Таырып: Табиатты тиімді пайдалануды басару

Баса мемлекеттер секілді, азастан Республикасында да оршаан

ортаны орау, табиат байлатарын пайдалану, азаматтара экологиялы білім жне трбие беру мселелерін мемлекет тарапынан басаратын, іске асыратын, баылау жасайтын, жауапа тартатын мемлекеттік органдар бар. Олар: азастан Республикасы Жоары Кеесі, Министрлер Кабинеті, Министрліктер мен мемлекеттік комитеттер жне жергілікті кімдер. азастан Республикасыны Ата заында Конститутциясында жерге, сімдіктерге, жер ойнауы байлытарына, ормандара, сулара, сімдіктер мен жануарлар дниесіне табиатты баса да байлытарына иелік ету ыы азастан Республикасыны Жоары Кеесіне берілген. Оан мемлекеттік экологиялы саясатты белгілеп, табии ортаны, биосфераны жеке блшектерін орау туралы задар шыарып, оршаан ортаны сатау жне пайдалану жнінде халыаралы арым-атынас жасап, табиат орау задарыны орындалуын баылау жктелген.

азастан Республикасыны Жоары Кеесі 1994 жыла дейін табиат орау мселелеріне атысы бар келесі задар мен Кодекстерді (задар жиынтыын) абылдады:

1980 жылы атмосфералы ауаны орау туралы За;

1990 жылы – Жер кодексі;

1991 жылы-жер реформасы туралы За;

1991 жылы-оршаан табии ортаны орау туралы за;

1992 жылы- Халыты денсаулыын сатау туралы За;

1992 жылы- Жер ойнауы жне минералды шикізатты деу туралы Кодекс;

1993 жылы – Орман кодексі;

19993 жылы- Су кодексі;

1993 жылы - жануарлар дниесін орау, сімін молауту жне пайдалану туралы за.

азастан Республикасыны министрлер Кабинеті мемлекеттік атарушы органы ретінде табиат орау туралы алынан задарды орындалуын йымдастырып, министрліктер, мемлекеттік кабинеттер, облысты, алалар кімшіліктері жмыстарына басшылы етеді. Министрлер кабинеті оршаан ортаны жне табиат байлытарын пайдалануды тртібін белгілейді, есебін жргізеді. Табиат байлытары орын бекітіп, аса ымбаттыларыны тізімін жасайды, оларды пайдалананы шін тленетін аыны млшерін белгілейді. Экология жне биоресурстар министрлігіне оршаан ортаны орау мселелері бойынша баса министрліктер мен мемлекеттік комитеттерді, ксіпорындар мен жымдарды жмыстарын баылау ыы берілген. Бл министрлік шаруашылыты, баса да іс-рекеттерді табии ортаа тигізетін серін

анытау шін, табиат ресурстарын пайдалану дрыстыын біл шін мемлекеттік экологиялы сараптама жргізе алады. орытар мен баса да ерекше орауа алынан айматарды жмыстарын басарады.

Табиатты орауды реттейтін ережелерді, нормалау жаттарын жне мемлекеттік стандарттарды белгілейді, бекітеді. Табиат орау задарын бзандарды экономикалы, кімшілік жне ылмысты жауапткершілікке тарту жніндегі жаттарды зірлеп тиісті шаралар олданады. Бл министрлікті табиатты орау жніндегі нсаулары мен шешімдерін барлы министрліктер, мемлекеттік комитеттер, ксіпорындар мен жымдар, лауазымды адамдар мен жеке азаматтар міндетті трде орындауы тиіс. Биосфераны жеке блшектерін орау жмыстары баса министрліктер мен мемлекеттік комитеттерге де жктелген. ылым мен жаа технология министрлігі табиат байлытарын орауа, дрыс пайдалануа жне сіп-нуіне кмектесетін жаа техника мен технологияны ндіріске енгізуді басарады.

Геология жне жер ойнауын орау министрлігі минералды шикізат орларын, жерасты суларды сатау жне дрыс пайдалануды басарады. Республиканы Жер атынастары жне жерге орналастыру жніндегі комитет пен оны жергілікті органдары жер туралы мселелерді дрыс шешілуіне тікелей атысып, жер задарыны олданылуына лкен ыпал етеді. Ауыл шаруашылыы министрлігі Жер туралы Кодексін саталуына с алааралы баылау жасайды. Денсаулы сатау министрілігі адамдарды денсаулыына зиян келмес шін оршаан ортаны жадайын немі баылап отырады. Ішкі істер министрігі клік атынасы мен жер азатын машиналарды, техниканы ауаа, су оймаларына зияны болмауын баылайды. Тау жне ндіріс жмыстары жніндегі кломитет пайдалы кендерді азу жмыстарыны ережеге сай йымдастырылуына, жарылыс жмыстарын жргізгенде, кен азанда апат болдырмау шараларыны алынуын баылайды. Су орлары жніндегі комитет Су кодексі талаптарыны орындалуын, су орларыны ластануынан, таусылудан, ра жне балдыр басп кетуден сатау шаралары жргізілуін басарады.

Ауа райы мен суларды баылау жніндегі комитет атмосфералы ауаны жадайын, ластануын, ылалын тексеріп, климатты былыстары мен згерістерін алдын-ала болжау жмыстарымен айналысады.

 

Лекция № 15