Жазаны орындайтын мекемелер мен органдар ызметкерлеріні ауіпсіздігін амтамасыз ету
Негізгі ымдар: Ішкі істер органы. Жазаны атарушы мекемелер.
азастан Республикасыны ішкі істер органдары ызметкерлеріні ы жадайлары оралуына азастан Республикасыны Конституциясы кепілдік етеді жне олар 1993 ж. 15 шілдедегі «азастан Республикасы ішкі істер органдары туралы» 1992 ж. 22 маусымдаы «азастан Республикасыны ішкі скерлері туралы» азастан Республикасы задарымен, ылмысты-атару задарымен, ЕТМ-ні ішкі тртіп Ережелерімен, сондай-а жекелеген ебек задарымен белгіленген.
Ішкі істер органдары ызметкерлеріне, оны ішінде ылмысты-атару жйесі мекемелері мен органдарыны ызметкерлеріне замен лкен кілдік беру, ол жазаны атарып жрген мекемелер мен органдарды алдында тран ылмыспен кресу саласындаы міндеттерді орындауды амтамасыз етуге шаырылады.
ылмысты жазаны алдында тран масата жету, кбінесе жазаны атарушы мекемелер мен органдар ызметкерлері рекетіні тиімділігімен белгіленеді.
Жазаны атаратын мекемелер мен органдар ызметкерлері рамына кіретіндер: тзеу мекемелері ызметкерлеріні атардаы жне басарушы рамы, ІІО –ны тзету жмысы инспекциясыны ызметкерлері, полицияны кейбір ызметкерлері, азастан Республикасы ІІМ-ні ішкі скерлеріні тзеу мекемесін кзететін жне баылайтын скери ызметкерлері, тзеу мекемесіні ерікті жалдамалы жмысшылары мен ызметшілері.
Жазаны атаратын мекемелер мен органдар ызметкерлеріні ы жадайы- ылмысты жазаны атару кезіндегі жктелген функциясын орындауда оны кілдеріні ыы мен міндеттеріні жиынтыын райды.
Жазаны атарушы мекемелер мен органдарды ызметкерлеріне ытар мен міндеттер жктеу-ол ылмысты атарту жйесі органдарыны алдына ойылан масаттарды амтамасыз ету. Тзеу мекемесі мен тергеу аласыны бастытары анытау органдары ызметіні укілеттілігін орындайды. Тзеу мекемесі бастыына, оны арауындаы ызметкерлерге зырлыы шегінде тиісті жедел-іздестіру жне баса да ылмысты іс жргізу заында белгілегендей, ылмысты жне оны жасаан адамды табу масатында шара олдану міндеті жктеледі.
Тзеу мекемесіндегі ызметкерлерді жмыс ерекшелігін ескере отырып, тиісті зейнетке шыатын ызмет мерзімі ысартылан.
Ішкі істер органдарыны ызметкерлері, оларды отбасы мшелеріні медициналы кмек алуа, жеілдетілген санаторий мен курортта емделуге, медициналы-леуметтік амтамасыз етілуге ыы бар.
азастан Республикасы задарымен ішкі істер органдарыны ызметкерлеріне леуметтік орау кепілдігі берілген, бл-мемлекетті бл жмысты ерекшелігін есепке алып крсетілген аморлыыны айаы.
Бас бостандыынан айыру органдарында е ауіпті, бірнеше рет сотталан, леуметтік-негелілігі жаынан тмен азаматтар жаза теуде. Жазаны теу кезінде сотталандарды брі бірдей тзелу жолына тсе бермейді, оларды кейбіреулері жазаны ткеру кезінде режим талаптарын бза береді, жаадан ылмыс жасауды ойластырып жреді жне мекемен ызметкерлеріні зады талабына белсенді трде арсылы крсетеді. Бас бостандыынан айыру орындарындаы сотталандар жаынан ылмыс істеуді згешелігі бар, ол тзеу мекемесі ызметекрлерінен аманата адам стап немесе олара шабуыл жасау, сондай-а басалай да зорлап кш олдану. Жоарыда баяндаландар жазаны атарушы мекемелер мен органдар ызметкерлеріні ауіпсіздігін сотталандарды ылмысты немесе басаларды ауіпті рекеттерінен орауды маызды себептері болады.
Бас бостандыынан айыру органдарында ызмет ететіндерді міріне, денсаулыына астанды жасааны жне орган ызметкерлеріні дербес ыына ол саны шін жоары дрежедегі ылмысты жаза олдану кзделген. Бл шараларды ш топа блуге болады:
1. Тзеу мекемесі ызметкерлеріні міріне, денсаулыына арнайы зиян келтіруге баытталан рекетке ылмысты задар нормалары белгіленген ылмысты трде жауапа тарту. Ондай ылмыстара жататындар: бас бостандыынан айыру орындарынан немесе кш пайдаланып жне басаларды мірі мен денсаулыына ауіп-атер келтіру дісімен ашу, тзеу мекемесі кімшілігіні талабына асаана баынбау, мнда тзеу мекемесі ызметкерлеріне кш олданумен байланысты, тзеу мекемесі кімшілігіні жмысына шабуыл жасау арылы кесел келтіру.
2. Лауазымды адамдара кш олдананы шін крсетілген жауапкершілік норомалары.
3. Жеке адамны міріне, денсаулыына, бостандыына, абыройына арсы баытталан ылмыстарды арастыратын ылмысты за нормалары.
Тзеу мекемесі ызметкері ару олданылан барлы жадайда оршаан азаматтарды ауіпсіздігін амтамасыз ету шараларын зардап шеккендерге кттірмей медициналы кмек крсетуге міндетті, одан кейін зіні тікелей бастыына тсіндіруі тиіс жне бл оиа туралы прокурора хабарланады.
Тзеу мекемесі ызметкерлеріні, ішкі скерді скери ызметкерлеріні ауіпсіздік шаралары мен ару олдануы азастан Республикасы ІІМ органдарыны немі баылауында болады.