Мектеп жасына дейінгі жастаы балаларда арапйым математикалы тсініктерді алыптастыру ралдары

Мектепке дейінгі мекеме жмысында арапайым математикалы тсініктерді алыптастыруда келесі ралдар пайдаланады:

-оу іс рекетіне арналан дидактикалы материалдар комплекті; -з бетімен ойнауа жне оу іс-рекетіне арналан ралдар; -трбиешілерге арналан дістемелік ралдар (Оу іс-рекеттерінін жобалары)

-дидактикалы ойындар мен жаттыуларды жиынтыы; -жаняда математиканы мектепте мегеруге кмектесетін оу-танымды оулытар.

арапайым математикалы тсініктерді алыптастыруда пайдаланатын оыту ралдарыны орындайтын функциялары: -крнекілік принципті амтиды;

- тсінікті формада абстракциялы математикалы ымдарды тсінуге биімдейді;

-балалара математикалы тсініктер пайда боланда рекет жасай білу тсілдерін мегеруге кмектеседі;

-балаларда сезімдік абылдау тжірибесін жинатауа кмектеседі;

-трбиешіге балаларды оу - танымды рекетін йымдастырып басаруа кмектеседі, жаа білімді мегеруін дамытады;

-балаларды математика оу іс -рекетінде жне одан тыс уаытта з беттімен танымды рекетін дамытады;

-трбиешіні апаратты, коммуникативтік, проблема шеше білу зыреттілігін дамыту жадайын дамытады;

-оыту процесін жаыртады жне дамытады.

Сонымен атар арапайым математикалы тсініктерді алыптастыру оыту ралдары трбиеші мен балалар рекеттерінде арапайым математикалы тсініктерді алыптастыруда маызды функция атарады. Теория мен практиканы згеруіне байланысты олар згеріп отырады. Негізгі ралдар болып оу іс -рекетіне арналан дидактикалы материалдар комплекті келеді:

-оршаан ортаны тірі объектілері: трмысты заттар, ойыншытар, ыдыстар, табии материалдар т.б

-заттар суреттері (трлері);

-графикалы жне схемалы ралдар: логикалы блоктер, фигуралар, карточкалар, сызбалар, модель.

Оыту ралдары оыту мен трбиелеу бадарламалы мазмнны шешуге кмектеседі. Крнекі дидактикалы материал оытуды йымдастыруды мазмнын, дістерін, йымдастыру формаларын анытауа негізделіп, келесі талаптара сай болады: ылымилы, педагогикалы, эстетикалы, санитарлы-гигиеналы, экономикалы.

Негізінде крнекі материалды екі трін олданады: рі (демострациялы) крсетуге жне балалара жмыстануа, соымен атар са (лестірмелі) балаа стел басында отырып тапсырма орындауда олдану шін.

Демострациялы материала жататындар

-полотно, геометриялы фигуралар, цифрлармен жне табалармен карточкалар, фланелеграф, мольберт, магниттік тата, заттар комплектілері, карточкалар мен сызбалар, модель (сандар баспалдаы, кнтізбелік, т.б) логикалы блоктер, панно жне математикалы есептерді шешуге арналан суреттер, дидактикалы ойындара арналаан ралдар, приборлар (сааттар, таразылар, шоттар, санау таяшалар, цифорлар), т.б.

Магниттік жне арапайым тата, фланелеграф, шоттар, абыра сааты, станционарлы демострациялы материал болып саналады.

ралдар дістемелік блмеде немесе брышта орналасады.

лестірме материалдары болып келетін:

- са заттар, клемді жне жазыты, тстері бірдей жне тстері ртрлі, клемдері мен формалары ртрлі материалдар;

- геометриялы фигуралар, цифрлар мен табалар бейнеленген карточкалар, т.б.

- тстерімен бірдей жне р трлі тсті, клемімен ртрлі клемді жне жазыты геометриялы фигуралар;

- таблицлар мен моделдер;

- санау таяшалары т.б.

Крнекі дидактикалы материалдар крсету шін де жне жаттыу шін де пайдалануа болады.

лестірмелі материал кп млшерде болу ажет, р балаа ажетті сан бойынша.

р трлі пайдаланатын дидактикалы материал кркем безендірілген болу ажет.

з бетімен ойнайтын жне оу іс -рекетінде пайдаланатын дидактикалы раладар:

-арнайы дидакатикалы ралдар;

-трлі дидактикалы ойындар: стел стінде ойнайтын баспа жне заттар ойындары;

- А.А.Столярмен сынылан оытатын, Б.П.Никитинмен сынылан дамытатын дидкатикалы ойындар, шашкалар мен шахматтар;

-танымды математикалы материал: головоломкп, геометриялы мозайкалар мен конструкторлар, лабиранттер, ызыты есептер, т.б;

-блек дидактикалы ралдар: есептеу ралдары, цифрлар мен белгілермен кубиктер, балалара арналан есептеу машиналары т.б;

-оыту танымды мазмны мен оулытар жне иллюстрациялар;

Осы ралдарды танымды ойын рекетінде пайдалану шін оай жерде орналасу керек.

Танымды ойындар, жаттыулар, есептер, сратар з мамны, формасы жне дамыту мен трбиелеу жаынан трлі болады. Балаларды ызытырады жне дамытады.

Оларды трлері:

-геометриялы конструкциялар;

-логикалы жаттыулар;

-асиеттерін табуа арналан есептер;

-лабиринттер -жаттыулар;

-жмбатар, тапатар, санаматар, жаылтпаштар т.б;

Танымды материалды зіні педагогикалы ндылыы бар, олар арапайым математикалы тсініктерді алыптастыруда дидактикалы ралдарды трлендіруге жадай туызады.

Ол проблемалы жадаяттарды тудыруа жне шешуге, аыл-ойын дамыту жолдарын, балаларды зара жне ересек адамдармен арым-атынаса тсуіне жадай туызады. Танымды математикалы материала ойылатын талаптар:

- трлі болу керек;

- жйелі олдануы;

- йрету дістері мен ізденушілік абілеттерін штастыру;

- балаларды жалпы жне математикалы дамуына ыпал жасайды;

- танымды математикалы материал баса да дидактикалы ралдармен штастырылуы керек.

Трбиешілерге арналан дидактикалы материал балаларды мектепке математиканы оуа дайынды жмысы жргізуге кмектеседі.

Олара ойылатын талаптар:

-наты ылыми - теориялы фундаментінде негізделеді;

-заман талабыны дидактикалы жйесіне сай;

-здік педагогикалы тжірибені ескеру;

-жмыстануа ыайлы, наты.

Оу іс-рекетіні жобасы – ыса, масатын, мазмнын ашатын, пайдаланатын ралдарды, технологиялар мен дістерді белгілейтін, жргізу мазмнын ашатын жат.