Студенттерді здік жмыстары.

Климатмы белдеу

Климат аты

Орташа t с

Жылды жауын-шашын

Таырыбы:Отстік Американы ойпаттарына физикалы-географиялы сипаттама.

Масаты:Географиялы орны, баса географиялы нысандара атысты жадайы, геотектоникалы рылысы, жер бедері, пайдалы азбалары, климаты, ішкі сулары, органикалы дниесі, табиат зоналары, физикалы-географиялы провинциялары мен облыстары жнінде тсінік беру.

Баылау трі:реферат.

сынылатын дебиет:

1. География материков и океанов. Под.ред. А.М. Рябчикова М.: ВШ, 1988.

Зертханалы жмыстара дістемелік нсаулар

Студенттерге білім беру кезінде оларды білімін тередету жне таырыпты анарлым толыыра ашып тсіндіруді жааша трі бл студентті оытушыны жетекшілігімен атаратын здік жмысын йымдастыру болып табылады. Оу барысында оытушы студенттерге ткізілген таырыптара жне блімдерге сйкес осымша тапсырмалар беріп отырады. Оытушы берілген тапсырма бойынша студенттерді дістемелік нсаулармен жне ажетті материалмен амтамасыз етіп, ажетті дебиеттер тізімін сынады.

Студент оытушыны берген нсауына сйеніп жне лестірмелі материалды пайдаланып, з бетінше тапсырмаларды орындауы тиіс.

Студенттерді жмыстары йымдастыруды пікірталас, жарыс ойындар, тренинг т.б сияты формаларын да пайдалана отырып ткізіледі. Сонымен атар студенттерге білімді баылау ралдары да пайдаланылады.

Оытушыны жетекшілігімен жмыс атара отырып, студент з бетінше ойлау, ой орыту, тжырымдау жне топта, жымда з ойын ашы білдіруге йренеді. Жмыс барысында студент тапсырамаларды уаытылы орындап, материалды талдау абілетін арттырып, мселені талылауа жне зерттеу дістерін пайдалануа машытанады. Сол арылы таырыпты тередете мегертуге ммкіндік туады.

Масаты мен міндеті:

1.Студенттерді з бетінше жмыс жасау абілетін арттыру;

2.Студентті топта з ойын ашы білдіру, материалды талдау жне талылау дадысын алыптастыру;

3.Студенттерді курсты толы мегеріп, жан-жаты білім алуын амтамасыз ету;

4.Мрааттану жне мражайтану жмысы туралы анарлым кп материалдарды жне талдау дістерін пайдалануа машытандыру,

5.Арнайы лестірме материалдарды жне баылау ралдарын пайдалану арылы студенттерді ой-рісін дамыту.

дістемелік нсаулар:

Тапсырмамен жмыс барысында студенттер мыналара баса назар аударуы керек:

1.Тапсырманы ауымы жне андай сратар берілгеніне;

2.Тапсырманы орындау шін андай дістерді пайдалану ажеттігіне,

3.Берілген материалды жйелеу жне талдау жасау арылы негізгі ымдарды анытауа;

4.Тапсырманы орындау барысында немесе пікірталас барысында зіні наты тжырымдарын ала тартуа;

5.Баылау ралдарыны сратарына жауап беруде негізгі ай материала атысты екенін анытауа;

№1- Зертханалы жмыс.Еуразияны физикалы-географиялы орны,клемі,пішіні,жер бедері.

Масаты: Еуразия материгіні географиялы орны, клемі,жаалауыны тілімденгені табиат ерекшеліктеріне сер етін анытау.

Пайдаланатын рал жабдытар:оулытар, ылыми кпшілік дебиеттер,карта,географиялы глобус.

Сабаты ткізу дістері: зекті оыту, зерттеу,географиялы атлас пен жмыс, ішінара ізденіс дістерін олданып Зертханалы есептер шыарту арылы арынды танымды ой рекетіне жмылдыру.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Географиялы атлас,статистикалы млеметтерді пайдалана отырып, тмендегі кестені толтырындар.

