Тауарды мірлік циклы: ТЦ концепциясыны маызы, ТЦ фазасы, оларды сипаттамалары
Тауарды нарыа шыаранда, оны міріні за жне баытты болуын тілемейді. Тауарды мгілік сатылымда болуына ешкім сенбесе де, фирма жаа тауарды пайда болуымен байланысты барлы ауіп-атерлер мен жмсалан кштерді компенсациялау ретінде оматы табыс алуды амтамасыз етуге тырысады. р тауарды зіні мірлік циклы бар:
1. Нарыа енгізу этапы – тауарды нарыа шыу кезеінен бастап сатылуыны біртіндеп су кезеі. Тауарды шыару бойынша лкен шыындарды болуына байланысты бл этапта лі табыс жо. нім бірлігіні зіндік ны жоары. Бл этапта тауарды ттынушылар пионерлер, яни жаалыты жасы крушілер. Бл этапта бсекелестік шектелген.
2. су этапы – тауарды нарыты тез абылдау жне табысты тез су кезеі. Бл этаптаы ттынушыларды тез абылдаыштар деп сипаттауа болады. нім бірлігіні зіндік ны бл кезеде тмендейді, ал бсекелестік седі.
3. Толысу этапы – тауарды потенциальды ттынушыларды басым кпшілігі абылдауына байланысты, сатылу арыныны бседеу кезеі. Табыс тратанады немесе тауарды бсекелестерден орауа жмсалатын шыынны суіне байланысты тмендейді.
4. лдырау этапы – сатуды тез лдырауымен жне табысты тмендеуімен сипатталатын кезе. Сатуды суіні «айталама циклдары» жиі кездеседі, оны ішінде тауарды сатылуыны тмендеуі этапында сатуа дем беру бойынша іс-шараларды жргізумен, тауарды жаа сипаттамаларын, оны олдануды жаа тсілдерін ашумен, жаа ттынушыларды пайда болуымен байланысты.
Тауарды мірлік циклы концепциясы
Келесі этаптардан трады:
1 этап тауарды нарыа енгізу, тауарды нарыа шыу кезеінен бастап сатылуыны біртіндеп су кезе: 1) ттынушылар тауарды сапасы туралы аз біледі; 2) тауарды салыстыратын варианттары жо; 3) сату масштабы шектелген; 4) баасы жоары.
Сатылуды біртіндеп суі келесілермен тсіндіріледі: 1) ндірісті кеейтуді кідіруі; 2) техникалы мселелерді болуы; 3) сауда желілеріні дрыс жола ойылмауы; 4) сатып алушыны психологиялы кедергісінен ту ажеттілігі.
Маркетингтік шаралар: 1) сапасын жоарылату; 2) жарнама (барынша максимальды пайдалану); 3) бааны тмендету; 4) ызмет крсетуді жасарту.
2 этап - су этапы: егер жаа нім сатып алушыларды анааттандырса, онда сатылу клемі седі. Бл этапа тн: 1) ндірушілер мен сатушыларды суі; 2) тауарды бірнеше варианты сынылады (кеейтілген ассортимент); 3) ндірісті суі жне бсекелестікті кшеюуі баа дегейіні тмендеуіне келеді; 4) тім, сату каналдары кеейеді; 5) тауарды сауда маркасына берілгендік кбейеді.
Сатуды тез су кезеін біршама зарту шін бірнеше стратегиялы ыайларды олдануа болады: 1) нарытаы сапасын жасарту, осымша асиеттерді беру, жаа модельдерін шыару; 2) нарыты жаа сегменттеріне ену; 3) блуді жаа каналдарын пайдалану; 4) жарнаманы кп блігін тауарды сатып алуа баыттау; 5) осымша ттынушыларды тарту шін бааны з уаытында тмендету.
Маркетингтік шаралар: 1) сатуа дем беретін жарнаманы кбейту; 2) ртрлі ызмет крсетуді жоарылату.
3 этап - толысу жне аныу этапы. Бл этапты жалпы белгілері: 1) нарытаы ндіру-шілер мен сатушыларды саны кп; 2) сату потенциалына араанда ндіріс уаттылыы жоары; 3) тауар бойынша мамандануды суінен, рбір масатты топа тауарды сыну дамиды; 4) здеріне тарту жзеге асырылады, жарнама жне сатуа дем беру бойынша шаралар кеейеді.
