Экономикалы суді азіргі типтері жне оны ерекшеліктері

Экономикалы су экономиканы бip алыпты ала озалысын жне оны леуметтік-экономикалы пpогресін крсетеді. Мндай прогресті жалпы критерийі ндіргіш кштерді даму дегейі болып табылады. Кез келген баса былыс сияты, экономикалы прогресті озаушы кші айшылы болма. ндipic пен ттыныс арасындаы айшылы жалпы негізгі жне озаушы кш болып табылады. Ттынулар ндipicтi ынталандырады, екінші жаынан ндірісті зi жаа ттынуларды алыптастырады — сйтіп осылай айталана береді. Бл айшылы - оны оамды тріне туелсіз е жалпылама жне ндipic дамуыны табии негізі. Кез келген оамда ттынуды дріптеу экономикалы ттынулары да cіп отырады. Оларды ттынуларын анааттандыру шін экономика материалды жне рухани игіліктерді амтамасыз eтyi ажет. Осыдан байалатындыы, экономикалы жйе осы мселені андай дрежеде шеше алатын ммкіндігіне арай оны міршедігі аныталады. Ескеретін жай, оам ресурстары шексіз емес, сондытан экономикалы суді интенсивті типі олайлылау. Ceбeбi материалды игіліктер мен ызмет крсетуді артуына ылыми-техникалы жетістіктерді негізінде, ебек німділігіні суі есебінен ол жеткізіледі. рине, бл барлы ндіріс факторларын тиімді олдануды нтижесінде ана жзеге асады.

Экономикалы суді азіргі типіні зіндік ерекшелігі бар. Ол мыналармен байланыстырылады: оны артта алуы ХХ-шы асырды 50-шы жылдары басталан ылыми-техникалы революция дамуымен сйкес келді. Экономикалы су сапалы жаа дрежеге ктерілді жне ол ТР жадайында ндірісті интенсифтендіру негізінде жзеге асады.

ТР-ны азіргі дуірі технологиялы революция айдарымен жзеге асып (70-80 жылдары басталды), мынаны байатады:

- ебекті сатандыратын технологияны кеінен олдану, яни роботтехниканы кеінен олданатын жмыскерсіз технология, сондай-а машинасыз технологияны олдану-німді машинаны олданбай-а дайындау (мндай технологиялара мынаны жатызамыз: плазмалы, электронды-сулелік, радиациялы, биологиялы жне баса технология трлері);

- ресурсты сатау технологиясы, шикізат пен материалды кешенді деу арылы аз алдыты жне алдысыз технологияны олдану, шикізат элементтерін атмосфераа жіберуді, аынды суа жне тоандара оыс, йінді тасталуын жою, яни оршаан ортаны ластамау.

Жаа жадайда ндіріс нтижесіне баа беру згереді: бірінші орына санды мселе емес, шыарылан німні сапасы ктеріледі.

Экономикалы суді жаа сапалы белгісі - ндірісті прогрессивті рылымыны рылуымен, ылымды ажет ететін салаларды лес салмаыны артуымен тсіндіріледі. Олар ТР нтижелерін енгізуді жне амтамасыз етуді жзеге асырады.

азіргі жадайда ылым рліні згеруімен экономикалы су жаа сапалы дрежеге ктерілді. ылым оамны тікелей діргіш кшіне айналуы аяталып келеді. Жоарыдаы аталан барлы жадайлар экономика озалысына, экономика дамуына жаа сапалы сипат береді.

Экономикалы суді айнар кзі - экономикалы ресурстар, экономикалы мдделер мен ынталандыру. Олар атаратын ызметті келісімін лайтуа жне сапасын арттыруа белгілі уаыт кезеінде барынша ммкіндік жасайды. Нарыты экономиканы негізін жеке меншік райды жне ол рбір адамны жігер-айраты арылы дамып, оларды жеке экономикалы мдделерін жзеге асырады. Экономикалы суді сапалы жаа типіні негізгі айнар кзі - экономикалы саясат. Экономикалы дамуды ерекше айнар кзі инвестиция (крделі каржы) болады. Бгін салынан каржы клемі келешектегі табысты лайтуды кздейді. Бан Жапония елі айын длел: халы шаруашылыын дамытуа жмсалан жоары дегейдегі инвестиция лемдік ауымдастыта оны дамыан мемлекетті атарына ктеруге ыпал жасады. Экономикалы суді сапалы жаа типіні тпкі масаты адам болып табылады. Оны ТР жетістігімен аруланан білімін, ебегін де айта аламыз. Сондай-а оны барлы кездегі кп трлі ттынымдары леуметтік-экономикалы прогресті басты критерийі болма.