Элне эшене методтары.

I ТБК - АРА

ИЛМИ – МЛИ КОНФЕРЕНЦИЯЫ

 

Тикшерене эше йнлеше: Тир-яты йрне дресе

 

Тема: «Ер елге»

 

Тикшерене эше авторы: бйлилова Арина Камил ыы, Башортостан Республикаыны Учалы районы Мк урта мктбене 4 класс уыусыы

 

Етксее: Млитова Зилд хми ыы, Башортостан Республикаыны Учалы районы Мк урта мктбене башланыс кластар уытыусыы

 

Учалы 2016 йыл

Йкмткее

Инеш ....................................................................................2-се бит

I блек. Ер елге айа ?............................................3-с бит

II блек. Ер елгене файаы.......................................... 4-се бит

III блек. Ер елгенн аш-ыу............................................5-се бит

Йомалау..............................................................................6-сы бит

улланылан бит...........................................................7-се бит

ушымта................................................................................8-се бит

 

 

 

Инеш

Тикшерене эше итеп «Ер елге» темаын алдым. Снки, ер елге хуш еле, тмле ген тгел, анап бтк файалы ла. Емеш-елк млене рхтлеген креп алыра тырышабы. Урынын белеп елк йыябы. Ер елгене ниндй файаы бар, уны менн аулыты ныыта алабымы - шул орауара яуап элнем.

Тикшерене эшене актуаллеге. Тбит биргн байлытан файаланып, слмтлеген ныытыра телселрг ярам итерг телйем.

Тикшерене объекты. Ер елктре

Элне предметы. Ер елге кн урман-ырар, яландар, тауар

Тикшерене масаты. Урмандан йыйып алан елк-емеште др файаланыра, ер ерен белерг, унда кн байлы мртбен, хемт бааын белерг йрте.

Элне эшене бурыстары.

1. Ер елге м уны файаы тураында гзиттн мллр йыйыу;

2. Ер елге менн слмтлекте ныытыу;

3. Ер елгенн аш-ыу ерл.

Элне эшене гипотезаы. Ауыл кешеен йй ял ваыты тгел, йгереп йрп эшлй торан мигел. “абанда айрашмаа, ырында ыырашыры” тигндй, елк йыйа – телгнеде ашары.

Элне эшене методтары.

1. Ер елге тураында китаптар уыу.

2. Йй кн елкк йр.

3. Ер елген эшкрт беле

 

I блек. Ер елге айа ?

Бее тлебе витаминлы ризытан лгне ю. Йыл да шулай мул уыш йыйып алас, тмле емеш-елкте ерен белбе. Инде нис йыл, Мк ауылына ксеп килгндн, лсйем менн яы и матур саынан башлап, тир-я йшелг кмелгс т, урман-ырара, яландара йрйб. айа елк, айа араат кнен яшы белм инде. Тбитте матурлыына, хозурлыына р ваыт оланам. Иклшеп трл лндр, емеш-елк йыябы.

Бее ауыл бик уайлы урында ултыра. Эргенн ген мул ыулы Яйы йылаы аа. Йыла аръяында татлы емешле аастар : муйыл, балан, араат, энде, глйемеш. Кнья-кнбайышында тауар уылан. Шул тауар битлренд халы елк йыя ла инде.

быйыл елк бигерк ны уды. Шуа тбит биргн байлытан файаланып алыра тырышты. Ауыл кешеен йй ял ваыты тгел, йгереп йрп эшлй торан мигел. Йыл айын ышылыа етерлек емеш-елк йыйып алабы. Быйылы йыл ямырлы булас, брктле л, уышлы ла булды. Ййе ояшлы матур кндренд елк ыарып беште. Бее лкнтау буйы, Скштау, Бре ояы тауары битлренд ер елге отороп уды. Елк ояшлы урындары ярата шул. Емеш-елк млене рхтлеген креп алыра тырышабы. Урынын белеп, тау ктренд ген тгел, ялан-туайара ла елк йыябы. ем д елк-емеш ваытында й ултырыра яратмайым, тик ыра йре хуп крм.

Нимлер атам ти, бег район ге Учалыа йки Белорета барыра крк. ем йыйан елктре йллм д, инйем менн атыра алып барам. Ысынлап та, ыр елген хаына арамайынса атып алыра телселр кп.

II блек. Ер елгене файаы

Ер елге айын елгенн ен баша тме, татлыра м ссрк булыуы менн айырыла. Етм эрерк т. абаынан япраса менн лп сыа. Шуа кр уны айы бер тбктр шыртла елк тип атайар. Емештре аыл йнтерк булана йнл елк тип т кллр. Инйр-атайар уны тупар тип атай, йыйанда тупырлап тшп торан сндр. Елкте тпенн таартыра тура кил л, ул оланыс хуш ее, тме менн ыш табындары ймлп тора. айы са тпе менн д айнаталар, бик упшы килеп сымаа ла, уны файаы кберк тип анала. Инйем елкте таартылмаан килеш блендер менн ген туып, шкрлп й тудырып уя. Елкте витаминдары шул килеш алана, тип, йрт лсйем.

Ер елген халы айырыуса яратып уллана. Ер елге хуш еле, тмле ген тгел, анап бтк файалы ла. А анлылытан яфаланыусылара ярамы тей, ти лсйем. Бауыр, бйр, пк сирренн отара. ан баымы юары буланда эс олатайым. Ул елкте уаы менн айната, шулай иткнд файаы кберк була, ти.

Айы тге яртыында ер елгене сске менн япратарын, ааында емешен йыялар. Ер елген таы ейек ыуыында таш буланда, подагра, склероз осраында улланалар. Ул аз­аларан аулыа зыян килтересе матдлре ы­уа. Шуа ла ер елгенн йки япраынан ерлн­гн тнтмне ыуы тейгнд, юары тн темпера­тураы менн интеккнд эслр. Ауырып, дрес алдырмайым ти, мине кштрем ола алыы, дутарым. Дйм слмтлекте ныытыу сн сйг л кипкн елк япратарын алып эсеге, ауырымаыы. Ер елге япраынан ерлнг­н ут йрк эшмкрле­ген яйа ала, ан тамыр­арын кийт тип йрт сйем м е л ут ерлп эс. Йркте ан тамырарын ныытыр сн тнтм л ерлй­р. Быны сн 2 ала киптерелгн япраа 2 ста­кан айнар ыу ойоп, эмалле кстрлд бо ­тнд 5 минут айнатыра ла 3 ст тнтерг. Да­уаны кнн 2-3 тапыр берр ала эсерг. Бе ыар ер ел­ген бит тиреен йшрте м йомшартыу сн улланалар. Уны ярамында биттге ыты­ны, ипкелде бтррг ммкин, тир.

III блек. Ер елгенн аш-ыу