Бл этапта келесі модификациялар олданылады:
1) нарыты модификациялау:
а) нарытаы ндірушілерді біріктіру жне нарыты квоталара блу,
б) жаа нарыа жне нарыты жаа сегменттеріне шыу;
2) тауарды модификациялау:
а) ммкіндіктер мен сапаны жасарту (затылыы, сенімділігі, дмі, жылдамдыы жне т.б.),
б) асиеттерін жасарту (ауіпсіз, ыайлы тауарларды шыару),
в) сырты ресімделуін жасарту;
3) маркетинг комплексін модификациялау – маркетингті жаа стратегиясын жасау.
4 этап – лдырау этапы, бл кезде тауар з тартымдылыын жоалтады жне сраныс тмендейді, оны ндіру ндірушіге тиімсіз болады. Бл тауарды нарыта алдыруды варианттары бар: 1) тауара нарыты жаалы элементтерін беру; 2) тауарды баса елдерді нарыына шыару.
Берілген таырып бойынша ысаша орытындылар:
1. йым сырты лемдегі ызмет нтижелері мен сырттан келінетін ресурстарды зара айырбасына туелді ашы жйе боландытан йым жетекшісі сырты оршаан ортаны толыымен ескеруі, есепке алуы ажет.
2. Сырты факторларды маызы бір йымнан екінші йыма згереді. йыма тез арада сер ететін факторлар тікелей сер ету ортасына жатады. Баса аландары – жанама сер ету ортасына жатады.
3. Сырты оршаан ортаны барлы факторлары зара байланыста жне бір-бірімен зара рекеттеседі. Сырты оршаан ортаны крделілігі деп йым жауап беруге мжбр сырты факторларды саны мен ртрлілігін тсінеді. Ортаны озалыштыы ортада тетін згерісті жалдамдыымен сипатталады. Ортаны анысыздыы наты фактор бойынша бар апараттар саныны жне осы апаратты дрыстыына сенімділік функциясы болып табылады.
4. Тікелей сер ету ортасыны негізгі факторлары болып материалмен, ебек ресурстарымен жне капиталмен жабдытаушылар, за жне мемлекеттік реттеу органдары, ттынушылар жне бсекелестер табылады.
5. Жанама сер ету ортасыны ауыспалы маызы барлары технология, экономика жадайы, саяси жадай жне леуметтік-мдени факторлар.
6. йым ала ойан масаттарына жетіп, онан рі мір сріп кетуі шін сырты оршаан ортаа бейімделіп, тиімді жауап беретін кйде болуы керек.
7. Халыаралы ортаа шыуы шін жетекші р елді мдениетінде, экономикасында, за шыару органдарында жне саяси жадайында айырмашылытар болатынын тсініп, ескере білуі керек.
ДЕБИЕТ
Негізгі:
1. Котлер Ф. Основы маркетинга. – Москва: Ростинтэр, 1996.
2. Багирова В.Л. Управление и экономика фармации. – Москва: Медицина, 2004.
3. Манн И. Маркетинг на 100%. – Санкт-Петербург, 2003.
4. Хруцкий В.Е., Корнеева И.В., Автухова Е.Э. Современный маркетинг. – Москва, изд. 3-е. – 2003.
5. Стоун, Дейвкс, Бонд. Прямой маркетинг. – Минск, 2003.
6. Наумова. Прикладной маркетинг в деятельности фирмы: Учебное пособие. – Москва, 2004.
7. Эриашвили, Ховард, Ципкин. Маркетинг: Учебное пособие для вузов. – Москва, 2003.
8. Соловьев. Стратегический маркетинг. – Новосибирск – Ростов-на-Дону, 2002.
осымша:
1. Галкин, Двойников, Павлов, Поляков, Уваров. Маркетинг. Лизинг. Логистика в здравоохранении. – Самара – Санкт-Петербург, 1998.
СРАТАР БОЙЫНША БАЫЛАУ
Вариант 1
1. Таырып бойынша негізгі тсініктер мен аидалар.
2. Экономиканы жадайы жне леуметтік-мдени факторлар.
Вариант 2
1. Сырты орта факторлары жне оларды сипаттамасы.
2. ылыми-техникалы прогресс жне халыаралы орта.
Вариант 3
1. Маркетингтік ортаны трлері жне оларды сипаттамасы.
2. Тауарды мірлік циклы жне оны этаптары.
Вариант 4
1. Микроортаны рылымы (тікелей сер ету ортасы).
2. ТЦ концепциясыны бірінші этапыны сипаттамасы.
Вариант 5
1. Жабдытаушылар. Задар жне мемлекеттік органдар.
2. ТЦ екінші этапыны мазмны.
Вариант 6
1. Бсекелестер, маркетингтік делдалдар жне ттынушылар.
