МАРКЕТИНГТІК ТЕХНОЛОГИЯ. МЕРЧАНДАЙЗИНГ ТСІНІГІ, МАСАТЫ
ЖНЕ МІНДЕТТЕРІ, ТАУАРЛАРДЫ ОРНАЛАСТЫРУ ЗАЫ ЖНЕ
ЕРЕЖЕСІ
МАСАТЫ: Студенттерді мерчандайзингпен – блшек саудада жзеге асырылатын маркетингтік технологиямен, мерчандайзинг тсінігімен, масаттарымен жне міндеттерімен, тауарларды орналастыру заы жне ережелерімен таныстыру.
ОЫТУ МІНДЕТТЕРІ:
Мерчандайзинг принциптері, масаты жне міндеттері, тауарларды орналастыру заы жне ережелері бойынша білімді алыптастыру.
ТКІЗУ ФОРМАСЫ:
Оытушыны кеесі, реферат таырыптарын презентациялау, пн таырыптарын студенттерді здігінен оып-йренуі, «Дріханада мерчандайзингті йымдастыру принциптері» іскерлік ойыны.
ТАЫРЫП БОЙЫНША ТАПСЫРМА:
1. 1 категориялы дріхана шін мерсандайзинг шараларыны жоспарын жасау, растыру.
ТАРАТУ МАТЕРИАЛЫ
Мерчандайзинг тарихы
Мерчандайзинг тарихы Америкада, лкен Депрессия кезеінде басталды. Бл 1929-1933 жылдар болатын. Ол кезде компанияны мір сруін жасартуа абілетті, жне рі арай оларды бсекелестік абілетіне кепіл болатын жаа дегейге ауыстыратын тсілдер мен ммкіндіктерді іздеу белсенді трде жргізілді. тім нктелеріні дизайны кп функционалды жне масатты болуа міндетті, яни сауда кеістігіні кез келген бірлігі лкен табыс келетіндей болу керектігі сол кезде-а тсінікті болды. Бастапы кезде мерчендайзинг німді жылжытудаы жеке тсілдер мен дістер трінде баяу дамыды. Сатушылар нарыы клиенттер нарыына ауысан 60-жылдара дейін осылай болды. 70-жылдары мерчандайзингті ірі ндірушілер белсенді трде олдана бастады, жне де кбіне енгізу инициативасы супермаркеттер желісі болын барынша йымдасан блшек дкендерден шыты.
Бізді елімізде мерчандайзинг тсінігі 90-жылдарды басында олданыла бастады: дамыан елдерді лемдік теориясы мен практикасынан сату саласындаы теориялы дадылары мен жаалытары транслтты корпорациялармен – халы ттынатын німдерді ндірушілерімен (FMCG) енгізілді. Бл компанияларды оытылан жне толы мотивацияланан сауда агенттері кеестік мектепті сауда жргізушілеріне средегі орнын ауыстыран кезде кофе банкасын, печенье пачкасын, су бтелкесін сату табысты болатынын йретуден жалыпады. Нтижесі бірден кзге тсті: бизнес жоары арынмен сті, супермаркет срелеріндегі тауарларды манипуляциялау кмегімен здеріні жарнамалы ммкіндіктерін кбейткісі келетін компанияларды саны сті.
Бастапыда, мерчандайзингті наты сауда агенттері немесе сату бойынша менеджерлер орындады. Фирмалар агенттерді мерчандайзингпен айналысуа мжбрледі. Сонан кейін, барлы дистрибьюторлар дерлік здеріні мерчандайзерлеріні жеке командасын ра бастады. Дкендердегі мерчандайзингті оптимизациялауды келесі адамы жарнамалы жне BTL-агенттіктерді пайда болуы болды. Олар ндіруші компаниялар мен делдалдара мерчандайзинг бойынша ызмет сынды. Мндай компаниялара сраныс 2000-жылдардан кейін пайда болды. Барлы жерлерде теориялы жне перактикалы дадыларды игерген фирмалар пайда бола бастады, олар блшек саудадаы німдермен жмыс істеу жауапкершілікиерін алды. азіргі кезде мерчандайзинг дамып келе жатыр жне оны тек транслтты компаниялар ана емсе, сонымен бірге орта буындаы фирмалар да белсенді олдана бастады.
ДРІХАНАДАЫ МЕРЧЕНДАЙЗИНГ(Шолу)
Сатып алушы андай да бір тауарды сатып алуды жоспарлауы ммкін немесе оны импульсті трде жзеге асырады. Сатып алу туралы шешімні 2/3-не дейін ттынушылар сауда прилавкасыны алдында трып абылдайды. Жне де, белгілі бір тауарды сатып алу алдын ала жоспарланып ойыланменде 10 сатып алушыны 7-уі андай да бір тауармаркасын тадау туралы шешімді сауда залында трып абылдайды!
Дріханаа келушіні андай да бір тауар трін, марканы соы тадауына не сер етеді? Егер сатып алушыны кілін белгілі бір тауар тобына немесе маркасына аударатын болса, онда оны сатылу клемін біраз кбейтуге болады. Бл эффект сауда маркетингіндегі жаа баыт маркетингті негізіне алынан, аылшынны merchandising сзінен аударанда сату нері. Сауда залында жргізілетін, андай да бір сауда маркасын,тауар трін немесе бума трін жылжытуа баытталан іс-шараларды комплексі мерчандайзинг деп аталады. Оны соы масаты – сатып алушылара жылжытылатын тауарды сатып немесе тадауа дем беру. Шетелдерде мерчандайзинг идеяларын жылжытуды алашы идеялары сауда желілерінен шыты.
Мерчендайзинг – сатып алушыа тауарды крсетудегі, сатып алушыны осы тауарды тадауа сер етуіні жне оны сатып алуа итеруіні соы міті деуге болады. Бл ммкіндікті пайдаланбау – бл сатып алушылар алдында тауарды имиджін ктеруден з еркімен бас тарту, яни сатып алушыны баса німді сатып алуына жол беру деген сз.
Мерчандайзинг саймандары
Мерчандайзингті наты саймандары туралы айтудан брын, е алдымен кейбір тсініктерді наты мнін анытау керек.
Сату нктесі (немесе сатып алу нктесі) – бл наты дріхананы сауда залындаы нім орналасатын орын. Сату нктесіне мысал ретінде рецептсіз босатылатын дрілік заттарды секциясын, андай да бір марканы косметикаларыны фирмалы вертикальды сдендісін жне т.б. айтуа болады. Дріхананы мерчандайзинг стратегиясында келесі маызды салалардаы іс-рекеттер жоспарпы болу керек.