Седативті жне йытататын дрі-дрмектер
1. Барбитураттар
2. Бензодиазепиндер
Улану белгілері. Крі малдар бл дрі-дрмектерге серіне те сезімтал.Кбінесе бауыр заымданады. Сонымен атар, бас ауру, лсіздік, блшы еттер блігіні алыпты жмысыны бзылуы білінеді. Кз еріксіз жыпылытайды немесе кз арашыыны озалысы бейберексіздікке шырайды. Орталы жйке жйесі заымдалады: брадикардия, гипотензия, естен тану. Тынысты тарылуы ауырлауы, ауаны жетіспеушілігі, арашытарды кішіреюі, кзді салданып жабылуына.
Улануды емдеу.
1. мірге ажетті негізгі азалар мен жйе жмыстарын алыпа келтіру:
- ЖТЖ тімділігін амтамасыз ету, желдету мен оттегін жіберу;
- ан тамырларына ерітінді жіберу, 50% 50мг глюкозасы, 100мг тиамин, 2 мг налоксон;
- белсенді кмір (БК) 1 г/кг лсіретуге байланысты есеппен.
2. Антидот ретінде:
- бензодиазепиндермен улананда – флюмазенил.
Салицилаттардан улану
| Препарат | Абсорбция (макс) (са) | Блу клемі (л/кг | Жартылай ыдырау кезеі (са) | Клиренс (мл/мин) | Бйректі сырта шыаруы (%) |
| Асперин | 1-2 | 0,15 | 0,25 | ||
| Салицилат | 0,17 | 2-30 | 10-60 | 2-30 (рН-ге туелді болуына байланысты) | |
| Дифлунисал | 1-2 | 0,1 | 5-20 |
Ацетилсалицилды ышыл рК= 36-ке араанда (диссоциация коэффициентімен) лсіз ышыл. Салицилаттарды терапевтік дозадаы ыдырау млшері 2-ден 4,5 саата созылады. Ал атты улананда ыдырауы 18-36 саата созылады (емделген кезде). Асперинні (Ацетилсалициалды ышыл) биологиялы ыдырау кезеі 20-25 минут, йткені арын мен анда асперин тез араласып салицил ышылына айналады. Бйрек арылы блінуі салицилаттарды клемді дозасын абылдаанда болады. Салицилаттарды сырта блінуі бірнеше факторлара байланысты:
- салицилаттардан улананда ан мен аза тіндерінде ышылды кбеюі-гипокалиемиеге келеді, рі бйрек арылы салицилаттарды шыуын кемітеді.
- Бауырда салицилат энзимдеріні мол болуы оларды бйрек арылы сырта шыуын кбейтеді.
Салицилаттарды уытты млшері
- 160 мг/кг кадеге асыранда жеіл улануа шырайды
- 240 мг/кг-орта дрежеде
- 480 мг/кг-лім тудырады.
Уланан кездегі клиникалы белгілер. Фосфорландыруды, ышылдандыру процесіні бзылуы метаболизмді тездетеді. Е негізгі оттегін пайдалану кбейеді, содан-ан тамыррыны соуы жиілейді, кмір ышылы кп жинаталады, кпе жмысы артады, дене ызуы ктеріледі, тілдегі глюкоза дегейі кбейеді. Салицилаттар Кребс циклына кіреді жне май мен кмір сутегі айналымын тежейді. Метаболикалы ацидоз туындайды, йткені органикалы ышылдар пайда болады. Гипергликемия жиі байалады. йткені олар глюкоза-6-фосфаттаза белсенділігін арттырады, рі бйрек глюкогенолизін кбейтеді. Бауыр заымданады. Сонымен атар, жрек айну, су, латы шулауы, тере йыа берілу, бадарлай алмау, тырысу, ессіз кй кешу, суды азаюынан сйытыты жоалту, жректі тез соуы, ысымны згеруі, глюкоза днгейіні згеруі, ООЖ (церебральді) бзылуы секілді белгілер білінеді.
