Аша несие саясаты. Аша несие саясатын іске асыру ралдары.

азастан лтты банкі мемлекеттік аша-несие саясатын анытайтын жне жзеге асыратын орган болып табылады. азастан лтты банкі аша-несие саясатыны басты масаты: лтты валютаны тратылыын, яни оны тлемабілеттілігі мен баса шетел валюталарына атысты тратылыын амтамасыз етуді кздейді.Аша несие бл айналыстаы аша несие жиынын, несие клемін , сыйаы млшерлемесін згертуге, жалпы банк жйесіні ызметін реттеуге баытталан шаралар жиынтыы.Мемлекет наты салалы жне айматы мселелерді шешу шін арнайы мемлекеттік бадарлама негізінде масатты жеіл несиелер береді. Ол арнайы бюджеттен тыс даму орын руы ммкін. Несиені реттеуді тмендегідей трлері жиі олданылады:а) экономикалы банкті есептеу ставкасын згеруі;б) «ашы нарытаы опреация»

Экономикалы су ымы жне оны лшеу. Экон-лы су лгілері жне типтері, факторлары.

Р экономикалы су факторлары. Экономиканы суі кбінесе ттынуды жаа трлерін анааттандыру абілеті болып табылады. азіргі тада экономикалы су деп ндіргіш кштерді за мерзімдік дамуымен байланысты ндірісті наты клеміні табии дрежесіні за мерзімдегі згерістерін айтады. Яни , ндірісті потенциалды клеміні суі талдауды пні болып табылады.Экон-лы суді есептеу екі жолмен жргізіледі: жалпы лтты німні пайызды жылды суі арынымен жне осы крсеткіштерді халыты жан басына шаанда суімен есептеледі.Жыл сайыны оамды нім клеміні суі лаймалы дайы ндірісті экстенсивті немесе интенсивті типі негізінде дамиды.Экстенсивті типте нім шыаруды екі есе арттыру шін жмыскер саны жне жне ндірістік орлары екі есе лаюы ажет.Ал интенсивті типінде осындай нтижеге жмыс кшін жне ндірістік орларды дрыс олдану арылы ол жеткізуге болады.Сранымны су жадайында табии ресурстар ммкіндігі мселесі одан рі иындай тседі, сондытан экон –лы су біратар факторлара байланысты:-табиат ресурстарыны саны мен сапасына; -ебек ресурстарыны саны мен сапасына;-капитал ресурстарына ; -олда бар технологияа;

Мемлекетті сырты саудадаы протекционисттік жне еркін сауда саясаты. Сырты сауда саясатын жргізу ралдары

Халаралы сауда- бл лемдегі барлы елдерді сырты саудаларыны жиынтыын крсететі халаралы атынастар жйесі.Мемлекет протекционизм жне еркін сауда саясатын жргізу арылы экспорт жне импорт атынасын реттейді .Протекционизм – бл импортты шектей отырып,лтты экономиканы шет ел тауарларынан орауа баытталан саясат.Фритредер- еркін сауда саясаты.Протекционизм саясаты келесідей баыттарда жргізіледі:

Импорт кезінде жоары кеден алымы бар жне экспорт кезінде тмен млшердегі кеден салымдары;

Тарифтік барьерлер: контингентирлеу, лцензиялау, мемлекеттіки монополия

Елді аымдаы сырты экономикалы жадайын тлем балансы арылы круге болады.

Тлем балансы – бл шет елге тлем мен бір уаыттаы шет елден тскен кірісті атынасы. Оны іргетасын сауда балансы райды.

67)азастан Республикасыны сырты саудасы:

Сырты сауда-тауарды келуден (импорт) жне шыарудан (экспорт) ралады.азастан сырты сауда динамикасыны крт згеруіне мнай німдері, ара жне тсті металлургия німдеріне бааны тмендеуі сер етті.Сауда балансы пассивті боланда мемлекет айырманы алтынмен жабуы керек немесе несие алуа тініш жасайды.Сондытан да рбір мемлекет сырты тауарды кп шыарып, аз тасуа беиімделеді.Бл тауар балансыны активті болуын крсетеді.Мемлекет имортты тсіру шін орау іс- рекетіне кшіп, тасылатын тауарлара жоары орау салынын олданады немесе арзан аша саясатын іске осады.Сауда кедергілеріні ауымы кп жне бан мыналар енеді:сырттан келінетін тауарлара жоаы салымдар,лтты валютаны девальвациялануы, сырта шыаратын тауарлара квота, экспорта еркін шектеулер. Мны барлыынн протекционистік шаралар дейміз . азастанны сырты сауда балансыны жаымды сальдосы 2009-жылды атар-маусым айлары аралыында 4 миллиард долларды рап отыр, ал 2008-жылды осы кезеде бл крсеткіш 18 млрд доллар болатын. Статистика жніндегі мемлекеттік агенттікті хабарламасында айтыландай, республиканы сырты сауда айналымы 2008-жылды атар-маусым айындаы крсеткішке араанда, 2009-жылды атар-маусым айларында 41,8 пайыза азайып, 30,4 миллиард долларды раан, оны ішінде экспорт – 17,2 млрд доллар (51 пайыза аз, тиісінше), импорт – 13,2 млрд доллар (22,8 пайыза аз).

Статистикалы агенттікті мліметі бойынша, 2009-жылды атар-маусым айларында экспортты тауарлы рылымында деттегідей айтарлытай лесті минералды німдер (71,4%) раса, имортта – кліктер, рал-жабды, клік ралдары, рылылар мен аппараттар (35,1 пайыз), ымбат баалы емес материалдар мен олардан жасалан німдер (26,8 пайыз) басым.

Статистикалы агенттікті апаратына сйенсек, есеп берілген кезеде азастан німдерін негізгі сатып алушы ретінде Италия (республиканы барлы экспортыны 15,5 пайызы), ытай (13,2 пайыз), Швейцария (11,6 пайыз) жне Ресей (8,9 пайыз) айтылан.

Осы кезедегі азастанны негізгі импортерлері Ресей (импортты жалпы клеміні 30,1 пайызы), ытай (15,6 пайыз), Украина (9,2 пайыз) жне Германия (7,5 пайыз) болды.