Абат мнайыны физико-химиялы асиеттері.

Мнайды физикалы асиеттері.Стандартты жадайларды мнайды негізгі параметрлеріне жатады:тыызды,молекулалымассасы, ттырлы, айнау жне ату температурасы, ал абатты жадайларда келесі параметрлер аныталады: газдылыы (газды фактор), мнайды еріген газбен аныу ысымы, клемдік коэффициент, сыылу коэффициенті, жылулы лаю коэффициенті, тыызды, ттырлы жне т.б. Мнайды физикалы асиеттері жне параметрлері санды бірлікпен лшенеді.

Мнайды тыыздыыбірлік клемдегі массасымен аныталады(кг/м3немесе г/см3)/6/.Тыыздыы бойынша мнайклассификациясы: 780-850 кг/м 3-жеіл мнай, 851-899 кг/м 3-орташа тыыздыты мнай, 900-1000 кг/м 3-ауыр мнай, 1000кг/м 3-тен кп болса-битумдар. Ттырлы немесе ішкі йкеліс-сйыты (газды) з бойымен оны бліктеріні озалысына кедергі кші. Ттырлы кинематикалы жне динамикалы болып блінеді. Динамикалы ттырлы () деп - 1м 2 аудандаы сйы абатыны 1м/с жылдамдыпен 1м-ге орын ауыстырандаы 1Н кедергі кшін айтамыз. лшем бірлігі: сПз=10-3 Па·с. =/-кинематикалы ттырлы. (1сСт (сантистокс)=1мм 2/с). Ттырлыа кері шама (1/) аышты деп аталады.

Мнайды ттырлыы бойынша классификациясы:0,5н10сПз-аз ттырлыты, 10-30сПз-орташа ттырлыты, >30сПз-жоары ттырлыты. ату температурасы-мнай зіні аыштыын жоалтатын температура. абат мнайыны тыыздыы мына формуламен аныталады: .м..=(м+Гф+ g) / bм. Мндаы м-газсыздандырылан мнай тыыздыы (г/м3), Гф-газдылы (м3/т), g-газды тыыздыы (кг/м3), bм-мнайды клемдік коэффициенті (б/р).

Мнайды химиялы рамы:метан тобы-C_nH_2n+2;нафтен тобы–C_nH_2n, C₂H_2n-2, C₂H_2n-4;ароматикалы топ-C_nH_{2n-6, 12, 18, 24}.

Беттік жадайдаы физикалы тратылыы СН₄-С₄Н₁₀-газды, от С₅Н₁₂ до С₁₇Н₃₆-сйы, С₁₈-С₃₅-парафиндер жне С₃₆-церезиндер.

Парафин млшеріне байланысты: аз парафинді (<1,5%); парафинді (1,51-6%); жоары парафинді (>6 %).

 

Абат мнайындаы газ рамы. Газ факторы.

абат мнайдаы газ рамы-бл1м³абат мнайдаы еріген газ клемі(V_г):Г_ф=V_г/V_н.пл.лшемдері келесідей болады м³/м³немесе м³/т. Егер Гф<50м³/т, тонда ол кіші газ мнайда, Г_ф=150-300м³/т-газды мнайдаы кбеюі, Г_ф=300-600м³/т газ мнайда те жоарылыы. Егер Г_ф>= 800÷900м³/т, онда газконденсатты жйе. Ілеспелі мнай газ (ІМГ) з алдына пайдалы азба ретінде бола алмайды жне екі компоненттен трады: мнайдаы еріген газ жне табии газ телпегіні газы.