мліметтер	Еуразия	Солт.Америка	Африка	От.Америка	Аустралия	Антарктида
Шеткі нктелері	солтстік отстік батыс шыыс
Клемі.(млн.км)
Е ірі аралдары (мы.км.)
Е биік шындары
Е тменгі жері.
Е лкен шлдері.
Е биік сарырамалары.
Е зын зендері (км.)
Е ірі клдері (мы.км.)
Жылды жауын-шашын млшері.(мм.)	жоары тменгі
Температура.	жоары t. тменгі t
Ерекше сімдіктері
Ерекше жануарлары.
Халыны саны.
Ірі алалары,порттары

2.Еуразияны шеткі нктелеріні орналасуын, координаттары кескін картаа белгіледер.

3.Материкті жаалауында орналасан ірі тбектер,баздар мен шыанатарды жазыдар.

4.Еуразия жерінде орналасан ежелгі таталарды орналасу баыттары мен олара сйкес келетін жазытарды крсетідер.

5.Геосинклиналды белдеулер мен тау жоталарыны аттарын жазыдар.

6.Негізгі пайдалы азбаларды шартты белгілермен белгіледер.

7.Сейсмикалы белдеулерді крсетідер, жазыдар.Жер сілкіну тетін аудандарды сызытармен бліп крсетідер.

8.Номенклатура.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.Арманд Д.Л. И др.Зарубежная Азия.М.,1956

2.Богданов Д.В.География Мирового океана.М., Наука,1978.

3.Богданов Д.В.Тропический океан. М.,Наука,1975.

4.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

5.ЕрамовР.А.Физическая география Зарубежной Европы.М.,1973

6.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

7.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

8.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

9.”Страны и народы”,Зарубежная Европа и Зарубежная Азия.М.,Мысль,1979-82.

№2- Зертханалы жмыс.Еуразияны климаты,табиат зоналары,топыраы.

Масаты:Еуразия материгіні климат ерекшеліктері,табиат зоналары, топыраы оны территориясыны аса клемділігімен байланысты екені ,климтты белдеу мен облыстарына салыстырмалы талдау жасап йрену. Географиялы тсініктерін мегертіп ксіби іскерлік-дадыларын алыптастыру.

Пайдаланатын рал жабдытар:атлас карталар,географиялы глобус,кескін карта.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Еуразияны климат белдеулері мен облыстарыны шекаларынын белгілендер жне осы белдеулердегі климат трін жазыдар.

2.ыс пен жаз мезгілдеріндегі ауа температурасын крсетідер, жауын-шашын млшері мен тсуі жне мхит аыстарын крсетідер.

3.Кескін картаа тмендегі изотермаларды тсірідер.

а) антар айы -16 с,-8 с,0 с,+4 с,+12 с,+20 с.

б) шілде айы +12 с,+16 с,+20 с,+24 с,+32 с.

4.Материкті климтына сер етуші факторларды шартты белгілермен белгіледер

5.Тмендегі берілген нктелерді Палермо жне Шанхай аларыны жауын-шашын млшері мен бланушылыыны диаграммасын трызып,салыстырмалы анализ жасандар.

Баылау нкте

Жауын-шашын(Р) ,блану(Е)

жылды

Палермо

Р,в мм

Е,вмм

Шанхай

Р,в мм

Е, в мм

6.Еуразияны табиат зоналарын бліп крсетідер,жазыдар.

7.Еуразияны лтты саябатары мен орытарын белгіледер.

8.Географиялы атласты пайдаланып берілген баыт бойынша географиялы ауданды профилін сызып,топыра пен сімдік днисі байланысты екені анытандар.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.Арманд Д.Л. И др.Зарубежная Азия.М.,1956

2.Богданов Д.В.География Мирового океана.М., Наука,1978.

3.Богданов Д.В.Тропический океан. М.,Наука,1975.

4.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

5.ЕрамовР.А.Физическая география Зарубежной Европы.М.,1973

6.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

№3 - Зертханалы жмыс.Евразияны ішкі сулары.

Масаты:Евразияны ішкі суларыны таралу ерекшелiктерi, зендеріні оректену режимін анытау.

Пайдаланатын рал жабдытар:атлас карталар,кескін карта,географиялы атлас.

Сабаты ткізу дістері: пікір алмасу,атлас карталар мен жмыс, зекті оыту, зерттеу, ішінара ізденіс дістерін олданып зертханалы жмыс арылы арынды танымды ой рекетіне жмылдыру.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Географиялы атласты пайдаланып, берілген зенге кешенді сипаттама бер.

