Игеру технологиялы схемалары мнай-газ саласындаы жмысын сипатта

Кез келген кен орны игеру сатылары жне кезедерден трады. Жне оларды брі жобалы жат негізінде іске асады /6/. Негізгі кезедер: 1 кезе - іздеу- баалау. Іздеу - баалау жмыстарды масаты жаа мнай жне газ кен орындарын немесе ашылан кен орындарында жаа кеніштерді табу жне олардаы С1 жне С2 категориялы орларды баалау (1.2-сурет). Бл кезеде С3 санаттаы перспективтік орлары мен аныталан орындарды ауданына рылатын «Іздеу брылау жобасы» растырылады жне іске асады.

 

Мнай немесе газды табу жне кен орындарын ашу масатында байаулар, гравилі, электрлі-магниттік барлау, сейсмикалы зерртеу, бір немесе бірнеше барлау ымаларын брылау, кернді, флюидтарды іріктеу жргізу ескеріледі. 2 кезе: кен орнына барлау жргізу. Егер ыма ауданында мнайды немесе газды нерксіпті йылуы алынса кен орны ашы деп есептелінеді. Осымен барлау кезеі аяталады. Кен орнын ашаннан кейін, кенорныны геологиялы рылыс абатын айындау жне барлау масатында, «Брылауды барлау жобасы» рылады. Таы «барлауа дейінгі тзеу жобасы» рылуы ммкін.

 

Барлау кезеі азастан Республикасыны мемлекеттік балансына С1 (барланандар) жне С2 (алдын ала бааланандар) категориялы орларды сынан кезде аяталады. Біра кен орнында С2 категориялы орлар бар болса барлауа дейінгі жмыстар жаласа береді. Оны масаты абат мен ыманы ндіру ммкіндігін анытау. Бл жатта келесі масаттар шешіледі: бірінші кезектегі учаске тадауы; ымаларды торы, сер жйесі, бірінші кезектегі ымаларды саны; ылыми зерттеу жне барлауа дейінгі бадарламасы, толы мнай ндіруді баалауы. 3 кезе. нерксіпті пайдалану. Игеруді технологиялы схемасы (кен орнын брылау кезіндегі). Бл жатта келесі масаттар шешіледі: нысандарды тадау; ымалар фондын толы орналастыру. Технологиялы схеманы руды негізгі шарты – мнай шыару коэффициентін техника-экономикалы негіздеп жне орларды айта есептеуді орындап мемлекеттік орлар комиссиясына жіберу. (Технологиялы схеманы бекіткеннен кейін «орналастыру жобасы» растырылады. Бл жобада мнай, газ, конденсат тасымалдайтын бырлар, оларды техника-экономикалы мінездемесі, мнай жне газды лшеу жне жинау рылымы мен трлері, басару жйесі, мнай жне газды сеперациялау рылыларыны сыйымдылыы мен трлері, жне басалар). Технологиялы схемаа осымшалар; игеру жобасы (70% ымалар оры брылананнан кейін), игеру жобасына толытыру; игеруге дейінгі жоба (наты игеру жобасы) (80% кп орлар алынып ойылан). Жобалы жаттар мамандандырылан йымдармен растырылады, лицензиялауды талап етпейді, біра министрлікте жмысты арау жне келісуі міндетті.

 

Жобалы технологиялы жаттар кешенді ылыми - зерттеу жмыстарыны нтижесі болып табылады. Оларды ру барысында келесі мселелерді ескеру сынылады:

 

алдыы отанды жне шетелдік тжірибе; ылым мен техникадаы заманауи жетістіктер; кенорынды игеру тжірибесі; абата сер етуді заманауи технологиялары, ыны зерттеу жне пайдалану. Технологиялы схемада міндетті трде кмірсутекті шыару коэффициентін гидродинамикалы, физикалы - химиялы, жылу жне баса дістермен арттыру шаралары арастырылады. Жобалы технологиялы жата кенорынды игеруді бірнеше есептік нсаларын осуа сынылады. Есептік нсаларды пайдалану объектілерін тадау, ы торыны тыыздыы мен оларды орналастыру, абата сер ету агенттері мен дістері, пайдалану тсілдері мен режимдері мнайбергіштікті арттыру дістеріні клемі бойынша бір-бірінен айырмашылыын анытауа болады. Игеруді технологиялы крсеткіштері абатты заманауи математикалы моделін олдану арылы есептеледі.

 

 

 

1.2-сурет. Кен орынды барлау схемасы