Экономикалы теория жне экономикалы саясат.
АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
ДЕНСАУЛЫ САТАУ ЖНЕ ЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ
МАРАТ ОСПАНОВ АТЫНДАЫ БАТЫС АЗАСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» ШЖ РМК
СЕМИНАРЛЫ САБАТАРА АРНАЛАН ДІСТЕМЕЛІК НСАУЛАР
Мамандыы: (5В130100)«Жалпы медицина»
Пні: Экономикалы теория негіздері
Кафедра: азастан тарихы жне оамды-гуманитарлы пндер мен психология жне педагогика кафедрасы
Курс1
№1 таырыбы Экономикалы теорияны пні жне зерттеу дістері.
растырушылар:
аа оытушы, э..м: Алпамысова Г..
аа оытушы, т..м: Мусашева Д..
_______________________________
(ол ою шін)
Атбе ., 2015 ж.
Кафедра отырысында талыланды жне бекітілді:
Хаттама № _____
____ _________ 20___ ж.
Кафедра жетекшісі,
т..к., доцент _______________________ Слейменов Б.С.
Таырып 1.Экономикалы теорияны пні жне зерттеу дістері.
Масаты: Студенттер экономика тсінігіні кп маыналыын игеруі ажет: біріншіден, «экономика» сзімен ндірістік жне ндірістік емес салаларды жиынтыын тсіндіру, яни игіліктер мен ызметтерді ндірілуі, ол адамзат оамыны мір сре алмайтындыы; екіншіден, «экономика» сзімен ылым саласыны экономикалы атынастардаы ызметтік немесе салалы аспектілерін арастыра білу; шіншіден, «экономика» сзіні астарында шаруашылыты жргізу ылымы бар екендігін мегеру ажет. Сонымен атар, экономиканы ылыми зерттеу дістеріне жне экономикалы теорияны ызметтеріне сипаттама беру. Микроэкономикалы теориялар мен мемлекетті экономикалы саясатын, экономикалы задар мен категорияларды арастыру.
Оытуды міндеттері:Студенттер экономика ылымыны шыу тарихын, атаратын ызметтерін, олданатын дістерін білулері керек. ндірістік жне ндірістік емес салаларды адам мірі шін маызын, ылым саласыны экономикалы атынастардаы ызметтік немесе салалы аспектілерін арастыра білу ажет.
Экономикалы саясаттын мнін, маызын тсіну.
Таырыпты негізгі сратары:
1. Экономикалы теория жне экономикалы саясат.
2. Экономикалы задар мен категориялар.
Экономикалы теория жне экономикалы саясат.
Бл сраа жауап беру шін экономика ылымыны шыу тарихына ысаша шолу жасау керек. Ол шін дрісте арастырылан материалдарды олдануа болады. Одан кейін экономиканы р трлі дегейде талданып,р дегейге сай шаруашылы іс-рекеттерге р трлі дегейде анализ жасалатынын айта кету керек. Микроэкономика, макроэкономика жне интерэкономика деп бліп арастырып «экономика» ымын тсіндіреді.
Микроэкономика- экономикалы ылымны блігі ретінде ттынушыларды блек топтары,фирмалар мен ресурстарды меншік иелеріні экономикалы мінез-лын зерттейтін блігі ретінде аныталатынын айту керек.
Макроэкономика- экономикалы теорияны блігі ретінде-ттастай аланда, лтты экономикада болып жатан дерістерді зерттейтін ілім екені аныталады.
Ал интерэкономика – дниежзілік шаруашылыты пайда болуы мен даму задылытарын сипаттайды.
Экономикалы теория шектеулі ресустар леміндегі адамдарды ажеттіліктерін анааттандыру дістерін зерттейді. Соан сйкес келетін санаттарды анытауа тоталып ту керек.
Ттынушылы-жеке индивид пен мдениетті дамуына сйкес арнаулы трге ие болатын, мойындалан ажеттілікпен бекітілген ттынушылы тауар мен ызметке сранысты крсетеді. Экономикалы дебиетте (Абрахам Маслоу) адамдарды ажеттілігі 5 дегейге блінеді:
1) физиологиялы ажеттіліктер;
2)ауіпсіздік ажеттілігі;
3)атынас ттынушылыы, рухани жаынды;
4)оамды танымдаы ажеттілік;
5)зін крсетудегі ажеттілік.
