Баса топ осындылары
Бромды метил (бромды метил) - инсектицид немесе зооцид ретінде олданылады. шпалы тссіз, органикалы осындыларда еритін, ал суда ерімейтін сйыты. Ысты температурада бромды сутегіне оай айналады. Сонымен бірге тымды дндерді, элеваторды, кемеледі фумигациялау шін олданылады.
Бромды метил те уытты заттар атарына жатады. Жануарларды азасына тскен бромды метил орталы жйке жйесін белсендіріп, бауыр, бйрек, кпе жмысын жасартады.
Токсикологияда бромды метилді рлін метаболизмді заттар атарады /мырса ышылы, метанол, формальдегид, бромид/.
Бромды метилді серінен азаттарды функционалды топтарыны белсенді метилдерді болуы. (сульфгидрильді, амидті) жануарлар организміне негізінен тыныс алу мшелері арылы келеді. Орта лімді кпцинтрацил тышандар шін 30 минутта-6,6 г/м, антилман шін- 11 г/м, ояндар шін –29 г/м.
Улануды патогенезінде маызды рлді ышылды айта алпына келтіру жне организмні нейтроэндрокринді регуляциясыны бзылуы алады Бромды метил негізінен азаттарды функционалды топтары мен ферменттерді метилдейді. Бл уытты концентрациялы препарат /бос сульфгидриль жне карбон/ ан мен бауырда бос сульфгидриль жне карбоксил топтарыны млшері тмендейді.
Клиникалы белгілеріне келетін болса, малды кйі тмендеп, тлтіректеп жреді, талысу мен жрек жмысы лсіреп, кзді кілегейлі абыыны абынуы мен тыныс алу мшелеріні абынуы байалады.
Сойып зерттеу кезінде кпе торшаларыны гиперемиясы мен ана толан ошатарды круге болады. Бауыр, бйрек, миды ан тамырларыны ана толуын байаймыз.
Уды айтару масатында цистеин олданылады. Бл амин ышылы азаттарды рамыны бзылуынан орайтын бромды метилді функционалды топтарынан трады. Цистеин нта трінде атты тыындалан 10г пробирка мен флаконда шыарылады.
Ерітіндіні олданар алдында дайындайды. Туліктік дозасы малды ішіне 1,0-10 кг. Кніне 2-3 рет 100 кг- 0,3-0,5 г
Натрий шхлорацетаты - суда жасы еритін, сары кристалл. Гербицид ретінде картоп, ырыабат ызылша сетін жерлерге олданылады. Жерге арналан млшері –23-50 кг/га, мата шін 100-200 кг/га. Бл препарат уытты сері тмен пестицидтер атарына жатады. ЛД атжалман шін-3-5 г/кг. Жергілікті жерге сер ету абілеті бар. Малдарды улануы жайылымды дегеннен кейін байалады. ндірістік пириден активті гербицид ретінде кеінен танымал. Оны ішінде практикалы маыздыларына жататындар реглон мен гиракват. Гиракват уыттылыына байланысты бізді елде олданалмайды. Реглон- а тсті, сумен спиртте жасы еритін кристаллды зат. Ол жоары токсикалы пестицидтерді тобына жатады. Кшті электрант. Арамшптермен крес шін 5-15-кг/га, ант ызылшасын егетін жерді тыайту шін олданылады. Орташа улану дозасы тышандар шін-80 мг/кг, теіз шошасы шін 124, ояндар шін –228, атжамандар шін-282 мг/кг. Бл препарат теріге резорбтивті уытты сер етеді. Топырата 2-2 кн саталады.
Десикацияны кріш, соя, мата, картоп, кнбаысты егер алдында жргізеді. Реглон ферментті у болып табылады. Мал организміне тскенде каталазлы белсенділігін згертеді, сонымен бірге периксидаза мен коферменттерін, ышылдану процестерін бзады.
Реглонны комулятивті жне канцерогенді абілеті болмайды. Организмнен ішек пен бйрек арылы блінеді.
Клиникалы белгілері. Жаппай мазасыздану, азыа тбеті болмайды, арытаан, іші туі байалады. анда эритроциттерді, лейкоциттерді, жне бос сульфгидрильді топтарды млшері кбейеді. Сойып - зерттеу кезінде арын мен ішекті кілегейлі абаты абынып, ана толан, бауыр мен кпе клемі лайан. уы толы, жрек блшы еті солан, ми ан тамырлары ана толан.
Антидотты емі жо.
Ккіртті ангидрид - газ трізді тншытырыш иісті, суда жасы еритін нта. оймаларды, бау-башаларды деу шін олданылады. Малдарды организміне тыныс алу мшелері арылы енеді. лімге шырататын концентрациясы барлы малдар шін (0,1-0,3 мг/кг).
Патогенезі. Ккіртті антигидрид патогенезінде кпе уланады жне тыныс алу органдарыны кілегейлі абыыны абынуымен сипатталады, сонымен бірге ышылды альбуминат, ккіртті жне ккірт ышылыны ртрлі сульфаттарыны тзілуі жне кокарбоксилаза ферменттеріні тежелуі байалады.
Клиникалы белгілері. Конъюктивт, ларингит, тншыу, жрісі бзылады, кілегейлі абыты цианозы, талысу байалады.
Патологиялы – морфологиялы крсеткіштері тыныс алу мшелеріні заымдануымен сипатталады.
Емі. Симптоматикалы.. Жергілікті жерге натрий гидрокарбонаты олданылады.
Формальдегид(40 формалинні ертіндісі) - спороцид, бактерицид, фугицидтерге арсы дезинфекциялы зат ретінде олданылады. Формалин ткір иісті. Ерітінді рамы метанол мен ацетоннан трады. ораларды дезинфекциялау шін олданылады. Орташа уытты пестицидтерге жатады. ЛМ50 тышандара-38-2,24 мг/кг, ауылшаруашылы малдары шін жоары уытты: ЛМ50-60 мг/кг.
Патогенезі. Торша протоплазмасы азатыны коогуляциясы процесі байалады. Сонымен атар, орталы жйке жйесіні ызметі бзылады, тыныс алуды рефлекторыны тотауы жне бйрек салдануымен сипатталады.
Клиникалы белгілері. Кілегейлі абаттарды абынуы, іш ту, жтел, тншыу, талысу, гемотурексия, анурия байалады.
Уланан жануарлара емдік масатта ішке лсіз амиак ертіндісін (0,5-1%), ішкізеді, осыны серінен формалин гексаметилентетраминге ауысады.
Анабазин сульфат – суда жасы еритін, ашы сйыты. Техникалы препараты оыр тсті 30% анабазин осындыларынан трады. Активті инсектоакарицид. те уытты сер ететін дозасы ЛМ50 тышандара –4,4мг/кг.
Патогенезінде е алаш анабизин орталы жйке жйесіне сері етеді. Сонымен бірге аденозиншфосфор ышылыны синтезі жинаталып, эритроциттерді млшері тмендеп, андаы ан сарысуы мен калийді млшері артады.
Анабизинні тменгі дозасы орталы жйке жйесі мен тыныс орталыын оздырып, соынан салдандырады. Вегетативті ганглийдегі жйке импульстарыны берілуін тежейді. сер ету механизіміне арай никотин, цитизин, лобелинге жаын.
Емі ретінде ішке тзды лсіз ерітіндісі жне талысуа арсы препараттар олданады. Сонымен атар емен айнатпалары олданылады.
Никотин сульфат - темекі иісіндей, оыр тсті сйыты. Органикалы ертінділерде жасы ериді, сумен оай араласады. Инсектоакарицид ретінде олданылады.
Ауылшаруашылы малдары шін те уытты. Орталы жне мен вегетативті жйке жйелерін заымдайды. Тменгі дозасы оздырып, ал лкен дозасы жйке ганлийларыны функциясын тежейді.
Клиникалы белгілері. Жйкелік бзылулар /блшы тітіркеніп, талу байалады/ саливация, тншыу, жректік ааулар, тер кп млшерде блініп, іші теді, дене температурасы ктеріледі, соынан тыныс алу тотайды.
Патологиялы-анатомиялы згерістері. Кйіс айыратын малдарды атпаршаыны алдытармен толуы, кеірдекті, бронхты, кпеде ан аралас сйыты толуымен сипатталады.
Емі. Никотинмен уланан малды емдеуді бірден жргізу керек.
Егер де никотин- сульфатыны аз млшері арын мен ішектен ана тпеген жаыдайда, тез арада ірі араа 0,5 % танин ертіндісін 1л млшерде жне баса препараттар олданылады. Сонымен атар калий перманганатыны 0,1-0,2% - ерітіндісі ірі араа 25-40 мл олданылады. Сонымен атар адсорбенттер, лсіз тздар, барбитураттар, бромидтер олданылады.