Дріс Атмосфералы ауа сапасыны нормативтері

Сабаты масаты мен міндеттері: Студенттерге атмосфералы ауа сапасыны нормативтерін тсіндіру.

Жоспар:

8.1 Атмосфералы ауа сапасыны нормативтері

 

Адамны экологиялы ыы, экологиялы экспертиза, ластааны шін физикалы немесе ксіпорын тлаларыны жауапкершілігі, экологиялы риск – мны брі оршаан ортаны жадайын баалауа, оны ластану дрежесіні нормативті крсеткіштеріне байланысты болады.

азіргі уаытта табии оршаан ортаны сапасыны р трлі нормативтері олданылады, оларды функциялары да р трлі болып келеді. Олар адамны мір сру ортасына баа береді, басалары табиата сер ететін улануды баалайды. Алайда оларды масаты бірдей, йткені олар табии ортаны сапасын анытауа баытталан.

Табии ортаны сапасыдеп жер бетінде мірді жаласуына ммкіндік беретін адам мен табиатты арасындаы заттар мен энергияны алмасу процесін немі амтамасыз ететін экологиялы жйені айтады. Ортаны сапасы адамны рекеті сері болана дейінгі табиатты з кшімен реттелініп, тазаланып отырылан. Мндай реттелініп, тазаланатын негізге алдысыз процесс жатады.

Адам ндіретін заттар (ауыл шаруашылыы,ндірістік,техногендік) табии процестерге араанда алдыты нім шыаруа негізделген. Технологиялы процесс нтижесінде адам алатын соы нім тиімді олданылмайды. Негізгі німні 90%- ы алды болып латырылады, кейін олар табии процестерге шикізат болып табылмайды. Бл жер бетінде инертті жне зиянды материялдарды жиналуына кеп сотырады.

Табиата адамдарды сері жне оны зардаптары нтижесінде адам мір сретін ортаны сапасын реттеу аидалары дниеге келді.

Табии ортаны сапасын алпына келтірудеп адамны табиата немесе мір сру ортасына шектік ажетті крсеткіштер трінде нормативтер енгізу арылы зады норманы алыптастыру жне дамыту процесін айтады.

Норма деп, сер ету шегін айтады.

Шектік алыпты нормадеп оршаан ортаа адамны сер етуіні зады трде алыптасан алыпты млшерін айтады. сер етуі деген кезде адамны антропогенді сер етуін арастыру керек, йткені олар эканомикалы, дстрлік, рекроционалды жмысына байланысты болады. Соны нтижесінде адам табии ортаны биологиялы, химиялы жне физикалы згерістеріне жол береді. Соны ішінде табиата кері серін беретін ластану б.т.

Табии ортаны орау заына сйкес ластану деп адамны антропогенді жмысы нтижесінде оршаан ортаны физикалы, химиялы жне биологиялы згеруі жатады, йткені соны нтижесінде адамны денсаулыы мен міріне, жануарлар мен сімдіктерге, экологиялы кйге ауіп туады.

Сапа нормативтерідеп табии оршаан ортаа адамны антропогенді трыда сер етуіні шектелген алыпты нормасын айтады.

Заа байланысты нормативтер келесі талаптара байланысты растырылан:

- Елді мекенні экологиялы ауіпсіздігі

- Генетикалы орды сатау

- Ауыл шаруашылыыны дамуына жадай жасайтын табии жадайларды тиімді пайдалануды амтамасыз ету

Бл талаптарды масаты жалпы процесс – даму кезінде экологиялы жне экономикалы ызыушылытарды бірігуін ылыми трде амтамасыз ету.

Шектік алыпты норма – бл еріксіз енгізілген компромисс, ол шаруашылыты суін, мірді сатауды жне адамны міріне ажет.

Сапа нормативі ш крсеткіш бойынша аныталады:

Медициналы, технологиялы жне ылыми технологиялы.

Загрузка...

Медициналы нормативтерді адамны денсаулыына ауіп тнбейтіндей трыда, оны генетикалы программасына сйкес орнатылады.

Технологиялы крсеткіштер адам мен ол мір сретін табии ортаа техногенді сер ету шегіні дегейін анытайды.

ылыми – технологиялы крсеткіштер барлы сипаты бойынша сер ету шегін сатауды баылап отыратын ылыми жне техникалы ммкіндіктерді баалау.

Нормативтерді кейбіреулері ндірісті немесе ауыл шаруашылыыны ммкіндігіне байланысты ою керек дейді, осылайша оны экономикалы дамуына ммкіндік жасау керек дейді. Кейбіреулер экологиялы крсеткіштерді кшейте отырып бкілдниежзілік дегейге жеткізу керек дейді. Экономиканы ана ойлап, соны артымен ана жруге болмайды, йткені ол экологиялы кризиске шыратуы ммкін. Кейбір бл табии ортаны згеріске шырауына ммкіндік береді.