-зені атауы;

-айдан басталып, айда яды;

-зындыы, негізгі салалары;

-аысыны сипаты;

-оректену режимі;

-ламасы;

-еістігі;

-шаруашылы маызы;

-зекті экологиялы мселесі;

2.Ірі зендер мен клдері аттарын жазыдар.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.Арманд Д.Л. И др.Зарубежная Азия.М.,1956

2.Богданов Д.В.География Мирового океана.М., Наука,1978.

3.Богданов Д.В.Тропический океан. М.,Наука,1975.

4.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

5.ЕрамовР.А.Физическая география Зарубежной Европы.М.,1973

6.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

7.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

8.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

9.”Страны и народы”,Зарубежная Европа и Зарубежная Азия.М.,Мысль,1979-82.

№4 - Зертханалы жмыс.Дние жзілік мхиттар.

Масаты:Мхиттарді географиялы орны, геологиялы рылысы мен мхит табаныны бедері. Климаты, суыны физикалы, химиялы асиеттері, мхит аыстары, органикалы дниесі жнінде тсінік беру.

Пайдаланатын рал жабдытар: атлас карталар,кескін карта,географиялы атлас.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Мхиттар шекарасын бліп крсетідер.

2.Теіздер,шыанатар мен баздарды аттарын жазыдар.

3.Дние жзілік мхиттарды негізгі беткі аыстарын белгіледер.

4.Балы ауланатын негізгі аудандарды бліп крсетідер.

5.Географиялы атлас пайдалана отырып тмендегі кестені толтыр.

Мхит атауы	Ауданы (млн км)	Клемі (млн км)	Орташа тередігі(м)	Е тере блігі(м)	Е биік лысулары(м)	Беткі абатыны орташа t	Шеткі теіздері	Ішкі теіздері	Шыанатары (мы км)
Тыны мхиты
Атлант мхиты
нді мхиты
Солтстік Мзды мхит

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.Арманд Д.Л. И др.Зарубежная Азия.М.,1956

2.Богданов Д.В.География Мирового океана.М., Наука,1978.

3.Богданов Д.В.Тропический океан. М.,Наука,1975.

4.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

5.ЕрамовР.А.Физическая география Зарубежной Европы.М.,1973

6.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

7.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

8.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

9.”Страны и народы”,Зарубежная Европа и Зарубежная Азия.М.,Мысль,1979-82.

№5- Зертханалы жмыс.Солтстік Американы географиялы орны,тектоникалы рылымы жне жер бедері.

Масаты: Солтстік Американы физикалы-географиялы орны ,табиатыны алыптасу тарихын анытап,жер бедеріні ерекшеліктерін Евразия материгімен салыстырып талдау.

Пайдаланатын рал жабдытар:атлас карталар,кескін карта,географиялы атлас.

Сабаты ткізу дістері:зерттеу,географиялы атлас пен жмыс, ішінара ізденіс дістерін пайдаланып студенттерді арынды ой рекетіне жмылдыру арылы негізгі географиялы тсініктерді мегерту.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Материкті шеткі нктелерін белгіледер жне жазыдар.

2.Ірі тау жоталары мен жазытарды аттарын жазыдар.

3.Негізгі пайдалы азбаларды шартты белгілермен крсетідер.андай пайдалы азбалар таулы айматарда, жазытарда жне ойыстарда тараланы тсіндір.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.Арманд Д.Л. И др.Зарубежная Азия.М.,1956

2.Богданов Д.В.География Мирового океана.М., Наука,1978.

3.Богданов Д.В.Тропический океан. М.,Наука,1975.

4.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

5.ЕрамовР.А.Физическая география Зарубежной Европы.М.,1973

6.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

7.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

8.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

9.”Страны и народы”,Зарубежная Европа и Зарубежная Азия.М.,Мысль,1979-82.

№6 - Зертханалы жмыс.Солтстік Американы климаты,табиат зоналары жне ішкі сулары.

Масаты:Солтстік Америка материгіні климат ерекшеліктері,табиат зоналары,ішкі суларыны таралу ерекшелiктерi, зендеріні оректену режимін анытау.Географиялы тсініктерін мегертіп ксіби іскерлік-дадыларын алыптастыру.

Пайдаланатын рал жабдытар:атлас карталар,кескін карта,географиялы атлас.

Сабаты ткізу дістері: зерттеу,географиялы атлас пен жмыс, ішінара ізденіс дістерін пайдаланып студенттерді арынды ой рекетіне жмылдыру арылы негізгі географиялы тсініктерді мегерту.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Солтстік Америка климат белдеулері мен облыстарыны шекаларынын белгілендер жне осы белдеулердегі климат тріні атын жазыдар.

