Тексеру нтижелерiн ресiмдеу

12. Тексеру нтижелерiн ресiмдеу кезiнде мемлекеттiк инспектор олданыстаы атмосфералы ауаны орау саласындаы нормативтiк ыты актiлермен белгiленген арнайы терминдер мен анытамаларды ана пайдаланады.
Объектінi тексеру нтижелерi бойынша мемлекеттiк инспектор атмосфералы ауаны орау саласындаы занама талаптарыны саталуын тeкcepу акт-нсамасын жасайды.
кiмшiлiк ы бзушылы туралы занамалара сйкес мемлекеттiк инспектор:
1) атмосфералы ауаны орау туралы занаманы бзыландыы аныталан жадайда кiмшiлiк ы бзушылы туралы хаттама жасайды жне осы ы бзушылы бойынша аулы шыарады;
2) ерекше жадайларда, крсетiлген мерзiмде талап ою шаымы мiндеттi трде сота сыныла отырып, экологиялы талаптарды бза отырып жзеге асырылатын жеке ксiпкердi немесе зады тланы ызметiн ш кннен аспайтын мерзiмге тотатады не тыйым салады. Бл ретте ызметтi тотата тру не тыйым салу туралы нсама сот шешiмi шыарылана дейiн олданылады.
Егер, шаруашылы жне зге ызметтi объектiлерiн салу немесе пайдалану экологиялы талаптарды бза отырып немесе мемлекеттiк экологиялы сараптаманы о орытындысынсыз жзеге асырылса, мемлекеттiк инспектор "Атмосфералы ауаны орау туралы" Заа сйкес тиiстi аржы-кредит йымдарына мндай ызметтi аржыландыруды тотату туралы нсама шыарады.

Ал, атмосфералы ауаны орау саласындаы ы бзушылытара келетін болса, ол азастан Республикасыны кімшілік ы бзушылы туралы кодексіні 243-бабында наты крсетілген. Осы бапта ластаушы заттарды атмосфераа шыаруды шектеулі нормативтерінен асып кету не ластаушы заттарды рсатсыз шыаруа байланысты, ластаушы заттарды атмосфераа шыаруды шектелуі немесе уаытша келісілген нормативтерінен асып кету; зиянды физикалы серді шектеулі нормативтерінен асып кетуі; сондай-а осыан арнайы укілетті мемлекеттік органдарды рсатынсыз ластаушы заттарды атмосфераа шыару, егер бл іс - рекеттерде ылмысты шара олданылатын рекет белгілері болмаса, - лауазымды адамдара айлы есептік крсеткішті жиырма беске дейінгі млшерінде, зады тлалара екі жзге дейінгі млшерінде айыппл салынады. Ал, атмосфераа шыарылан алдытарды тазалауа арналан жабдытарды пайдалану ережелерін бзу, сондай-а пайдаланбау шін де азастан Республикасыны кімшілік ы бзушылы кодексімен реттелген.

Атмосфералы ауаны орау жніндегі талаптарды сатамай ксіпорындарды пайдалануа бергені шін, атмосфералы ауаны орау жніндегі талаптарды анааттандырмайтын жаа жне айта жаыртылан ксіпорындарды, имараттарды жне баса да объектілерді пайдалануа беру - лауазымды адамдара айлы есептік крсеткішті жиырмаа дейінгі млшерінде, зады тлалара екі жзге дейінгі млшерінде айыппл салынады.

 

Егер де ндірістік жне трмысты алдытарды жинау ережелерін бзу, аталан алдытарды жау кезінде атмосфералы ауаны орау жне рт ауіпсіздігі жніндегі талаптарды сатамау – ескерту жасауа немесе азаматтара - айлы есептік крсеткішті шке дейінгі млшерінде, лауазымды адамдара елуге дейінгі млшерінде айыппл салуа кеп соады. Атмосфераа ластайтын заттар шыару ережелерін немесе ондырыларды, имараттарды жне баса да объектілерді пайдалану ережелерін бзу, егер бл рекеттер ауаны табии асиеттеріні ластануына немесе зге де згеруіне кеп соса, онда кінлы тлалара жзден екі жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде немесе сотталан адамны бір айдан екі айа дейінгі кезедегі жалаысы немесе зге де табысы млшерінде айыппл салуа, не бес жыла дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атару немесе белгілі бір ызметпен айналысу ыын айыруа, не бір жыла дейінгі мерзімге тзету жмыстарына, не ш айа дейінгі мерзімге амауа жазаланады.