2. Экономикалы задар мен категориялар.
андай да ылымны басты міндеті-табиатта немесе оамда олданылатын задарды адам мддесіне олдану шін танып білу болып табылады. Экономикалы задар обьективті сипатта болады, яни адамдарды еркі мен санасына баынбайды.
Экономикалы задарды тмендегідей задара айырып арауа болады:
Ерекше экономикалы задар-бл белгілі бір шаруашылы трлеріні наты тарихи дамуыны задары.
Айрыша экономикалы задар-бл задар оларды іс-рекет жасауына жадайды саталуындаы тарихи дуірге тн. Мысалы, н заы; орлану заы; аша айналым заы; сраным мен сыным заы жне т.б.
Жалпы экономикалы задар-бл задар барлы тарихи дуірге тн. Мысалы:уаытты немдеу заы, ебекті нем заы, оамды ебек блінісіні заы, ажеттілікті жоарылауы заы, ебек німділігіні здіксіз су заы, ебекті ауыстыру заы, халы суіні заы, шекті пайдалылы заы, табысты тмендеу заы, ндірістік атынастарды ндіргіш кштеріні сипаты мен даму дрежесіне сай келу заы жне т.б.
Экономикалы санат-андай да бір пайда болуды мнін сипаттайтын ылыми тсінік. Бл-экономикалы мірді жалпы мнін крсететін логикалы тсінік.
Кез-келген ылым сияты жалпы экономикалы теория біратар ызметтер атарады: танып білу, методологиялы, сыншыл жне практикалы Жалпы экономикалы теорияны ерекше мн беретіні – адам, оны ажеттілігі мен мддесі, оамды, табиатты, материалды объектілері мен субъектілері.
Экономикалы теорияны пайдаланатын зерттеу дістеріні е маыздысы – ылыми абстракция дісі болып табылады. ылыми абстракция дегеніміз зерттеліп отыран былыстарды мардымсыз, ткінші жатарын дерексіздендіру, олардаы траты асиеттерді тауып крсету процесі. «Абстракция» термині жекеше тыс ойлау деген ымды білдіреді.
| Экономикалы теория |
 |  |
| Пні | ызметі | Инструментарий (аспаптары,ралдары) | Таным дістері |
| -адамдарды экономикалы рекеті -оамды айта ндірісті задылытары -экономикалы суді факторлары | -танымды -практикалы -идеологиялы -жоспарлы болжамды | -категориялы аппарат -математикалы аппарат -кибернетика -реформалау | -позитивтік жне нормативтік -сараптау жне орыту -индукция жне дедукция -ылыми абстракция |
Саба беру жне оыту дістері: шаын топтар, пікірталас, сра-жауап.
Мегеруге ажетті терминдер:
Экономикалы категориялар,леуметтік-экономикалы атынастар, экономикалы задар, ндіру, блу, айырбастау, ттыну, меркантилизм, маржинализм, институционализм, конвергенция, диалектикалы діс, абстрактылы діс, анализ жне синтез тсілі, зерттеуді тарихи жне логикалы дістерді бірлігі,жалпы,айрыша жне ерекше задар, экономикалы мдделер.
дебиеттер:
убакиров Я.А. Экономикалы теория негіздері. Алматы, 1998.
кімбеков С, Баймухаметова А.С., Жанайдаров У.А. Экономикалы теория. Астана, 2002. 46 бет.
Жнісов Б.А., Комягин И., Байжомартов ., Ммбетов . Жалпы экономикалы теория. Алматы, 1994.
Осипова Г. Экономикалы теория негіздері. Алматы, 2002.
Муленова С.С., Бекмолдин С.., дайбергенов Е.. экономикалы теория. Оу ралы. 1-блім. Алматы, Экономика. 2004. 6 бет.
Баылау сратары:
1. Жалпы экономикалы теория нені зерттейді?
2. Нары жадайындаы азастанны экономикалы саясатын алай тсінесіз?
3. Экономикалы задарды андай трлері бар?