2. Толысу жне аныу этаптарыны сипаттамасы.
Вариант 7
1. Макроортаны рылымы (жанама сер ету ортасы).
2. ТЦ тртінші этапы. Сырты ортаны озалыштыы.
Вариант 8
1. Демографиялы жне саяси факторлар.
2. Оылатын таырып бойынша ысаша орытындылар.
ТАЫРЫП:МАРКЕТИНГТІК ЗЕРТТЕУЛЕР ЖНЕ МАРКЕТИНГТІК АПАРАТ
ЖЙЕСІ
МАСАТЫ
Студенттерді фармацевтикалы нарыа маркетингтік зерттеулерді жргізу жне маркетингтік апаратты талдау бойынша дадылара йрету.
ОЫТУ МІНДЕТТЕРІ
Студенттерде дадыларды алыптастыру:
· нарыа, ттынушылара, бсекелестерге, тауарлара, бааа, тауар озалысына жне сатуа маркетингтік зерттеулерді жргізу;
· маркетингтік апаратты талдау.
ТКІЗУ ФОРМАСЫ
Тапсырмаларды орындау, ситуациялы есептерді шешу, оытушымен бірге саба таырыбы бойынша сратарды талылау.
ТАЫРЫП БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАР
1 тапсырма. Ситуациялы есептерді шешуч:
Дріханадан келесі дрілік заттар сатылады:
| 1. Ампициллин – таб. 0,25; таб. 0,5; фл. 1,0 д/ин. 2. Бензилпенициллина Na соль – фл. 1 млн. ЕД; фл. 500 тыс. ЕД 3. Тетрациклин – таб. 0,25 4. Хлорамфеникол – таб. 0,25 5. Амоксиклав – таб. 0,75 | 6. Кефзол – фл. 1,0 д/ин. 7. Мандол – фл. 1,0 д/ ин. 8. Суммамед – таб. 0,25; таб. 0,5 9. Гентамицин в амп. 30% – 1 мл № 20 д/ин. 10. Тобрамицин – фл. 1,0 д/ин. 11. Доксициклин – таб. 0,25; таб. 0,5; фл. 1,0 д/ин.; фл. 0,5 д/ин. |
Ассортиментке маркетингтік талдау жргізу барысында кедігі, толытыы (анытыы) жне тередігі зерттеледі. Ассортиментті кедігі – тауарды ассортименттік топшаларыны немесе класстарыны саны. Толытыы (анытыы) – ассортименттік топшадаы (класстаы) тауар бірліктеріні саны. Тередігі – бір тауарлы атауды ассортименттік позицияларыны саны.
Осы крсеткіштерді талдауы ктерме фармацевтикалы фирмаларды айналым ведомостарыны, ауруханаларды кіріс накладнойларыны жне дріханалар мен дріхана оймаларында наты сынылан ассортименттерді мліметтері бойынша жргізіледі (антибактериалды препараттарды мысалында).
Ассортиментті кедігі антибактериалды антибиотиктерді топша саны ретінде арастырылады. Кедігін сипаттау шін кедік коэффициенті Кш келесі формуламен есептеледі:
| Кш = | Шф | , мндаы |
| Шб |
Шб – базалы кедік (химиялы жіктелу бойынша берілген антибактериалды антибиотиктерді ктопшаларыны саны), бл жадайда ол 6-а те;
Шф – наты кедік (зерттелетін йымдаы бар антибактериалды антибиотиктерді топшаларыны саны).
Толытыы дегеніміз (анытыы) рбір топшадаы дрілік препараттарды ассортименттік позицияларыны саны, яни млшерін, аттамасын жне дрілік алып трін ескере отырып антибактериалды антибиотиктерді атауларыны саны. Толыты (аныты) коэффициенті есетеледі:
| Кн = | Пф | , мндаы |
| Пб |
Пб – базалы толытыы (Р территориясында тіркелген жне олдануа рсат етілген антибактериалды антибиотиктерді саны);
Пф – наты толытыы (зерттелетін йымда бар антибактериалды антибиотиктерді топшаларыны саны).
