Мемлекетті цикла арсы шаралары.

Глдену кезеіндегі маызды дадарыса арсы саясаттар:

Аржы-несие саясаты: есеп ставкасын ктеру, ашы рынокта мемлекеттік баалы ааздарды сату.

Фискальды саясат мемлекеттік бюджет есебін ысарту, салы ставкасын ктеру.

Ебекаы жне тариф саясаты, ебекаыны тмендету.

Мемлекеттік инвестиция саясаты: мемлекеттік рылысты тежеу.

Тоырау кезіндегі дадарыса арсы аса маызды саясат:

Аржы-несие саясаты: есеп ставкасы тмендеуі, ашы рынокта мемлекеттік баалы ааз сатып алу.

Фискальды саясат: мемлекеттік бюджетті осымша шыыны, салы ставкасы тмендету.

Ебек аы жне тариф саясаты: ебекаыны ктеру.

Мемлекеттік инвестиция саясаты: инвестициялы бадарламаны тезірек жзеге асуы.

орытынды:

Рлеу кезеінде мемлекетті масаты экономикалы ызудан сатап алу, іскерлік белсенділікті стамды жргізу.

Кйзеліс кезеінде мемлекетті барлы шарасы рылымды іскерлік белсенділікке баытталады.

Тадалып алынан реттеу лшеміне арай, жалпы азіргі рынокты шаруашылы дстрлі схемаа сйкес келмейді.Барлы фазаларда ашы сипаттама жо, фазаны бірінен екіншісіне біралыпты тіп отырады.

Жмыссызды, оны себептері мен трлері.

Жмыссызды – бл жмыс істегісі келетін ебекке жарамды халыты ндірісте жмыспен амтылмауы. Жмыспен амтылмау ндірісті тиімділігін арттыруы, сонымен бірге жмысшы кшіні бір блігін жмыстан босатуа ммкіндік жасайтын немесе оны рылымына, сапасына жаа талаптар оятын ылыми-техникалы прогресті салдары болуы ммкін. Нарыты экономикада жмыссызды дадарыстар кезінде кбейеді. Нары жо жадайда жмыссыздыты кбею себебі мемлекетті ндіргіш кштерді орналастырудаы брыс рылымды саясаты болуы ммкін.Жмыссыздыты мынандай трлері бар:

Жасырын жмыссызды - ндірісте жне мемлекеттік аппаратта арты жмысшыларды олданылуы. азіргі болмыста оларды жмыстарын аз жмыс кшімен атаруа болады.

Фрикционды жмыссызды –адамдар бір жмыстан баса жмыса, бір жерден баса жерге жмыс іздеумен ауысуын айтамыз.

Маусымды жмыссызды – жмыс кшіні тек маусымды кезеде жмыс жасауы, бл кейбір ауыл шарашылыы ндірісі саласында кездеседі, сіресе айта деу нерксібінде т.б.

Рылымды жмыссызды - ндірістік уатты жетпеуіні нтижесінде болады: жеке саланы дамуыны кері пропорционалды болуынан жне ескі саланы жабу мен жаа саланы дамытуды нтижесі ретінде араймыз.

Технологиялы жмыссызды – адамдарды машинамен ауыстыруды нтижесі, біліктілікті згертуді немесе баса мамандыты игеруді талап етеді.

Циклды жмыссызды - ндірісті лдырауынан туындайды, яни экономикалы циклды осы фазасымен байланысты.

Жмыссызды оама кптеген зиян келтіреді; инфляцияны суіне ыпал жасайды, сондытан ебекке абілетті адамдарды бір блігі нім ндіруге атыса алмайды. Сйтіп олар жмыспен амтылмаандытан ашалай жмыссыздыа аы алады, осыдан барып мемлекеттік бюджетті шыыс блігі се тседі. Кез-келген жмыссызды дегейімен байланыста болатын экономикалы зиянды анытау шін лемдік практикада Оукен заы олданылады. Бл за американ экономисі Артур Оукенні есімімен аталан. Осы за математикалы трыдан жмыссызды дегейі мен Ж клеміні тмендеуі арасындаы байланысты крсетеді. Егер жмыссыздыты санды дегейі табии дегейден 1%-а асса, онда Ж клеміні тмендеуі 2,5% райды. Осы 2,5 санымыз – Оукен коэффициенті болып табылады. Мына 1:2.5 атынасы, бл жмыссыздыты Ж клеміні тмендеуіне атынасы болып табылады жне жмыссыздыпен байланысты німні абсолюттік зиянын анытауа кмектеседі.

Мемлекетті жмыспен амту шаралары жне оны азастандаы кейбір ерекшеліктері.

Лемдік тжірибеде жмыс бастылыты дегейіне сер етуді 3 негізгі баыты арастырылады: 1) жмыссыздарды жмыса трызу жне кадрларды даярлау мен айта даярлауда олдау крсетеді; 2) икемді ебек нарыы мен ебек атынастарын ыты амсыздандыруды руды ынталандыру; 3) жмыссыздарды леуметтік орау.Р-да осы уаыта дейін ебек нарыы болан жо. Ебек нарыы – бл жмыс кшіне сраныс пен сыныс сйкестігіні жалпыа орта формасы. Жмыссызды мселесін шешуде ерекше орынды ебек биржалары алады. Ебек биржасы – бл траты негізде ызмет жасайтын мекеме. Мндай ебекті жалдау кезінде, жмыскер мен ксіпкер арасындаы делдалды іс-рекет жзеге асады.Р-да 1991 жылдан бастап жмыс атарады. Ебек биржасыны масаты – жмыссыздара кмек крсету. Негізгі ызметі – ебек нарыындаы сраным мен сынымды зерттей білу, жмыссыздар санын есепке алу, бос жмыс орнын тіркеу, жмысты ауыстыратын жне жмыса трысы келетін адамдара апарат беру, жмыс іздеген мамандарды оытуды йымдастыру жне жаа дайындытан ткізу, жастар арасында ксіби бадар жмысын жргізу, адамдарды жмыса орналастыру, кезінде делдалды іс атару ж/е жмыссыздара жрдемаы тлеу.Р-да трындарды жмыспен амтуды арнайы бадарламасы жасалан. Ебек рыногындаы жадайды ескере отырып, жмыссыздарды айтадан оыту шаралары арастырылан. Жастар, йелдер, мгедектерді жмыспен амтуа, аморлытар жасауа кзделген. Ксіпорындарда оларды жмыса алуды квотасы белгіленген.