Емдеу.Метаболикалы ацидозды тзеу рН 7,2-де 1-1,5 мэкв/л Nа гидрокарбонат 5-10 мл. Гипогликемияда – Кальций глюконаты 5-140 мл. Гипогликемияны емдеу: Глюкоза 50 мл 50% . Тырысуа арсы олданулар
(5 мг /т диазепам). Гипопротромбинемияда К витамині.
Димедролдан улану
Синонимдер: Aiiedyl, Allthgan, Allergital6 Amidryl, Benadryl, Dimidril.
Димедрол гистаминге арсы препараттар тобыны негізгі кілі болып табылады. Препараттарды бл тобы азаны гистаминге реакциясын тмендетеді, рі Н рецепторларын блокадалайды. Ол гистамин тудыратын тегіс блшы ет тйілуін жояды, уа тамырларды туін тмендетеді, анда ісінуді дамуынан белгі береді, гистаминнні гипотензиялы рекетін тмендетеді, аллергиялы реакцияны аымын жеілдетіп, дамуынан белгі береді.
Димедролды гистаминге арсы рекетімен бірге баса да фармакалогиялы асиеттері бар: тыныштандырады, вегативті жйке тйінінде жйкені озуына бгет жасайды, орталы холинолитикалы сер етуі жне абынуа арсы асиеті бар. Сондай-а, ол кесілетін жерді жансыздандырады, тйілу пайда болан тегіс блшы еттерді босатады, холинорецепторларды вегативті тйіндерін оршайды. Димедролды ерекшелігі оны тыныштандыратындыында, йытататын сері де жо емес. Жректі айнуын болдырмауа да сер етеді.
Алашы млшері - 0,1 г
Туліктігі - 0,25 г
лтіретін млшері - 40мг/кг
Уыттылы концентрациясы – 10 мг/л
Таблетка, дрі ерітіндісі, майшам трінде шыарылады, кзге мрына тамызатын тамшылар, танауа арналан таяшалар рамына кіреді.
Улануды клиникалы белгілері. абылданан кезде ауыз іші жансызданады, тері ср рі бозылт тартады. арашы лаяды. Кзді еріксіз жыпылтауы ммкін. Клиникалы жадайды анытау ООЖ ызметіні згеруі, бл 2 вариантты болуы ммкін:
1. Психомоторлы озу
2. Сылбыр, йылы, блшы еттеріні босасуы.
Осы екі вариантта да блшы еттер жиырылып тартылады, айналасын аарушылытан айырылады. Жоарыдаы жадайлармен оса тері гиперемиясы, озуды ктерілуі, рауы, жтынуды иындауы, арашыты лаюы, жарыты бадарламау сияты белгілер байалады. атты улананда: есінен айырылып алып, ессіз кй кешу.
Анилиннен улану
Синонимдері: CAS 62-53-3 аминобензин, аминофен, бензиномин, цианол, крситаллин, кианол, фениламин.
Анилин арапайым жаымды иісі бар амин. Тітіркендіретін асиеті бар.Ол метгемоглобинді, гемолитикалы аны аздыты, оттегін шыаруды бзады.
Анилин нитробензолды сутегімен тездеп алпына келтіреді, осылу кезінде, тз ышылымен нитробензолды безді алпына хлорбензол мен келтіріп, су аммиагіні тез реакцияа тсуі арылы пайда болады.
Анилин ндірісте, антиоксиданттар, фотохимикатьтар, изоцианаттар, дрілер, мен ауылшаруашылы химикаттары трінде олданылады.
Физико-химиялы асиеті.Анилин тез уландыратын, млдір, майлы сйыты, ауа мен жарыты серінен оыр тске айналады. Ол аминге сас, иісі жне ащы дмі болады. Судан ауыр, дем алан кезде оны буы ауадан ауыр жне улы. РН= 8,1, молекулярлы массасы-93,13.
Уытты сер ету механизмі .
1. Анилин метгемоглобинемияны тудырады, гемоглобин молекуласындаы темір екі валенттінен ш валенттілік жадайа тлтыады.
2. Метгемоглобулин оттегін тасымалдай алмайды, сондытан азадаы ауаны жетпеуіне келеді.
