Математиканы йретуді мазмны мен дістеріндегі сабатасты.

Білім беру жйесінде сабатасты оыту мен трбиені аидаларынын бірі болып келеді. Бл ттастай педагогикалы ыпалды орнатуды жне практика жзінде жзеге асыруа ммкіндік береді. Осындай жйені орнатылуы баланы дамуын ттастай здіксіз жйе ретінде рбір звеноны сапалылыымен, келесі сатынын згеруі алдаынын жаласы ретінде тсінуге сйенеді.

А.М. Леушина сабатасты – бл мектепке дейінгі жне мектептегі балалы шаты жалпы, физикалы, рухани дамуыны ішкі органикалы байланысы, жеке тланы алыптасуындаы ішкі зірліктін бір сатыдан, екінші сатыа кшуіне дайынды, - деп крсетеді. Мектепке дейінгі йым мен мектеп сабатастыы жзеге асыру, мектепке дейінгілерде жаа мірді, режимді абылдауа, балаа ке таымды бадарламаларды мегеруге эмоционалды-жігерлік жне интеллектуалды абілеттерінін дайындыын дамытуболып табылады.

Бірінші сыныпа жне мектепке дейінгі йыма арналан заманауи математикадан бадарламаларды орытындылау, оларды мазмнында лкен сабатасты крінетінін крсетеді. Бадарламалар теориялы негізінде растырылан. Бірінші сыныптаы жне мектепке дейінгі йымдаы балалар танысытын негізіг тсінік жиын, ал негізгі оыту дісі – бір уаытта арама-арысы рекеттер болып келеді.

Математика бадарламасында шарты бес блім крсетуге болады:

- жиын жне сан туралы білім,

- клем,

- пішін,

- кеістік,

- уаыт.

Бадарламаны мегеру мектепке дейінгі йымдарыны тлектеріне мектепте математиканы жетік мегеруге жадай жасайды. Бірінші сыныптаы бірінші «Оды» деген таырыпты мегеруде, балаларда осы таырып бойынша жетік білімдері болады. Олар заттарды, дыбыстарды, озалыстарды жасы санау біледі, натурал атардаы о санны жйесіе жне белгіленуін біледі. Мектепке дейінгі йымда сан жне сандармен арифметикалы рекеттер жасау бірінші сыныпта трлі аяталан жиынтытармен практикалы операциялар жасауды алыптастыру жаласады. Осыын балаларды мектепке дейінгі йымда алан тжірибелері кмектеседі.

Бірінші сыныпта натурал атарды араласан сандары арасындаы атынастар туралы білімдері тередейді, беттестіру, тттастыру жне сандарды салыстыру арылы екі жиынын элементтері арасындаы йлесімділік бекітіледі.

Мектепке дейінгі йымда арнайы терменалогияны: сандарды атауы, рекет жасау (осу, азайту), белгілер (+, -, =) дамуына назар аударылады. Мектепте балаларды тілдері арнай терминдармен толытырылады. Балалар аталан атауларды жне иско­мых, осу жне азайту рекеттерінін компонентерінін атауларын мегереді, жне арапайым тсініктерді, т.б. оуа жне жазуа йренеді.

Мектепті математика курсын йренуде мектепке дейінгілерді дер кезінде арифметикалы жаттыулар жне есептермен таныстыру те маызды. Мектепке дейінгі йымдарыны тлектері есепті математикалы негізін мегерген, есеп сратарыны маызы мен мазмны тсінеді, олара дрыс жауап береді, арифметикалы рекеттерді тандап, длелдей алады. О клемінде санны екі кіші саннан рылуы туралы білім негізінде осу жне азайту таблицасын мегеру мектепке дейінгі йымда басталып, бірінші сыныпта жаласады Содан баса бірінші сыныпта балалар бір сан нл санына те боландаы осу мен азайтудын жеке-дара сттерімен танысады.

«Оды» деген таырыпты оуда бірінші сыныптаылар зеріні геометриялы фигуралар, соны ішінде кпбрыштар (шбрыш, тртбрыш, т.б.) жне оларды элементтері (абырасы, брышы, тбесі) туралы білімдерін тердетеді. Осы жнінде бастапы білім мектепке дейінгі йымда алынды. оршаан заттарды формаларын геометриялы фигураларды этолон ретінде пайдалана отырып натылай біледі.Айналадаы обьектілерге, фигураларды моделдері мен бейнелеріне сйене отырып, балалар фигураларды зара салыстырады, бл индуктивті жне дедуктивті ойлауыны дамуына себебін тигізеді, арапайым орытындылар жасай білуін алыптастырады. Осы жаста фигураны анализдеуді тсінуге баыттау те маызды, осыны нтижесінде наты асиеттері крсетіледі. Бірінші сыныптаы оушылар тіке жне тіке емес брыштарды крсетуге йренеді, трлі зындыта сызытар сызады, дптерге геометриялы фигуралар бейнелейді. Осыан мектепке дейінгі йымда дайындалады.

Сан туралы білімді алыптастыруда бадарлама мазмнымен арастырылан клем жніндегі балаларды білімдері себеп болады, сонымен атар шарты лшеуішпен жне мынандай дстрлі лшеуіштер метр, литр, килограммдап лшей білу дадылары. Бірінші сыныпта балалар зындыты, массаны, сиымдылыты, обьемді лшеуді жаластырады, Біртіндеп мектепке дейінгі йымда бастап, бл жмысты мектепте жаластырып балаларды лшеп жатан клем, лшемі ме­рой жне нтижесіндегі функционалды байланыстылыын тсінеді. Осы білімдер сан туралы тсінікті кеейтеді, баланы ойлауын, ызыушылыын жне абілеттерін дамытады.

Бірінші сынып бадарламасы кеістік жне уаыт атынастары жнінде білімдерін тередетуді арастыран.

Бадарламаларды салыстыруынан оу-трбие жмысыны бадарламалы талаптары байланысты. Мектепке дейінгі йымны ызметкерлері мектепті талаптарын, тек ана клімін емес, білім мазмны, соымен атар сапалы ерекшеліктерін мемлекеттік стандарт бойынша: бірінші сынып балалларына андай білім мен дадылар ажет екенін жасы білу маызды. Балалара математиканы йрету дістемесі жнінде Г.С. Костюк, Н.Н. Поддьякова, В.В. Давыдова, А.М. Пышкало жне басаларды зерттеулері ызыушылы туызады. Олар, оыту жадайында мектеп жасына дейінгі балалар обьектілерді наты асиеттерін (тсін, пішінін, клемін) ажырата білу дадыларын игереді, - деп крсеткен. Оыту балаларды интеллектуалды рекеттін тменгі структураларынан жоары структураларына кшуін кшейтіп ана оймайды, психологтар ойлары бойынша оларды айналысымыны ажетті шарты болып келеді. Жаа структуралар сыртан келмейді, олар балалармен игерілген брынан оамды тжірибеде пайда болан лгі бойынша оыту процесінде жасаталады. Осы процесте сырты ынталандыру баланы ішкі белсенділігі арылы рекеттенеді.