3.Материкті климатына сер етуші факторларды шартты белгілермен белгіледер.

4.Аляска,Лабрадор тбектеріні климаты салыстырыдар.

5.Табиат зоналарын кескін картаа белгіледер

6.Материктегі аса ірі апат жадайларыны трін белгілендер.

7.Солтстік Америкадаы лтты саябатар мен орытарды бейнеледер.

8.Географиялы атлас пайдалана отырып тмендегі кестені толтырыдар

Мхиттар алабы	зедері
Солтстік Мзды мхиты

Атлант мхиты

Тыны мхиты

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.Арманд Д.Л. И др.Зарубежная Азия.М.,1956

2.Богданов Д.В.География Мирового океана.М., Наука,1978.

3.Богданов Д.В.Тропический океан. М.,Наука,1975.

4.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

5.ЕрамовР.А.Физическая география Зарубежной Европы.М.,1973

6.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

7.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

8.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

9.”Страны и народы”,Зарубежная Европа и Зарубежная Азия.М.,Мысль,1979-82.

№7 - Зертханалы жмыс.Отстік Америка.

Масаты:Отстік Американы физикалы-географиялы орны ,табиатыны алыптасу тарихын анытап,жер бедеріні ерекшеліктерін Африка материгімен салыстырып талдау.

Пайдаланатын рал жабдытар: оулытар, ылыми кпшілік дебиеттер, карталар.

Сабаты ткізу дістері: зерттеу,географиялы атлас пен жмыс, ішінара ізденіс дістерін пайдаланып студенттерді арынды ой рекетіне жмылдыру арылы негізгі географиялы тсініктерді мегерту.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Отстік Американы табиаты зерттеу кестесін толтыр.

зерттеушілер	мерзімі	нені зерттеді
А.Гумбольт жне Э.Бонплан
Ч.Дарвин
Н.Альбов
Н.Вавилов

2.Материкті Тыны мхит жаалауына Атлант мхиттыны жаалауын дейін экватор бойымен жер бедеріні профилін трызындар.

3.Карта пайдаланып Отстік Америка, Африка, Аустралия материгіні жер бедері мен жер ыртысы салыстырып ,тмендегі кестені толтыр.

материк	платформа	Жер бедері	атпарлы облыстар	Жер бедері
Отстік Америка
Африка
Аустралия

4.Ірі тау жоталары мен жазытарды жне Анд тауларындаы биік шыдар мен жанартауларды аттарын жазыдар.

5.Негізгі пайдалы азбаларды шартты белгілермен крсетідер.андай пайдалы азбалар таулы айматарда, жазытарда жне ойыстарда тараланы тсіндір.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

2.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

3.Игнатьев Г.М.Северная Америка.М.,1965.

4.Игнатьев Г.М.Тропические острова Тихого океана.

5.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

6.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

№8- Зертханалы жмыс.Отстік Американы климат ерекшеліктері мен ішкі сулары.

Масаты: Материкті климат тзуші факторларын, жыл мезгілдегі згеруін,температура мен жауын-шашынны таралуын анытау.

Пайдаланатын рал жабдытар: Географиялы глобус, географиялы атлас, кескін карта,ылыми кпшілік дебиеттер.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Отстік Америка ,Африка материгіні климатын салыстырып, тмендегі кестені толтыр.

састыы	айырмашылыы
Отстік Америка	Африка

2.Отстік Америка климат белдеулері мен облыстарыны шекаларынын белгілендер жне осы белдеулердегі климат тріні атын жазыдар.

3.Кескін картаа ірі зендер мен клдері аттарын бейнелеп ксетідер.

4.Географиялы атлас пайдалана отырып тмендегі кестені толтыр.

Клдер атауы	Байкал	Онтарио	Титикака	Виктория	Эйр
Географиялы орны
Теіз дегейіне орналасан биіктігі(м)
Клемі(мын.км)
Тередігі(м),орташа, е терен жері.
азаншныры
Тздылыы
Органикалы дниесі
Шаруашылы маызы
Экологиялы жадайы
Ескерту

5.Географиялы атласты пайдаланып, Амазонка мен Парана зендеріне кешенді сипаттама берідер.

