Абат режимдерін тсіндіріп сипатта

абатты энергиялар кздері болып абатты зі жне абаттаы флюидтер /6/. абат режимі – ыма тбіне сйыты озайтын абат кштеріні сер ету сипаты.

абатты энергия кздері болып: – абатты серпімді кші; – флюидті серпімді кші; – ауданды суларды кші; – еріген газ энергиясы; – еркін газ энергиясы; – гравитациялы кш.

Газды шоыр режимдері: 1– Линза сияты шоыр шін газды режим; 2. газды сулы арынды. Мнай шоырлар режимдері: 1. Серпімді; 2. Су арынды; 3. Серпімді-су арынды; 4. Еріген газ; 5. Газды телпекті режим; 6. Газарынды; 7. Гравитациялы; 8. Барлы жоарыда айтылан режимдер табии болып табылады. Сонымен атар, абат ысымын стау ( )шін жасанды рылан режимдер бар; су айдау жйесін жзеге асыратын атты суарынды режим.

Серпімді режим деп мнайды кеуекті ортадан сйытарды (мнай жне газ) серпімді кеею арасында болатын, сонымен бірге табии жыныстарды дефформациясынан ысым тмендеп кеуекті клемні азаюын айтады.

Бл режим кезінде мнайды ыысуы шоырды оршап тран суды жне абат аасыны серпімді лаюыны серінен жреді. Бл режимні іске асуыны негізгі шарты (суарынды сияты) - абатты ысымны аныу ысымнан жоары болуы (Раб>Ран). абат тйыталан, біра лкен болуы тиіс, йткені оны серпімді энергиясы мнайды негізгі орын алуа жететіндей болуы керек.

Серпімді режимге олайлы жадай туыздыратын геологиялы шарттар:

- немі орек кзі болмайтын, жабы шоыр;

- мнайлылы нсасыны сыртында орналасан, ауымды су аныан айма; газ телпегіні болмауы;

- абат мнай аныан блігіні нса сырты аймаымен тиімді гидродинамикалы байланыста болуы;

- абат ысымыны аныу ысымынан жоары болуы геологиялы шарттар болып табылады.

Суарынды режим кезінде мнайды алу орны нса сырты немесе айдалатын сумен толтырылады, ол уаыт аралыында ы шыымыны абат ысымыны жне газ факторыны тратылыымен тсіндіріледі. Газ факторыны тратылыы келесі жадайлармен шартталады, Раб>Ран кезде абаттан газ блінуі жрмейді, сондытан р тонна мнайдан, абатты шарттарда (3.1-сурет) мнайда еріген газ млшері ана ндіріледі.

Суарынды режимні болу шарты

Раб>Ран , мнда Раб-орташа абатты ысым , Ран-аныу ысымы.

Бл шарт кезінде абатта еркін газ жо, мнай зімен немесе мнай сумен фильтрацияланады.

Газды телпекті режимі

Бл режим абатты энергия кзі геологиялы жадайда серпімділігі аз боланда пайда болады (газды шапка боланда). Бл режим шін кеніш ткізгішті жыныстармен бітелген немесе тектоникалы бзылыстармен бітелген болуы керек, нса сыртындаы су белсенді болмауы тиіс, сондай-а мнайлы кеніш газды шапкамен атынаста болуы керек.

Бл режим газ шапкасында траталан абатты энергияны кзі, серпімді газ болатын, геологиялы шарт барысында іске асады. Ол шін шоыр шеткі жаынан ткізгіштігі нашар жыныстармен немесе тектоникалы бзылыстармен шектелуі керек. Егер нса сыртында су болса, ол арынды болмауы керек. Мнай шоыры газ шапкасымен серлесуде болуы керек. Бндай жадайларда алашы абат ысымы аныу ысымына те болады, йткені шоырды дренаждалуы газ шапкасыны здіксіз лаюыны есебімен жреді жне мнай немі газбен серлесуде болады.

Еріген газ режимі

Мнайлы кенішті пайдалананда, одан шыан мнайдан зіліссіз газды блініп отырылуы жне оны бос кйге ауысып отыруы, соны салдарынан мнайлы-газ оспасыны клемі жне осы оспаны фильтрациясы тмендеген ысым нктелеріне жне ы тбіне сер етіп отырса, онда ол еріген газ режимі деп аталады. Бл режимді абат ысымыны энергия кзі газды мнайлы оспаны серпінділігі болып табылады.

Еріген газ режиміні іске асу шарттары

-Раб Ран (абатты ысым аныу ысымынан тмен);

-нса сыртында суды жотыы немесе нса сырты суыны арынды болмауы;

-газ шапкасыны болмауы;

-геологиялы шоыр жабы болуы тиіс.

Гравитациялы режим - мнай кенішін игергенде, ы тбіне сйы фильтрациясы бос стімен келуі. Бос стімен деген, фильтрациялаушы сы сті немесе фильтрацияны динамикалы жадайларында рылатын мнай газды атынас, бларда ысым барлы нктелерде траты болып алады. Бл режимді кейде арынсыз деп те атайды. Гравитациялы режим кезкелген кеніште игеруді соы дегейі еріген газ режиміні табии жаласы болып кездесуі ммкін. Гравитациялы режимде ыда мнай жиналу шін жне сорап тсіру шін тередетілген тп болады.