ылмысты жауапкершілікке: табии ресурстарды пайдалану, ксіпорындарды, рылыстарды жне зге де объектілерлі жобалау, орналастыру, салу жне жаырту, пайдалануа беру жне пайдалану, нерксіп, энергеитка, клік пен байланыс объектілерін, ауыл шаруашылы масатындаы жне мелиорация объектілерін пайдалану, алалар мен баа да елді мекендерді салу кезінде, скери жне ораныс объектілеріне, скери жне арыш ызметіне ойылатын талаптарды сол талаптарды саталуы шін жауапты адамдарды бзуы, егер бл оршаан ортаны едуір ластануына, адамны денсаулыына зиян келтіруге, жануарлар немесе сімдіктер дниесіні жаппай рып кетуіне жне зге де ауыр зардаптара кеп соса – ш жыла дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атару немесе белгілі бір ызметпен айналысу ыынан айырып не онсыз бес жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

ылмысты объектісі – шаруашылы немесе баса да ызметтердегі рекеттерді жзеге асырудаы экологиялы ауіпсіздікті амтамасыз ететін арым-атынастары.

Ксіпорындарды, рылыстарды жне зге де объектілерді жобалау, орналастыру, салу жне жаырту, алалар мен баса да елді мекендерді салу кезінде экологиялы ауіпсіздігін амтамасыз ететін ережелер блжымай орындалуы тиіс. рылыс жмыстарын атару кезінде жерді алпына келтіру, табии ресурстарды молытыру мен тымды пайдалану, ауматы кркейту жне оршаан ортаны сауытыру жніндегі шаралар олданылуа тиіс.

Шаруашылы жне зге де ызметке ойылатын экологиялы талаптарды бзылуы, сйкес ережелерді адамны орындамауы немесе сол ережелерге тиіссіз араумен сипатталады. Біра, андай да болмасын жадайда ылмыстыќ кодекстіњ 277-бабы бойынша жауаптылыты міндетті белгісі болып аныталан зардапты тусуі танылады: оршаан ортаны едуір ластануы; адамны денсаулыына зиян келтірілуі; жануарлар немесе сімдіктер дниесіні жаппай рып кетуіне жне зге де ауыр зардаптара кеп сотыруы.

оршаан ортаны ластау - оршаан ортаа ытимал ауіпті химиялы жне биологиялы заттарды, радиоактивті материалдарды, ндіріс пен ттыну алдытарыны тсуі, сондай-а оршаан ортаа шуды, тербелісті, магнитті ндірістерді жне зге де зиянды физикалы ыпалдарды сері.

Ауыр зардаптарды оршаан ортаа тигізілуі наты мн-жайлара байланысты аныталуы тиіс. Зардаптара баа беруде, ластанан заттарды, жер клеміне байланысты оларды таралуы, оршаан ортаа немесе адамны денсаулыына ауіптілігіні санды немесе сапалы сипаттамасы жатады. Денсаулыа зиян кетіру атарына денсаулыа орташа ауырлытаы зиян келтіру немесе жеіл зиян келтіруді енгізеді. Денсаулыа ауыр зиян келтіруде, Р К 103 жне 277-баптары жиынтыымен дрежеленуі ажет.

Жануарлар немесе сімдіктер дниесіні рып кетуі –оларды сімі жне ерекше маыздылыына арай, сонымен атар жойылып кетуі санымен аныталады. зге де ауыр зардаптар – экоцидті аупін тндіретін; эпидемиялы; оыс–залал; оршаан ортаны бзылуынан тірі организмдерге, соны ішінде адамдарды денсаулыына зиянын тигізетін жерді деградациясы немесе зге де экологиялы ауіпсіздікті елеулі млшерде бзатын андай да болмасын зардаптар. Экологиялы талаптарды бзылуы жне оама ауіпті рекеттерді тсуі арасындаы себептік байланысты орын алуы ажет. ылмысты субъективтік жаы – зиянды зардаптарды тсуіне байланысты асаана немесе абайсыздыта болуы ммкін (оларды анытамасы К 20 жне 21–бабында сипатталан). ылмысты субъектісі–16 жаса толан, есі дрыс адам танылады. Диспозицияны мазмны бойынша (аталан бап бойынша) андай да болмасын адам емес, яни шаруашылы жне зге де ызметке ойылатын экологиялы талаптарды ауіптілігін, талаптарын сатауа жауапты болып танылатын адамдар, арнайы субъектілері бола алады.

Ытимал экологиялы ауіпті химиялы, радиоактивті жне биологиялы заттарды ндіру, тасымалдау, сатау, кму, пайдалану немесе зге де жмыс істеу кезінде экологиялы талаптарды бзылуы, егер бл рекеттер адамны денсаулыына немесе оршаан ортаа елеулі зиян келтіру аупін тндірсе – екі жзден бес жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде немесе сотталан адамны екі айдан бес айа дейінгі кезедегі жалаысы немесе зге де табысы млшерінде айыппл салуа, не ш жыла дейінгі мерзімде бас бостандыынан айыруа жазаланады.