Ассортимент толытыы мен тередігіні базалы шамалары ретінде Р тіркелген жне олдануа рсат етілген дрілік заттарды Тізіміні мліметтері алынды. Сонымен, зерттелетін кезеде антибактериалды антибиотиктерді 6 топшасында 143 атау болды. Жиі кездесетін дрілік препараттар шін антибактериалды антибиотиктерді ассортиментіні тередігі тередік коэффициентіні кмегімен келесі формула бойынша есептеледі:
| Кг = | Гф | , мндаы |
| Гб |
Гб – Р тіркелген жне олдануа рсат етілген дрілік заттарды Тізіміне сйкес бір тауарлы атауды ассортименттік позицияларыны саны число ассортиментных позиций одного товарного наименования в соответствии с Перечнем лекарственных средств, зарегистрированных и разрешенных к применению в РК;
Гф – зерттелетін йымдаы бар бір тауарлы атауды ассортименттік позицияларыны саны.
Ассортимент рылымы дегеніміз осы тауарларды (немесе жалпы сату клеміні) жалпы массасына атысы бойынша топтарды, топшаларды, ассортименттік позицияларды саны (сату клемі).
№ 1 ЕСЕП. Жіктелуі келесідей екенін ескере отырып дріханадаы антибактериалды препараттарды ассортимент кедігін анытадар:
1. Пенициллиндер
2. Цефалоспориндер
3. Макролидтер
4. Тетрациклиндер
5. Аминогликозидтер
6. Баса да антибиотиктер.
Жауап:
| Кш = | Шф | = | = 1 | |
| Шб |
№ 2 ЕСЕП. «Пенициллиндер», «аминогликозидтер» жне «цефалоспориндер» топтары бойынша дріханадаы ассортиментті толытыын анытадар. «Пенициллиндер» тобы Ттркелген жне олдануа рсат етілген дрілік заттар Тізімінде 15 тауарлы позициямен берілген, аминогликозидтер – 22, цефалоспориндер – 10.
Жауап:
| Кп1 = | Пф1 | = | = 0,2 | (пенициллиндер) | |||
| Пб1 | |||||||
| Кп2 = | Пф2 | = | = 0,09 | (аминогликозидтер) | |||
| Пб2 | |||||||
| Кп3 = | Пф3 | = | = 0,2 | (цефалоспориндер) | |||
| Пб3 | |||||||
№ 3 ЕСЕП. Келесі антибактериалды антибиотиктерді ассортимент тередігін анытадар: ампициллин, бензилпенициллин, гентамицин, доксициклин.
Реестр мліметтері бойынша, тауарлы бірлікке:
1) ампициллинде 8 ассортименттік позиция кіреді;
2) бензилпенициллинде – 12;
3) гентамицинде – 6;
4) доксициклинде – 8.
Жауап:
| Кг1 = | Гф1 | = | ; | Кг2 = | Гф2 | = | ; | Кг3 = | Гф3 | = | ; | Кг4 = | Гф4 | = | ||||
| Гб1 | Гб2 | Гб3 | Гб4 |
2 тапсырма. Маркетингтік апаратты олдана отырып Р нарыына маркетингтік талдауды жргізііз (фармацевтикалы журналдар, газеттер, ктерме-фармацевтикалы компанияларды прайс-паратары):
· дрілік заттарды ндіруші фирмалар мен импорттайтын елдерді тізімін жасадар;
· ктерме фармацевтикалы фирмаларады прайс-паратарында крсетілген дрілік заттарды дрілік алып трлері бойынша сегменттедер;
· таблеткаларды, жаылмаларды, гель жне т.б. дрілік алыптарды меншікті лесін анытадар.
3 тапсырма. Дріханадан келесі дрілік заттар бостылады:
1. Ампициллин – таб. 0,25; таб. 0,5; фл. 1,0 инъекцияа.
2. Бензилпенициллина Na соль – фл. 1 млн. ЕД; фл. 500 тыс. ЕД
3. Тетрациклин – таб. 0,25
4. Хлорамфеникол – таб. 0,25
5. Амоксиклав – таб. 0,75
6. Кефзол – фл. 1,0 инъекцияа.
7. Мандол – фл. 1,0 инъекцияа.
8. Суммамед – таб. 0,25; таб. 0,5
9. Гентамицин в амп. 30% – 1 мл № 20 инъекцияа .
10. Тобрамицин – фл. 1,0 инъекцияа.
11. Доксициклин – таб. 0,25; таб. 0,5; фл. 1,0 д/ин.; фл. 0,5 инъекцияа.
Келесі антибактериалды антибиотиктерді ассортимент тередігін анытадар: ампициллин, бензилпенициллин, гентамицин, доксициклин.
Реестр мліметтері бойынша, тауарлы бірлік:
1) ампициллинде 8 ассортименттік позиция бар;
2) бензилпенициллинде – 12;
3) гентамицинде – 6;
4) доксициклинде – 8.
ТАРАТУ МАТЕРИАЛЫ