Алайда азастанны экономикасы шін экологиялы дамыан елдердегі нормативтерді енгізуге ліде ерте. Сондытан да, елімізде алдыы атарлы объектілерді экономикалы жне кімдік – ыты трыда оршаан ортаны ластауды жне экологиялы ауіпсіздікті амтамасыз етеді. Бл трыда табии ортаны орауды экономикалы механизмі мен оршаан ортаны сапасы нормативі арастырылады.

Сапа нормативі ыты нормаа жатпайды, здігінен зады ыы жо. Мндай тек ылыми баыт беру, методикалы теденістер трінде министерствада жатады. Олар кейбір сратарды шешуге кмектескенімен, алайда оларды анытауды ажеті де жо.

Олар орындалу керек, тек ажетті органдар бекіткен болса ана. Мндай органдара Р денсаулы сатау министрлігі жне Р табии ресуростар министрлігі.

Сапа нормативтеріне негізгі талаптарды, оларды трлерін, оларды орындалу керек органдарды, оларды орындалу ажеттігін зады трде бекітеді. Ал наыз нормативтер олар заны мазмнына кірмейді.

Барлы оршаан ортаны орауды сапа нормативтері ш топа блінеді:

1.Санитарлы – гигиеналы,

2. ндірістік – шаруашылы,

3. Жалпы.

Санитарлы – гигиеналы нормалар – зиянды заттарды (химиялы, биологиялы) шектік алыпты концентрациялары физикалы сер ету, санитарлы орау аймаы, радияциялы сер етуді шектік алыпты дегейі нормативтері.

Мндай нормативтер масаты – адамны денсаулыына байланысты оршаан ортаны сапа корсеткіштерін анытау. оршаан ортаны орау заына сйкес осы топа жататын нормативтер атарына зиянды заттарды шектік алыпты концентрациясы (ШК) нормативтін; магнитті поле, вибрация, шум, радияция серіні шектік алыпты дегейі (ШД) нормативтін; тама німдерінде (ккністердегі нитраттар, судаы тздар) зиянды заттарды млшеріні шектік алыпты нормативтері.

Заны статьясына сйкес з.з. ШК нормативтері, сондай-а зиянды микроорганизмдер мен баса биологиялы заттар нормативі оршаан табии ортаны жадайын баалау шін орнатады.

Санитарлы – гигиеналы норма елді мекендерді алыпты санитарлы эпидемиялы амтамасыз етуді бір блігі болып есептеледі. Ол адамны денсаулыын, оны мір сретін ортасында зиянсыз жне ауіпсіз крсеткіштерді игеру масатында рылан.

Санитарлы – гигиеналы норма тек ана экологиялы ана емес, трмысты, ндірістік жадайын арастыран болса ана залдына маынаа ие болан болар еді.

1. Радияциялы ШК;

2. Шум, вибрация;

3. ндірістік – шаруашылы сфера

ндірістік – шаруашылыты сапасы нормативтерін зиянды сер етуді кзіне талапа сай ояды, оны млшерін белгілі млшерге дейін шектейді. Бл топты зиянды заттарды латырысы (ЗЗЛ, 33л) нормативтері басарады. Бл топа баса да талаптар жатады, мысалы техникалы рылыс млшері мен тртібі.

Бл сапа топтары нормативтері кмегімен ндірістік жне баса да оршаан ортаа зиянды заттарды атмосфералы ауаны, суды, жерді блдіретін микроорганизмдерді, биологиялы заттарды млшеріне баылау ойылады.

оршаан ортаны орау заына сйкес бл нормативтер объектіні ндірістік уатына, рбір ластау кздеріні шамасына арай аныталады.

 

Оытуды техникалы ралдары: интербелсенді тата

Лекция оуды тртібі, оыту дістері мен трлері: тсіндіру, баяндау, пікір алмасу, сра-жауап

 

Баылау срактары: (20 бала дейін)

1. Табии ортаны сапасы алай аныталады?

2. Жмыс зонасындаы шектеулі рауалды концентрация алай орнатады?

 

СЖ жне ОБСЖ тапсырмалары (слайд):(30 бала дейін) Атмосфералы ауаны сапасын басару жне баылауа жауап беретін зыретті органдар. Жмыс зонасындаы шектеулі рауалды концентрация. ШРК трлері.

 

дебиет:

Негізгі:

1. Полонский В.М. Охрана воздушного басссейна.-М., 2006.

2. Брюхань Ф. Промышленная экология.-М.: «Форум», 2013.

3. Воровьев В.И. Эколого-градостроительные основы расчёта приземных

концентраций газа.-М., 2006.

4. Брюхань Ф. Промышленная экология.-М.: «Форум», 2011.

5. Рекомендации по оформлению и содержанию проектов нормативно

предельно допустимых выбросов в атмосферу (ПДВ) для предприятия

Республики Казахстан. РНД 211.2.02.02-07. Алматы, 2007.

осымша:

1. Методическое пособие по расчету, нормированию и контролю выбросов

загрязняющих веществ в атмосферный воздух. НИИ Атмосфера.- Спб., 2005.

2. Пыле – и газоулавливающие устройства. Методические указания к

выпускной работе для студентов – бакалавров специальности 5В0717 -

Теплоэнергеника. - Алматы: АИЭС, 2010 - 44 с.