-зені атауы;

-айдан басталып, айда яды;

-зындыы, негізгі салалары;

-аысыны сипаты;

-оректену режимі;

-ламасы;

-еістігі;

-шаруашылы маызы;

-зекті экологиялы мселесі;

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

2.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

3.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

4.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

5.Притула Т.Ю,Еремина В.А.,Спрялин А.Н.Физическая география материков и океанов.М.,ВЛАДОС 2004г.

6.Еремина В.А.,Притула Т.Ю.,Спрялин А.Н. Практикум по физической географии материков и океанов.,М.,ВЛАДОС 2005г.

№9 - Зертханалы жмыс.Африканы физикалы-географиялы орны,жер бедері,пайдалы азбалары.

Масаты:Африканы физикалы-географиялы орны ,табиатыны алыптасу тарихын анытап,жер бедеріні ерекшеліктерін Отстік Америка материгімен салыстырып талдау.

Пайдаланатын рал жабдытар:Географиялы глобус, географиялы атлас, кескін карта,ылыми кпшілік дебиеттер.

Сабаты ткізу дістері: зерттеу,географиялы атлас пен жмыс, ішінара ізденіс дістерін пайдаланып студенттерді арынды ой рекетіне жмылдыру арылы негізгі географиялы тсініктерді мегерту.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Африканы физикалы-географиялы орны атты тмендегі кестені толтырыдар.

Географиялы орны сипттайтын жоспары	Жауабы.	Картада алай белгіленеді.
1.градусты торда материкті орналасуы
а) Экватора алай орналасан.

б) Тропиктерге алай орналасан.

в) Бастапы меридиана алай орналасан.

г) Материкті шеткі нктелері жне координаттары.	1.
2.
3.
4.
д) Материкті солтстіктен отстіке,шыыстан батыса анша км. созылып жатыр.
2.андай климатты белдеуде орналасан


3.Материкті басада географиялы объектілерге орналасуы
а) Басада материктерге арай орналасуы

б)Мхиттар мен теіздерге арай.

2.Ірі тау жоталары мен жазытарды аттарын жазыдар.Негізгі пайдалы азбаларды шартты белгілермен крсетідер.

3.Кескін картаа вулкандарды шартты белгілерімен бейнелендер.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

3.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

5.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

6.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

7.Притула Т.Ю,Еремина В.А.,Спрялин А.Н.Физическая география материков и океанов.М.,ВЛАДОС 2004г.

№10 - Зертханалы жмыс. Африканы климаты, ішкі сулары,

Пайдаланатын рал жабдытар:Географиялы глобус, географиялы атлас, кескін карта,ылыми кпшілік дебиеттер.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Африканы климат белдеулері мен облыстарыны шекаларынын белгілендер жне осы белдеулердегі климат тріні атын жазыдар.

2.Климатты белдеу картасын пайдаланып отырып тмендегі кестені толтырыдар.

Климтты белдеу. Ауа массалары	Желдері.	Ауа температурасы	Жауын-шашын
атар	шілде	атар	шілде	атар	шілде
1.
2.
3.
4.

3.Материкті климатына сер етуші факторларды шартты белгілермен белгіледер.

4.Географиялы атлас пайдалана отырып Мадагаскар аралыны климаты ауызша сипаттадар.

5.Географиялы атлас пайдалана отырып материк зедеріне сипаттама бер.

зедер.	Басталуы.	айда яды.	зені баытты.	оректену режимы.	Негізгі салалары.	Шаруашылыта пайдалануы
Конго
Ніл
Нигер
Замбези

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

2.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

3.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

4.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

5.Притула Т.Ю,Еремина В.А.,Спрялин А.Н.Физическая география материков и океанов.М.,ВЛАДОС 2004г.

6.Еремина В.А.,Притула Т.Ю.,Спрялин А.Н. Практикум по физической географии материков и океанов.,М.,ВЛАДОС 2005г.

№11 - Зертханалы жмыс.Африка материгіні табиат зоналары мен топыраы.

Масаты:Африка материгіні табиат зоналары мен топыраы Отстік Америка, Аустралия материгімен салыстырып талдау.

Пайдаланатын рал жабдытар:Географиялы глобус, географиялы атлас, кескін карта,ылыми кпшілік дебиеттер.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Африка,Аустралия материгіні саванна зонасы сипаттап тмендегі кестені толтыр.