Газ факторыкенорыннан алынан ілеспе мнайдаы газ клеміні атмосфералы ысыма жне20 °С температураа келтірілген,сол жадайда алынан мнайа атынасы. Газ фактор осыдан м³/м³ немесе м³/т. М – абат мнай клеміні сепарацияланан мнай клеміне атынасы: b_н=V_пл/V_сепар. Клемдік коэффициентті анытайтын эмперикалы формула 1.2:

 

bн=1+0,0030Гф

(1.2)

 

Мнай кенішіне сер ету тсілдері андай

абата сер ету жйесі-табии абат энергияларын стауа жне мнайды абаттан пайдалану ымаларына ыыстыру шінолайлы жадай туызу, мнай ндіруді арындату, абатты мнайбергіштігін арттыру масатында жасалатын кешенді шаралар.

 

Сер ету жйесі

· Мнай шоырлары жмыстары табии жолмен орындалады;

· Гидродинамикалы сер ету (атты-су арынды режим) – су айдау жйелерін растыру,

· Физикалы - химиялы (газ айдау СН4, СО2, т.б.); полимерлік су айдау.

Полимерлі су айдауда суда тмен концентрацияларда суды ттырлыын арттыруа, оны озалысын тмендетуге жне осыны серінен абаттарды су айдаумен амтуды арттыруа абілеті жоары молекулалы химиялы реагент – полимер (полиакриламид) ериді. Полимерлер концентрациясы 0,01 болан кезде – оны ттырлыы 3-4 мПа * с дейін артады. Бл абаттаы мнай мен су атынасыны дл осылай азаюына жне суды жарылу жадайларыны азаюына алып келеді.

Полимерлі ерітінділерді айдау шін кдімгі су айдауа араанда жоары ысым талап етіледі, ол игеруді ажетті немесе сас арындарын амтамасыз етеді.

· Жылулы ( бу айдау немесе ысты суды);

Температураны артуымен мнай мен су ттырлытары азаяды. Егер кдімгі абатты жадайларда мнайды ттырлыы суды ттырлыынан айтарлытай арты болса, бл жадайда суды ттырлыы айтарлытай тмендейді. Мнай мен суды озалыстарыны атынасы жасы жаа арай згереді. Бл экспериментті орнатылан факт – мнайбергіштікті арттыру масатында ттырлыы жоары мнайлы абата жоары температурадаы су айдау немесе сулы бу айдауды олдануды негізгі себебі. Сонымен атар, абата ысты су немесе сулы бу айдау кезінде сйкес жадайларда мнайдан кмірсутектерді жеіл фракциялары блініп, жер ойнауынан мнайды алынуын арттыра отырып бу жне су аыстарымен абат бойынша ндіруші ымалар тптеріне арай жылжиды.

Ыстык су мен буды жоары ысым парогенераторларында (азандарда) алады жне арнайы конструкциясы бар айдау ымалары арылы жоары ысымдар мен температураларда жмыс істеуге арналан арнайы жабдыпен абата айдайды.

· абат ішінен жану;

Кмірсутектер оттекпен экзотермиялы реакциялара тсуге абілетті, ол мнайлы абатта жылу алу шін олданылуы ммкін.

абатішілік жану дісіні негізінде жанбаан фракцияларды озалысын арттыру шін кеуекті ортадаы мнайды бір блігіні жану процесі жатыр. Жану детте тптік зонада ажетті температуралы дегейді амтамасыз ететін арнайы жабдыты кмегімен іске асырылады; рі арай процесс бір немесе бірнеше ымалара траты ауа жіберу кезінде автономды режимде жреді. Жану фронтыны температурасы сулы буды аныу температурасынан арты болады жне 400 - 6000С аралыында болады.

абат ішінде жылулы энергияны блінуі ымалардаы жылулы жоалтуды тмендетуге ммкіндік береді. Жану жылуы мнайды ана емес сондай-а коллекторды температурасын арттыруа олданылады, энергияны бір блігі оршаан ортаа таралып кетеді. абатішілік жану жне ысты су айдау дістерін бірге олдану барлы процесті ПК арттырады.

· Газды сер;

· Газды сулы сер;

· Газконденсатты шоыр шін сайклинг-процесс ытимал, конденсат берілуін жоарылату масатымен ра кмірсутекті газды айта айдау (егер Кф 200г/м3 болса).