3. Гемолитикалы анны азаюынан, Хейнц денешіктері пайда болады.
4. Анилин кілегей абытарын тітіркендіреді.
5. лікті сойып, тексеру кезінде бйректер мен бауырды заымдаланын, уы абыраларыны тесіліп шіруі байалан.
Анилин тері ешті немесе ауыз уысы арылы сіеді. Сіген анилинні 90% азада алып ояды. 15-тен 60% -ке дейінгі сіген анилин метаболизмдері Р аминофенол жне глюкуронидті, сульфат коньюгаттары трінде зрмен шыады. Анилин бауыр микросомальды ферменттерін аз шыарады. Этанол мен ксенобиотиктерді абылдау анилин метаболизміні жылдамдыын тмендетеді. 1% анилин бйректер арылы згеріссіз сырта шыады.
Улануды клиникалы белгілері. Анилин теріні жне кілегей абытары мен кзді тітікендіреді. Теріні кгеруі, бас ауырып, айналу, лсіздік, йышылды, баыт-бадарды жоалту, тере йыа кетусекілді белгілер білінеді. Гемолитикалы аны азды дамуы ммкін. Мндай жадайда жрек, бауыр жне бйректер заымданады.
Емдеу.
1. мірге ажетті азалады ызметін алпына келтіру (тыныс, ан айналысы, жйке ызметі)
2. Кз бен теріге сер еткенде – заымдалан жерді 15 минут жылы сумен жуу, теріге сабынды пайдалануа болады.
3.Ауыз уысы арылы улананда арынды зонд арылы жуу, белсенді кмір, метгемоглобулинемияны емдеу (1-2 мг/кг 1% метил ерітіндісін жайлап ан тамыра жібереді).
Стрихнин
Табиатта Strychnos nux vomica аашыны днінде кездесетін алколоид, 16 асырда олданылатын уыттылыы кшті родентицид. Стрихнин дмсіз, тссіз кристалл, ащы,жаымсыз дмі бар а нта, ІЖ арылы не мрындаы кілегейлер арылы сіеді.
Белгілері 15-20 минуттан кейін ішке тскен со білінеді мазасызды, рей, орыныш, тырысу (жлу), тйілу (экстензорспазм), денені арта арай сіресіп дірілдеуі, жаты арысуы (рттаы блшы еттерді ызметіні тмендеуі, бет-лпетіні згеруі, діріл, миды салдануы).
Емдеу- белсенді кмір, бензодиазепиндер, фенобарбиталар жне тырысуды баылау шін жйке блшы еттерді блуді амтиды.
зіндік зеттеу сратары
1. Жануарларды фосфорорганикалы осылыстардан улануы.
2. Фосфорорганикалы осылыстарды жанасып сер ететін препараттарына сипаттама.
3. Фосфорорганикалы осылыстарды жйелі сер ететін препараттарына сипаттама.
4. Фосфорорганикалы осылыстардан улану кезіндегі патологиялы-анатомиялы згерістер.
5. Фосфорорганикалы осылыстарды анытауды андай дістері бар?
6. Жануарларды хлорорганикалы осылыстардан улануы.
7. Хлорорганикалы осылыстарды химиялы рамына байланысты жіктелуі
8. Хлорорганикалы осылыстардан улану кезіндегі патологиялы-анатомиялы згерістер.
9. Нитраттар мен нитриттерден улану. Нитраттарды анытау дістері.
10. Жануарларды ас тзынан улануы. Ас тзын анытау дістері.
11. Дрілік заттардан улануды жалпы сипаттамасы.
12. Азот осылыстарыны жалпы сипаттамасы.
13. Мочевинадан улану, анытау дістері.
14. Зооцидтер мен гербицидтер токсикологиясы.
15. Фенол осылыстарынан улану, анытау дістарі.
16. Минерал тектес улардан улану.
17. Ауыр металл тздарынан улану.
18. Мышьяк препараттарыны токсикологиясы.
19. Карбаматтардан улану.
21. Триазин туындыларына сипаттама.