Табиат компонентері	Африка	Аустралия	састыы мен айырмашылыы
Географиялы белдеу
Географиялы зона
Подзона
атар айыны темпер.
Шілде айыны темпер.
Жылды жауын-шашын млшері
Блануы
Ылалды коэффициенты
Топыраті басым трі
сімдікті басым трі
Эндемик сімдіктері мен жануары.
Ауылшаруашылыта пайдалануы
азіргі экологиялы проблемалар.

2.Географиялы атлас,топыра картасын олдана отырып тмендегі топыра трлері сипатта.

1) Ылалды орман облыстарыны топыраы (экваторлы,тропиктік,субтропиктік)

2)Ауспалы- ылалды облыстарыны топыраы (ормандар,сирек ормандар,саванна,атты жапыраты ормандар мен бталар)

3) Тропиктік,субтропиктік шл топыраы.

4) Патагония ,Тасмания аралдарыні топыра ерекшеліктері.

5) Таулы жерлеріні топыра ерекшеліктері.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

2.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

3.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

4.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

5.Притула Т.Ю,Еремина В.А.,Спрялин А.Н.Физическая география материков и океанов.М.,ВЛАДОС 2004г.

6.Еремина В.А.,Притула Т.Ю.,Спрялин А.Н. Практикум по физической географии материков и океанов.,М.,ВЛАДОС 2005г.

№12- Зертханалы жмыс. Антарктида материгіні климаты.

Масаты:Антарктида материгіні климаттыні аттандыына байланыст алыптасан органикалы дниесі анытау.

Пайдаланатын рал жабдытар:Географиялы глобус, географиялы атлас, кескін карта,ылыми кпшілік дебиеттер.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Антарктида жаалауында орналасан теіздер мен аралдарды кескін картаа тсірідер

2.Антарктиданы зерттеген саяхатшыларды жрген жерлерін крсетідер.

3.Материкті ылыми-зерттеу стансыларыны аттарын белгіледер, жазыдар.

4.Антарктиданы климат белдеулерін бліп крсетідер.

5.Органикалы дниесі.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

2.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

3.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

4.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

5.Притула Т.Ю,Еремина В.А.,Спрялин А.Н.Физическая география материков и океанов.М.,ВЛАДОС 2004г.

6.Еремина В.А.,Притула Т.Ю.,Спрялин А.Н. Практикум по физической географии материков и океанов.,М.,ВЛАДОС 2005г.

№13- Зертханалы жмыс. Аустралия материгіні ерекшеліктері.

Масаты:Аустралияны физикалы-географиялы орны,табиатыны даму тарихы мен танысып ,жаалауын шайып жатан мхиттарды табиатына серін анытау.

Пайдаланатын рал жабдытар:Географиялы глобус, географиялы атлас, кескін карта,ылыми кпшілік дебиеттер.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1.Аустралия жаалауында орналасан теіздер мен аралдарды кескін картаа тсірідер

2.Аустралияны климат белдеулерін бліп крсетідер.

3.Шілде мен атар айындаы орташа температура мен жауын-шашыны жылды млшенрін крсетідер.

4.Аустралия материгіні физикалы-географиялы аудандарын кескін картаа белгілендер.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

2.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

3.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

4.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

5.Притула Т.Ю,Еремина В.А.,Спрялин А.Н.Физическая география материков и океанов.М.,ВЛАДОС 2004г.

6.Еремина В.А.,Притула Т.Ю.,Спрялин А.Н. Практикум по физической географии материков и океанов.,М.,ВЛАДОС 2005г.

№14- Зертханалы жмыс. Аустралия топыраы,органикалы дниесі.

Масаты: Аустралияны сімдіктер жамылысы, жануарлар дниесіні ерекшеліктері баса материктермен салыстырып,талдау.

Пайдаланатын рал жабдытар:Географиялы глобус, географиялы атлас, кескін карта,ылыми кпшілік дебиеттер.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1. Аустралияны сімдіктер жамылысы.

2. Аустралияны жануарлар дниесі.

3. Аустралияны табиат зоналары.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

2.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

3.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

4.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

5.Притула Т.Ю,Еремина В.А.,Спрялин А.Н.Физическая география материков и океанов.М.,ВЛАДОС 2004г.

6.Еремина В.А.,Притула Т.Ю.,Спрялин А.Н. Практикум по физической географии материков и океанов.,М.,ВЛАДОС 2005г.

