Ыны фонтанды пайдалану жмысы алай жреді.

Фонтанды пайдалану тсілінде, баса пайдалану тсілдері сияты сйыты пен газды жоарыа ктеру пайдалануа дейінгі ыа тсірілген кіші диаметрлі бырлар арылы болады. Бл бырлар сорапты-компрессорлы деп аталады. Фонтанды ыманы саасын быр басымен фонтанды шыршадан тратын болат фонтанды арматурамен жабдытайды. Мнайды ндіруді фонтанды тсілін жобалау кезінде, сйыты ыманы тбінен саасына ктеруге байланысты бірнеше тапсырмаларды шешу ажет: 1) ндіруді р нсалы кезедерінде жоба мліметтері бойынша фонтанды ыманы жмыс режимін орнату; 2) СК-ны диаметрі мен тсу тередігін тадау; 3) сйы аымыны е кп жеткізілуі кезінде, саадаы арсы ысымды анытау; 4) фонтандануды тотатылу шарттарына сйкес келетін, тптік ысым мен сулануды есептеу.

Жаа кен орнын игеруге беру кезінде тртіп бойынша ыдан мнайды ктеріп шыару шін, абат энергиясы жеткілікті болады. Сйыты ктеріп шыару тек ана абат энергиясыны есебінен жзеге асатын тсілді – фонтанды пайдалану тсілі деп аталады.

Мнай ысыны фонтандау шарты:Мндай ыларды фонтандалуы абат ысымы ыдаы сйы баанасыны гидростатикалы ысымынан аз болан кезде де жре береді. Бл, мнайда ерітілген газды млшеріні кп болуыны себебінен. ы німін сырта ктеріп шыаран уаытта, ысымны тмендеуімен сорапты компрессорлы былар тізбегінде (СК) ерітілген газ блініп шыады жне тыыздыы (Pсм Pж) газсйыты оспа пайда болады.

ысым аныу ысымына Pн те болан жерде, тптен нктеге дейінгі блікте біртекті сйы озалады, сондытан ысым сызыты за бойынша згереді. Pн-дан тмен ысымны тмендеуі кезінде ерітіндіден газ блініп шыа бастайды да, газсйы оспасы пайда болады. ысым аз болан сайын (ы саасына жаындаан кезде) газ да, сорлым кбірек блінеді, ал алдында блініп шыандары лайады, яни ысым градиенті мен оспаны озалысы кезінде, сызысыз за бойынша згереді. Егер тптік ысым аныу ысымынан аз болса, онда крсетілген P = (H) байланыстылыыны сызысыздыы, ыны барлы тередігі бойынша байалады. йкеліске кететін шыынны згеру есебінен ысымны згеру задылыы 2 суреттегіге араанда едуір крделі болады. Демек, ысыны бойында, оспадаы еркін газды млшері сааа жаындаан сайын кбеймек, соан арай оспаны тыыздыы да згереді. Сондытан, (2) жне (3) формулаларда сйы клеміне немесе масса бірлігіне келетін, блініп шыан газды орташа клеміне сйкес келетін, оспаны орташа тыыздыы рсм абылданан.

Абат ішілік жану

Кмірсутектер оттекпен экзотермиялы реакциялара тсуге абілетті, ол мнайлы абатта жылу алу шін олданылуы ммкін.

абатішілік жану дісіні негізінде жанбаан фракцияларды озалысын арттыру шін кеуекті ортадаы мнайды бір блігіні жану процесі жатыр. Жану детте тптік зонада ажетті температуралы дегейді амтамасыз ететін арнайы жабдыты кмегімен іске асырылады; рі арай процесс бір немесе бірнеше ымалара траты ауа жіберу кезінде автономды режимде жреді. Жану фронтыны температурасы сулы буды аныу температурасынан арты болады жне 400 - 6000С аралыында болады.

абат ішінде жылулы энергияны блінуі ымалардаы жылулы жоалтуды тмендетуге ммкіндік береді. Жану жылуы мнайды ана емес сондай-а коллекторды температурасын арттыруа олданылады, энергияны бір блігі оршаан ортаа таралып кетеді. абатішілік жану жне ысты су айдау дістерін бірге олдану барлы процесті ПК арттырады.

Біртекті орталарда, яни бйірлік беттер арылы жылу алмасуды елемегенде жретін бір уаыттаы процестер шін трлі дістемелер негіздерін арастырайы.

алыпты режим кезінде мнайлы кеніште ауаны таралуы, жану фронтыны орын ауыстыру баыты оны пайда болу орнына туелді екені тсінікті. Егер айдау ымаларыны айналасындаы тптік зона температурасы ажетті дегейге дейін ктерілсе, жану дл осы облыста жреді жне оны фронты пайдалану ымаларына арай, яни мнайды ыыстыру баытында орын ауыстырады, бл жадайда процесті біраысты жану деп атайды. Егер пайдалану ымасыны тптік зонасыны температурасын арттырса жне ттану оны шеттерінде жрсе, онда жану фронты айдау ымаларына арай, яни мнайды ыыстыру баытына арама-арсы баытта таралады, мндай процесті арама – арсы аысты жану деп атайды. арама – арсы аысты жануды олданылу облысы біраыстыа араанда біршама шектелген.

ра біраысты жану кезінде оны фронты шикі мнайды жанбаан фракцияларын ыыстырады, сонымен атар оны кокс деп дрыс аталмаан кміртекті алдыа айналан фракциялары айдалатын ауа оттегісінде жанады. Жану фронтыны ар жаында алатын облыс органикалы осылыстара ие емес.

ра біраысты жану кезінде коллекторда жинаталан жылулы энергияны айтарлытай блігі жылуткізгіштік салдарынан оршаан жыныстара жоалады. ра жануды жргізгеннен кейін абата ауа мен су айдауды атар олдануа болады, ол айдау ымасы шегінде шоырланан жылулы энергияны жинау шін су мен сулы буды энтальпия айырмасын олдануа жне оны жану фронты алдындаы облыса ауыстыруа ммкіндік береді.

Егер арастырылып отыран клемдегі сйы пен газды озалу баытында жану жне соны сну шекараларын анытаса, онда арсы аысты жану ндіру ымаларыны центрінен мнайа анытылы жоары аудандара таралады. Осылайша, сйы фракциялар кмірсутектер ажетті химиялы айналудан тетін жоары температура зонасымен иылысуы керек. Е оай тотыатын фракциялар оттегіде жанады, ал пиролиз німдері жану фронты тетін облыстарда кеуекті коллекторда алды (кокс) тзеді.