Ынталандыру жне тежеуші салы саясаты.лаффер исыы

Табыса салынатын жоары салы ксіпкерді белсенділігіні тмендеуіне, баса да жаымсыз факторлара келеді. Осы проблемаларды американ экономисі Артур Лаффер 80-шы жылдарды басында зерттеп келесі орытындыа келді: табыс салыы сіміні жоары болуы ай бір елде болмасын оны ндірісіні тоырауына, инфляция дегейіні тередеуіне жне халы байлыыны тмендеуіне келеді. А.Лаффер салытарды бюджетке тсуі жне оны млшері арасындаы телділікті зерттеген. Графиктегі мндай кріністі «Лаффер исыы» деп атайды. Лаффер исыы салы млшерімен келіп тсетін салы клеміні арасындаы байланысты крсететін исыы. Корпорацияларды табыстарына салы млшеріні тым кп суі оларды капиталды салымдар жасауа ынтасын жоа шыарады, экономикалы суді тмендетеді. Соны нтижесінде мемлекет бюджетіні тсімі азаяды. Осы исы кмегімен келіп тсетін салы клемдеріні сомасыны е жоары дегейде болатын салыты млшері анытауа болады. Артур Лаффер ойы бойынша, табыс салыы 50% асанда фирмалар мен адамдарды іскерлік белсенділікгі тмендейді. Егерде салы сімі О –ден 100% -ке ктерілсе, онда салы болмайды. Салы тсімі максималды дегейге 50% (М-нктесінде) ктеріліп, онан со 0-ге дейін тмендейді. Салы тсімі LN шартты нктесінде тепе-те, біра L –нктесіндегі сімні тмен дейгейін птауа болады, ал N-нктесіндегі тсім жайсыз жадайды крінісі.

Экономика аша сынысы жне ашаа сраныс. Аша массасы.Монетарлы ереже.

Аша сыныс: аша мультипликаторы кмегімен есептелінеді. Аша мультипликаторы –бл артырезервті блігі, оны айналымдаы аша массасны жне мерзімсіз салымдарды сомасыныкбеюі шінжаа зайымдар сыну жолымен коммерциялы банктер жйесі олдана алды. Аша мультипликаторы, аша базасыны згеру жадайына аша массасы клемні неше рет згеретіндігін крсетеді. Аша мультипликаторы аша сынысы жне аша массасын реттеудегі болжам шін олдалынады . Бл процесте басты рольде –Орталы банк ойнайды. Нарытаы аша массасы жне тауар мен ызмет крсету массасыны атынасы ашаны сатып алу абілеттілігін анытайды.Аша нарыыныекінші компаненті- сраныс.Ашаа сранысты талдау кезіндегі р трлі теориалы тсілдер кездеседі. Басынан, монетарлы тсілді арастырайы .Монетаризм (аылшынша money- аша )-экономикалы консепция, айналымдаы ашаны арастырады.Монетаризм 20 . 50-ші жылдарындаболды, ал терминні зі К.Бруннерді «Ашаны монетарлы саясаттаы ролі» деген ебегінде алаш рет найда болды.Осы баытты туынды бастаушысы –Гервинг Фишер.Монитаризмні ке ауымды таратылуы 70 жылдары амтиды. Батыста азіргі заманны монитаризм лтдері-М.Фридмэн ,ал азастанда – О. Жандосов саясатта олданды.ысаша айтанда, монитаризм екі трлі тезиске саяды. 1.Аша экономикада басты ролді ойнайды.2.Орталы банк аша сынысына, яыни айналымдаы аша санына сер ете алады.Аша массасы – олма-ол жне аударым аша нысанындаы щаруащылыта бар барлы аша ралыны жиынтыы , ол сонымен атар , ор жинау , тлем жне айналым ралыны ызметін атарады.Баса да рынок секілді , аша рыногында да, ашаа сраныс пен сыныс болады.

Несие жне банк жйесі.Банк трлері, оларды экономикаа атаратын ызметтері.

Арыз нарыы - аржы нарыыны бір блігі.дайы ндіріс процесіне уаытша атысуа пайдалану шін бос алан аша орлары ткізу объектісі міндетін атарады.арыз нарыы бос алан аша орын айта бліп,жаадан аша ресурстарын райды.Бл жаа ресурстарды жеделдігіне, тлем абілеттілігіне ж/е айтарымдылыына жадай жасайды.Банк сынатын несиелер - ыса,орта,за мерзімді болып жіктеледі.ыса мерзімді несиелер бір жыла беріліп,айналым орларын алыптастыруа жмсалады.Орта мерзімді несие 2-3 жыла жаа рылыса, ндірісті техникалы айта рыландыру ж/е жаыртуа, жаа техника мен технологияа бріліп, оларды 3 жылда айтарымыболуы міндетті.за мерзімді несие 10 жыла одан да кп уыта беріліп,ксіпорынны негізгі орларын лайтуа жмсалады.Несиені а)банктік )чектікб)коммерциялы в)ттыну г)халыаралы трлері бар.Банктік несиеде клиент векселі дисконттанып,оан есепшот ашылады.Есеп-шота дисконтталан векселі ы салынады.Чектік несиеде банк арыз сомасын сынады.Осы сала клемінде клиент тлемдерді теу шін чек жазып береді.Белгіленген уаыт мерзімінде арыз телуі ажет.Коммерциялы несие тлемдерді тлеуді созу шін сынылады.Бл несиені банк ксіпорыннан уаыта мтаждыы шін береді.Ттыну несиесі ттынушыа тауар мен ызмет тлемдерін соза орындау шін ажет.Халыаралы несие сырты экон- байланыстара ызмет жасайды.Бізді елімізде банк жйесіне а) лтты банк ) коммерциялы банктер бар.Банк ресурстарын з капиталы жне клиенттер салымы немесе депозиттер жатады.Соы 10-15 ж. Банк ызметінде операцияны жаа трлері беле ала бастады.Олар : лизинг, факторинг, аржытрасты операциялар.Лизингуаытша пайдалануа алу, беру.факторингбанк з клиентінен ыты сатып алып, оан ашалай арыз боланддарды ндіреді.трасты операцияларкоммерциялы банк жеке тлаа мліктерін басару жмысын атайды.Келісім бойынша банк з клиеттеріні аржысын басарады. Бл аржылар акция, облигация басада баалы ааздар болып салынады.азіргі кезде Рда коммерциялы банктер аржы трасты операцияны жасауа ендіенді кірісуде.