№15- Зертханалы жмыс. Мхит аралдары.

Масаты:Мхит аралдарыны табиатыны жалпы ерекшеліктерімен, Микронезия, Полинезия аралдарыны табиатыны ерекшеліктерін анытау.

Пайдаланатын рал жабдытар:Географиялы глобус, географиялы атлас, кескін карта,ылыми кпшілік дебиеттер.

Зертханалы жмыстара арналан тапсырмалар:

1. Мхит аралдарыны табиатыны жалпы ерекшеліктері. Микронезия.

2. Полинезия аралдарыны табиатыны ерекшеліктері.

3. Мелонезия аралдарыны табиатыны ерекшеліктері.

Пайданылатын дебиеттер тізімі:

1.ВласоваТ.В.Физическая география материков.М.,Просвещение,1986.,т.1-2

2.Географический атлас.М.,ГУГК.1983.

3.Рябчиков А.М.и др.Физическая география материков и океанов.М.,Высшая школа.1988.

4.Физико-географический атлас мира.М.,ГУГК.1964.

5.Притула Т.Ю,Еремина В.А.,Спрялин А.Н.Физическая география материков и океанов.М.,ВЛАДОС 2004г.

6.Еремина В.А.,Притула Т.Ю.,Спрялин А.Н. Практикум по физической географии материков и океанов.,М.,ВЛАДОС 2005г.

Материктер мен мхиттарды физикалы география пнінен глоссарииі

АБИССАЛЬДЫ БЕЛДЕУ – тередігі 2500-ден 6000 м-ге дейінгі мхит тбі.

АККУМУЛЯЦИЯЛЫ ПРОЦЕСС – су, жел, т.б. серінен бос жатан минерал шгінділері мен органикалы тнбаларды жерге жиналуы, ілуі.

АЛЛЮВИЙ – йінді жыныстарды зен суымен шайылып, зен арналарына жиналатын шгіндісі.

АЛЬПІЛІК ТЕКТОГЕНЕЗ – жер ыртысыны неоген дуірінен осы кезге дейінгі тауларды жаратушы озалысы.

АНТРОПОГЕНДІ ДУІРІ - жерді геологиялы тарихыны азіргі тіп жатан кезеі, бдан 1 млн жыл брын басталан деп шамаланады.

АНТРОПОГЕНДІ ЛАНДШАФТ - адам рекетінен тлеп айта тзілген ландшафт.

АРИДТІ ЛАНДШАФТ (уашылы ландшафт) - ра жылы немесе ысты континенттік климат жадайында алыптасатын ландшафт.

АТМОСФЕРАЛЫ АЛЫПТАСУ ОРТАЛЫТАРЫ – атмосфера, циркуляция байланыста траты, жоары жне тменгі ысым айматары

АНТИЦИКЛОН - жер бетінде жоары ысымды тйы аймата болатын атмосфера йындары

БЕДЛЕНД (шл адыр) – эрозияны нтижесінде ра климат жадайында пайда болан аласа таулы жер бедеріні крделі трі.

БОРА – биік емес жаалы таулардан теіз жаа соатын суы, кшті жел

БОРЫТЫ СОР – тзы шыып жатан жер.

ГАЛОФИТТЕР – тзды топыраа сетін сімдіктер.

ГАМАДА – тасты шлдерді араб тілінде аталуы. Солтстік Африка мен Алдыы Азияда тараан.

ГЛЯЦИАЛЬДЫ-НИВАЛЬДЫ ЗОНА – кпжылды омбы ар мен мзды ландшафттылары тараан жер.

КСЕРОФИТТІ СІМДІКТЕР – рашылыа тзімді, ылал балансы кем жерлерге сетін сімдіктер.

АЛАНДЫ ЖАЗЫ – тасты атты жыныстан тзілген жазы. Ежелгі таулы айматарды гітіліп тегістелген айматарында кеінен тараан. Бан Сарыара мысал бола алады.

АТЫЛ – беткі абаты абыршытанып атып жататын сор.

НЕОТЕКТОНИКАЛЫ ОЗАЛЫС – неоген, антропоген дуірлеріндегі жер ыртысы озалысы.

НИВАЛЬДЫ БЕЛДЕУ – таудаы мгі ар басан белдеу.

ОАЗИС (жазира) – шл мен шлейттегі тщы суы бар кгалды алап.