оршаан ортаны ластануына, улануына немесе заымдануына, адамны денсаулыына зиян келтіруге, не жануарлар немесе сімдіктер дниесіні жаппай рып кетуіне кеп соан, сол сияты ттенше экологиялы жадай аумаында жасалан дл сол рекеттер – бес жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Атмосфераны ластануыны оамды ауіптілігі сол, яни атмосфераа зардапты келтірілуі нтижесінде адамны мірі мен денсаулыына ауіп тнеді. Атмосфераны ластануы, табии оршаан ортаа лкен табии апаттар келуіне икемін тигізе алады, сонымен атар адамны келешектік міріне тиесілі трде зиянды жаынан крінуі ммкін.Аталан ылмысты обьектісі болып, адам міріне ажетті табии ортаны ластануынан сатаудаы аса маызды болып табылатын атмосфералы ауаны ауіпсіздігін сатаудаы оамды атынастары табылады.

Аталан ережелерді бзыландыы шін ылмысты жауаптылы, егер бл рекеттер ауаны табии асиеттеріні ластануына немесе зге де згеруіне кеп сотырса пайда болады. Ауаны табии асиеттеріні ластануы болып, ндіріс орындарыны алдытарды (газ, ша-тоза, т.б.) , жол беруге болатын шекті млшерден, нормативті белгілерінен асып кетуі, ережелерін бзу табылады; зге де згеруі – ауаны алыпты рамыны, химиялы асиеттеріні згеруі т.б. ылмыс аяталан болып, ауаны ластануы немесе оны табии асиеттеріні згеруі стінен саналады.

Нормативтік-ыты актілер:

1. азастан Республикасыны экологиялы кодексі. 9.01.2007 ж. // "Егемен азастан", 2007 жылы 19 атар, N 12-13.

2. «азастан Республикасыны трындарды радиациялы ауіпсіздігі туралы» заы 23.04.1998ж.

3. «азастан Республикасында оршаан ортаны гигиенасы бойынша рекет етуді лтты жоспарын бекіту туралы» азастан Республикасы кіметіні аулысы 9.06.2000 жыл, №878.

4. «азастан Республикасыны Ауаны алыс ашытыта шекарааралы ластануы туралы конвенцияа осылуы туралы» азастан Республикасыны Заы 2000 жылы 23 азан N 89-ІІ // "Егемен азастан" 2000 жылы 24 азан N 260

5. азастан Республикасыны «Озон абатын орау туралы Вена конвенциясына азастан Республикасыны осылуы туралы» заы 30.10.1997 ж. // Егемен азастан, 1.11.1997

Осы За атмосфералы ауаны орауды ыты, экономикалы жне леуметтiк негiздерiн айындайды жне азастан Республикасыны экологиялы ауіпсiздiгiн амтамасыз етуге жне адамны мiрi мен денсаулыы шін олайлы оршаан орта мен оны жай-кйi туралы дрыс апарат жнiндегi азаматтар ытарын iске асыруа баытталан.

 

Оытуды техникалы ралдары: интербелсенді тата

Лекция оуды тртібі, оыту дістері мен трлері: тсіндіру, баяндау, пікір алмасу, сра-жауап

 

Баылау срактары: (20 бала дейін)

1 Жалпы ережелер

2 Атмосфералы ауаны орау саласындаы мемлекеттiк баылауды йымдастыруды тртiбi

СЖ жне ОБСЖ тапсырмалары (слайд):(30 бала дейін)Атмосфера ауасыны жадайын баылау жне оны адаалауды йымдастыру. Атмосфералы ауа сапасын нормалау. Атмосфералы ауаа атысты нормативтік жаттар

 

 

дебиет:

Негізгі:

1. Полонский В.М. Охрана воздушного басссейна.-М., 2006.

2. Брюхань Ф. Промышленная экология.-М.: «Форум», 2013.

3. Воровьев В.И. Эколого-градостроительные основы расчёта приземных

концентраций газа.-М., 2006.

4. Брюхань Ф. Промышленная экология.-М.: «Форум», 2011.

5. Рекомендации по оформлению и содержанию проектов нормативно

предельно допустимых выбросов в атмосферу (ПДВ) для предприятия

Республики Казахстан. РНД 211.2.02.02-07. Алматы, 2007.

осымша:

1. Методическое пособие по расчету, нормированию и контролю выбросов

загрязняющих веществ в атмосферный воздух. НИИ Атмосфера.- Спб., 2005.

2. Пыле – и газоулавливающие устройства. Методические указания к

выпускной работе для студентов – бакалавров специальности 5В0717 -

Теплоэнергеника. - Алматы: АИЭС, 2010 - 44 с.