Азастан аумаындаы тас асыры дуіріндегі адамзат дамуыны эволюциялы сипаты
Аз.тарихы ылымыны масаты мен міндеттері.
Тарих (араб сзі-"зерттеу, оиалар жніндегі гіме"). Тарих дегеніміз халыты зердесі. Ол болып ткен, оны тзете алмайсы жне жаында ана жасалып келгеніндей, коньюнктураа жаынып,бір тсін екіншісімен ауыстырып, жаадан жаза алмайсы. Біз оны бкіл айшылытарымен,аарманды ж/е айылы сттерімен оса, ол андай болсын сондай, бкіл алуан трлі, ттас кйінде абылдауа тиіспіз. Алыс замандарда ткен бабаларымызды мір-тіршілігі жайлы азіргі тсінігіміз олар тран гірлер мен гіме уыстарды зерттеп білуге негізделген, сол гірлер мен уыстарда адам ебегіні белгісі-тас ралдар,соларды дайындаудан алан оыстар тама алдытары- жануарларды сйектері саталан. азіргі заманны артта алан халытары дейтін жрттар мірінен алынан этнографиялы мліметтерді де маызы аз емес.Мндай мліметтер етелгі адамзатты материалды ж/е рухани мдениетті біраз ырлары мен сырларын аныыра тсіндіруге ммкіндік жасайды.Алайда е басты хабарды алаы ауымны брінен де кбірек кездесетін материалы-ебекті тас ралдары береді.
Белгілі бір басты леуметтік-экономикалы формацияны дамуына байланысты адамзат тарихы за-за кезедерге блінеді. Археологияда кезедендіруді зіндік дісі жасалан,оан сйкес адамзат тарихы тас,ола мен темір ж/е ортаасырлар дуірлеріне блінеді.Ал,зіні рет-ретімен жоарыда айтылан дуірлер кезедер мен мдениеттерге- палеолит, мезолит ж/е неолит кезедеріне блінеді.
Кне тас асырыны дуірі-адамзат ж/е оны шаруашылыыны алыптасу кезі-ндіргіш кштерді тмен дегейінде болуымен сипатталады. Анайы шаруашылы ам-харекеті табиатты дайын тран німдерін пайдаланумен ана шектелген.уелі адам жабайы сетін дндерді, жемістер мен жидектердіжинап, жануарларды аулаан.Адамдарды зара арым-атынасы, мшелеріні экономикалы тедестігіне,ебек-бейнеті жынысы мен жасына арай,табии трде блісуге негізделеді, ж/е зіні сипаты жаынан жымды атынастар болады.
Адамдарды оамды йымы палеолит дуірінде дамуды крделі де за жолынан теді.оны бастапы кезі алашы табын-тобыр-басосы орану ж/е бассалу шін,а аулау,жиын-терін шін бірлесу болады. Осынау рулы атынаса дейінгі леуметтік рылымны оамды арым-атынасы млде дамымаан,ауымды-йішілік шаруашылыы болмаан.
Алашы тобыр тменгі полеолитті ертеректегі екі басышына-шелльге дейінгі ж/е шелль кезедеріне сйкес келеді.Ашель заманында жаа леуметтік организм-алашы ауыма ажетті алышарттар біртіндеп толысып жетіле бастайды.Мустье дуірінде отырышылы,ебекті жынысы мен жасына арап,табии трде блу жзеге асады,ауымны бастапы трлері пайда болады. Кейінгі палеолитті адами жымдары леуметтік жаынан жаа бір ырынан сипатталды-оларда алашы рулы ауымны толысан трлері рылады.Кптеген зерттеушілерді пікірінше, осы бір сапалы секіріс неандерталдарды дене бітімі кзіргі адаммен бірдей саналы жана (Homo sapiens) айналуына сай келеді.
азастан аумаындаы тас асыры дуіріндегі адамзат дамуыны эволюциялы сипаты
азастан территориясында ежелгі тас дуірінде мір срген алашы адамдарды замандасы – питекантроптар болды.Біра оларды азастан жерінде тек оныстаан тратары мен ебек ралдары ана табылан.Ежелгі тас дуірі адамдарыны сйектері азастанда табылма ан.Біра сол оныстары мен ебек ралдарын зерттей отырып, алым дар оларды мір салтын анытай білді. азастан жерін ежелгі адамдар б.з.б. 800-140 мы жылдытардан бастап мекендеген. Алашы адамдар аратау жотасы мен арасу траында мекен етті.Алашы адамдарды айналысан істері: а аулау мен терімшілік болды. Алашы адамдар баспанасы: табии гірлер, гіме уыс, тау шаталдары, т.б. болды.Адамдар табиатты длей кшіне
арсы тру шін, бірігіп а аулап тіршілік етіп иындыты жеу шін топпен мір срді.
Ебек ралдары. Ауыр салматы, тік брышты са шапа тастар е ежелгі ебек ралдары на жатызылады. Жамбыл облысындаы Бріаз ан, Тіразан, Шабаты мекендерінен (5000-а жауы тас рал), азанап шаталы (тастан жасалан 300-ге жуы рал), арасу траы (тастан жасалан 1500-а жуы рал), Сарыара тратары, Балашты Солтстік жаалауы (ежелгі адамдарды тратары) т.с.с. жерлерден тастан жасалан ралдар табылан.