, біра кктен биігірек, ал ызылт сары брінен де аласа жне т.б.).

Шартты лшемні кмегімен екі затты клемін (зындыы, ені, биіктігі) салыстыруа йрету.

Шартты лшеммен лшеуде затты блігін бліп крсетуге йрету, лшенетін нысанда шартты лшем анша рет орналасатынын анытау.

Шартты лшеуішті кмегімен затты клемін (зындыын, енін, биіктігін) салыстыру дадыларын бекіту.

Арнайы йымдастырылан жадайда заттарды зыныра (ыса), жоары (тмен), ке (тар), алы (жа) лгісінде жне олара те екендігін табу іскерлігіне йрету. Баланы кзбен лшеуін дамыту.

Геометриялы пішіндер. Геометриялы денелер – куб, шар туралы білімдерін кеейту. Пирамида мен кпбрыштарпен таныстыру.

Геометриялы пішіндер (дгелек, сопаша, шбрыш, шаршы, тіктртбрыш, тртбрыш) мен денелерді (шар, куб, цилиндр, пирамида) дрыс атап оларды бір-бірінен ажырату іскерліктеріне жаттытыру.

Шаршы мен тіктртбрыш тртбрышты тріне жататындыы туралы тсіндіру.

Айналасына арап геометриялы пішіндерді табу, оларды пішіндеріне талдау жасау іскерліктерін алыптастыру. Геометриялы пішіндер мен денелерді атап, ажыратуа жаттытыру.

Кеістікті бадарлау. Кеістікті бадарлау (о жата, сол жата, жоарыда, тменде, алдында, артында, алыс, жаын, арасында, асында) туралы білімдерін бекіту.

ааз бетінде (ортасында, о жатаы жоары брышта, сол жатаы жоары брышта, о жатаы тмен брыш, сол жатаы тменгі брыш, тменде, жоарыда, о жата, сол жата) бадарлай білу дадыларын алыптастыру.

Затты ай жерде, алай, зіне немесе ай зата жаын орналасандыын ауызша жеткізе білу шеберлігін алыптастыру.

Белгілі бір баытта келе жатып, белгі бойынша баытын згерте білуге жаттытыру.

Уаытты бадарлау. Уаытты бадарлау (кн, таерте, сске тс, бесін, ашам, ымырт, бгін, кеше, ерте, брсігні) туралы білімдерін бекіту.

Таерте, кн, кеш, тн мезгілдері тулікті райтыны туралы ымдарын алыптастыру.

Кеше ай кн боланы, бгін ай кн екенін, ерте ай кн болатынын анытап, брын не боланын, одан кейін не болатыны, аптаны ай кні екені туралы трлі жадайларды ретімен орналастыра білуге йрету.

Жыл 12 айдан тратынын, оларды ретімен дрыс айта білу шеберлігін алыптастыру.

Затты салмаын анытау. Зат лшемін анытай білу сезімдерін дамыту («салма сезімі»).

Заттарды салмаын лшеміне арай те жне те еместігін алаанына салып лшеп, анытауа йрету.

Затты салмаы оны клеміне байланысты емес екендігін тсіндіру.

Заттарды салмаына арай анытай білу, оларды лшемдеріне арай орналастыру шеберлігін дамыту.

Затты салмаын таразыны кмегімен лшеу длірек болатынын тсіндіру.

Дкенде олданылатын таразы туралы ымдарын алыптастыру. Затты салмаын лшеуге ызытыру.