Аралас рмалас сйлемді оыту
Синтаксис курсындаы крделі таырыпты бірі - рмалас сйлем туралы тсінік. Бл таырыпты оыту арылы оушылара рмалас сйлем танытылады. Осы таырыптан берілетін теориялы білімні аясы ке..рмалас сйлем туралы тсінікті оушылар санасына екі трлі жолмен жеткізуге болады: біріншісі - гіме, байау дістері арылы, екіншісі – малміні тсіндіруі, байау дістері арылы.
Малім жалпы рмаластан, соны ішінде салаластан, р трлі дадылар мегертерде, оушылара соларды райсысыны мнін, не шін білу керектігін тсіндірсе, оушыларды сынылан жаттыуды орындауа ынтасы мен ыыласы артады. рбір орындалан жаттыу, дадыландыру жмыстарынан андай із аланын здері байайтын болады. здігінен кбірек жмыс істеуге, рмаластан берілетін дадыны з бойына алыптастыруа тырысады.
Сабатас рмалас сйлемдер – аза тілінде е жиі олданылатын жне е крделі синтаксистік категория. Блардан наты да, саналы білім беру шін, алдымен оушылара сабатас рмалас дегеніміз не, оны андай зіндік белгілері бар екенін, оны не шін оу керектігін танытып алу міндет.Сабатас рмаласты зіндік белгілері мен анытамасын оушылара жаттыу орындату дісімен де, малімні тсіндіру дісімен де мегертуге болады.
аза тіліндегі рмалас сйлем – аралас рмалас, сондытан да оны саналы мегеру салалас пен сабатастан білімі жасы оушыны зіне де оайа сопайды. Аралас рмаласты оушылара жете мегерту шін, алдымен бір сабата ол жайында жалпы тсінік беріледі. Аралас армалас туралы жалпы тсінік берілетін сабата малім оушылара араласты маынасын, анша компоненттен жасалатын, компонеттеріні байланысу тсілдерін салалас пен сабатасты салыстыра отырап мегертеді.
Тйіндей келгенде, рмалас сйлемні р трінен тере білім, берік дадыны жоарыда баяндаанымыздай етіп беру тиімді. Дей транмен, оны р малім заман талабына сйкес з ажетінше, шеберлігі мен іскерлігіне байланысты трлендіріп, толытырып отыруы зады.
Дріс. Орфография мен орфоэпияны оыту дістемесі
Жоспары:
Орфография мен орфоэпияны бір-бірімен байланыстылыы
Орфографиялы ателерді тзету тсілдері
Орфография мен орфоэпияны бір-бірімен байланыстылыы.
Орфография мен орфоэпияны бір-бірімен байланыстылыымен бірге оларды зара айырмашылыы жете тсіну шін окушы фонетиканы жетік білуді маызызор. Малім оушыларды фонетика саласынан алан білімдерін сабата сра-жауап дісі арылы естерше тсіруіне болады.
Дауысты жне дауыссыз дыбыстарды классификациясын таблица трінде жазып шыуларын талап ету арылы, тменгі сыныптарда ткен материалдарын естеріне тсіріп, бекітеді.Дыбыс пен ріпті зара айырмашылыын, дыбысты тілдегі сз райтын фонема, ал ріпті соларды табасы екендігін тсіндіргеннен со, графика, шартты табаны алай болса солай емес белгілі бір аидаа сйеніп жазылатынын айтады.
Орфографиялы ателерді тзету тсілдері.
Бірінші тсіл —Сздегі атені сызып тастап,
оан ажетті ріпті стінен
жазу.
Екінші тсіл — Сздегі арты ріпті сызып
тастау.
шінші тсіл — Блек жазылан сздерді біріктіріп осу.
Тртінші тсіл — Біріктіріп жазылан сзді блу.
Бесінші тсіл — ате морфеманы астын сызу.
Алтыншы тсіл — ажетті ріпті стінен жазбай-а, ате кеткен дыбысты астын сызу.
Шкірттер 10—15 минутта з жмыстарыны атесін тауып, бітеді. Содан кейін баылау жмысыны соына:
1. Грамматикалы атесі — 2 2/3 = 4 (баа)
2. Пунктуациялы атесі — 3
деп жазып ояды да, здеріні тапан атесін грамматикалы болса, грамматикалы атені, пунктуациялы ате болса, пунктуациялы атені з тстарына араб санымен жазып ояды.
Тексеріліп біткен дптерлер зерек шкірттерге аита тексеруге таратылып беріледі. Олар айналасы 4—5 минутта татадаы текспен салыстыра арап шыады да, тапан атесі болса, дптер иесіні зі белгілеген атені тсына осу белгісі арылы осып жазып ояды. Ягни (2—3) деп орытындылап, дптерін зіне айтарып береді.
Дріс. Тіл мдениеті, оушыларды сйлеу мдениетін алыптастыру
Жоспары: