Дрілік заттардан улану

Дрілі заттарды з млшерінде олданбау малдарды уландыруы ммкін. Улана алан жадайда негізінен орталы жйке жйесі, тыныс алу орталыы жне ішкі мшелер (бауыр, бйрек, ас орыту жолы жне таы баса да мшелер) заымданады.

Тыныс алу жйесіні заымдануы - тыныс алуды жіті жетімсіздігіне келіп сотырады.

Тыныс алуды заымдануыны 3 трі бар.

1) Орталы (неврогенді) 2) аспирационды-обтурационды 3)кпедегі патологиялы процестер.

1. Тыныс алу жйесін заымдаушылыра невротоксикалы улар тн. Уланан жер блшы еттері параличі жне тыныс алу орталыыны лсіреуі тыныс алу ритмін бзады, кейде дем жетпеуден мал ліп кетеді.

2. Аспирационды - обтурациялы заымдану (механикалы асфекция) –малдар кома жадайында боланда, тыныс алу жолына бгде зат трып алуынан, тіл тартылып аланда бронх бездеріні гиперсекрециясы кезінде, кп млшерде блінуден болады. Механикалы асфекция- кілегейлі абытарды кгеруінен (цианоз), кбікті ылалды сыралдармен ерекшеленеді.

Тыныс алу жйесіні жоары блігі кйген кезде, жтыншаты стенозды, дауысты жоалуы, ентігу, дианоз, ауру малды ерекше озуы байалады.

3. кпені токсикалы ісінуі- кпе мембранасына улы заттарды сер етуіне байланысты пайда болатын абынулар мен кпе лпаларыны ісінуімен ерекшеленеді. кпені заымдалуы азот тотыымен фосген, ттін т.б ингаляциялы жолмен енген улар заттар серіні нтижесі. Сілтілі ышылдармен дрілік заттар жне оларды тыныс алу жолына шоырлануы жоара блікті кюіне кеп сотырады. кпені жіті абынуы да осы улы заттарды серіні нтижесі.

Улану нтижесінде жрек ан тамыр жйесі жмысыны бзылуы – барлы жіті улануларда байалады.

Организмге жоара дрежелі улы заттарды кп млшерде тскен малдарды лім-жітімге шыратады немесе коллапс алыптасады.

Коллапс екіге блінеді. Алашы токсикогенді коллапс- экзотикалы шок трінде теді.

Улану кезіндегі психоневрологиялы заымдану – психикалы, неврологиялы жне сомотовегетативтік заымдану белгілері бар токсикалы энцефалопотия трінде білінеді. Жіті улану кезіндегі психоневрологиялы заымдануды аса ауыр белгілері – ол кома жне интоксикациялы психоз.

Кома – (сырты тітіркендіргішке арсы жйке жйесіні аса жоары дрежеде озып, жауап беруі, естен тану) – наркотикалы заттармен улануда алыптасады. Токсикалы кома кезінде улануды айын белгілері білінбейді, егер улы заттарды организмнен блінуін тездетсек зардап шеккен адам немесе малды кіл-кйі жасара бастайды.

Интоксикациялы психоз – атропин, кокаин, тубазид, этиленгликоль т.б улананда, ыстан (ттін) пайда болады жне ртрлі психопатологиялы белгілер крсетеді (галмоцинация есі ауып алу).

Самотовегетативті заымдануды ртрлі белгілері бар: мысалы, миоз (кз арашыыны кішіреюі), терлеу, гипотермия сияты белгілері алкогольмен, барбитураттармен, ФОС-пен улананда крінеді.Медуана (беладона) алколоидтармен асматол, аэронмен улананда мидриоз (кз арашыыны лкеюі), гиперемия, теріні ратануы, гипертермия секілді белгілері байалады.

Нейротоксикалы заттармен (ФОС, пахикорпин, бромды метил) улананда жйке жйесі блшы еттеріні ткізгіштігі блініп, парез, параличтер алыптасады, ал асынуы –миофибриляцияа (діріл) ласады.

Кптеген диогностикалы длелдемелер метил спирті жне хининнен улананда кзді круіні заымдануы тіпті крмей алуа ласуы ммкін екенін длелденген. Миоз сияты кзді жасы крмеуі, есту абілетіні нашарлауы, кзге крінетін белгілерді трлі-тсті болып крінуі (цветное зрение) барлыы дрілік заттарды уытты серінен болады. Улануды ауыр трінен кейін за уаыт организм алыпты жадайа келе алмай тітіркеніп, шаршап, зін лсіз сезініп трады.

Оан тн ерекшеліктер: тері абатында діріл, кгерген ісіктер байауа болады, стаан кезде денені салындааны, ентігу, тахикардия, гипотензия (ослаб.чувст-ть), тіршілікке осы ажетті функцияларды, соны ішінде ан айналуды бзылуы жетімсіздігі шокты ерекше белгілеріні бірі.

Улы заттар ыдырап, организмнен блінгеннен кейін екінші дрежелі коллапс дамиды. Бл жрек ан тамыр жйесін компенсаторлы ммкіндігіні тежелуімен: бауыр, бйрек, тыныс алу жйесі жмыстарыны бзылуымен, асынумен сипатталады.

Улы заттар жрекке тікелей сер етіп, блшы еттеріні ткізгіштік асиетін нашарлатып, соу ритмін бзады. Крі малдарда кпе ісінуі байалады.

Ал бауыр заымдананда 3 дрежелі (токсикалы гепотопатия) айын белгілері байалады.

лген малдарда патологиялы тексергенде – бауыр лкейген, сараю, гемаррогиялы диатез анытауа болады. Бйрек заымдананда бел аумаын басанда ауырсынады, олигурия. Ауыр трде туі бауыр, бйрек жетіспеушілігімен ерекшеленеді.

Ас орыту жйесіні заымдануы – диспептикалы бліну (айну, су), гастроэнтерохолит, іш рылысты кюі, ан ау (ышылмен, сілтілермен улананда) секілді клиникалы белгілері крсетеді. Уланан кездегі су организмге жасы сер етіп, улы затты блінуіне сер етеді. Біра кома кезінде, кйдіретін улы заттармен жтынша заымдананда (стеноз) су ауіпті.

Ас орыту жйесі улананда организмні дегидратациясы жне электролиттік балансы бзылады.