ОРГАНОГЕНДІ ШГІНДІ – органикалы жолмен тараан тау жынысы.

ОПЫРЫ – жер ыртысыны жарытар арылы тмен тскен блімі.

ОРАШ ТАУ – жер ыртысыны жарытары арасынан ктерілген блігі.

ОРФОГРАФИЯЛЫ БЕЛГІ – жер бедеріні пішіні, биіктігі, ені, зындыы, орналасу баыты.

ПАЛЕОАРКТИКАЛЫ БИОГЕОГРАФИЯЛЫ АЙМА – Евразияны Гималай тауыны солтстігінде жатан блігі.

ПАЛЕОГРАФИЯЛЫ ЖАДАЙ – ткен геологиялы дуірдегі жер бетіні жаратылыс жадайы.

ПАЛЕОГЕН ДУІРІ – жерді геологиялы тарихындаы кайнозой эрасыны ескі дуірі, неоген дуіріні алдында ткен.

ПЕНПЛЕН – сырты кштер рекетінен таулы айматы тегістеліп, жазыа айналан жері.

ПЛАКОР – жонды су айыры жотасы.

ПЛАТФОРМА ЖАЗЫЫ – іргетасы атпарланбаан атты жыныстардан тзіліп, жер бедері жазы болып келген тектоникалы траты айма.

ПЛИТАЛЫ ЖАЗЫ – шгінді жамылысы алы жазы.

ПРЕРИЙ – Солтстік Америкадаы дала немесе саванна сімдігіне сас, шбі биік, жазы жер.

ТАЫР – шл, шлейт жердегі топыра, сімдік жамылысы нашар дамыан, жер беті жарылып кеткен ала.

ТАРТПА СОР – шл, шлейт жне дала зоналарыны ащы (тздылыы 1%-тен жоары) жынысты ала. Кбіне тартылып алан кл табанында тараан, топыра жамылысы нашар дамыан. сімдік жамылысы сора шптерден трады.

ТЕМПЕРАТУРАЛЫ ИНВЕРСИЯ - ауаны жоары абатындаы температураны жылы болуы. Таулы аймата байалады. Суы ауа тау шаталдарын басып алады, ал жылы шатал беткейлері, бойымен суы ауаны стіне шыып кетеді

ТУРБУЛЕНТТІ ЖЫЛ АЛМАСУ- ауа мен суды турбулентті озалысы арылы алмасатын жылу.

ЦИКЛОНДАР – тменгі ысымды атмосфера йындары

ФЕН – ар мен мздытар бркеген таудан соатын жылы ра жне йытып соатын жел

МХИТТЫ ПОЛЯР КЛИМАТЫ – мх аптаан мхитты бетінде алыптасатын солтстік поляр облыстарыны климаты

БРИЗДЕР – тесіздікті лкен клдерді жне кейбір ірі дендерді жааларында туады да тулік ішінде жел баытыны шыл ауысуы.

СУДЫ ТОЛАУЫ- дегейлік бетті тепе-тедгіні бзылуыны жне осы тепе-тедікті алпына келтіруге салма кштеріні мтылуыны нтижесі

ЦУНАМИ – жер сілкінгенде су асты атылауларында жне су асты сыруларында суды бкіл абатын амтитын сейсмикалы толындар

ТЫЫЗДЫ АЫСТАР – бір тередіктегі су тыыздыыны айырым нтижелері

БИОХОРЛАР - бірдей жадайда тіршілік ету ортасы

ТОЛЫН РЕФРАКЦИЯСЫ – толынны жаалауа параллель баытта брылуы

ПАК МЗДАР – солтстік мзды мхитты орталы блігінен бркеп жатан кпжылды алы мз

АРКТИКАЛЫ АУА – поляр маындаы мздытар мен ар жамылысыны стінде алыптасуы

ТРОПИКТІК АУА – субтропиктік белдеуді антициклондарында алыптасуы

ТАЙФУНДАР – солтстік жарты шардаы циклондарды жыл бойы жалпы саны 9-27 йынды желді жылдамдыы 33 м.

АР МЕН МЗ ЖАМЫЛЫСЫ – кндіз кн радиациясын шаылдырады, ол тнде затты суыандаы ауа температурасыны тмендеуі

СІМДІК ЖАМЫЛЫСЫ – тсеніш бетті толыымен жауып транда топыра жамылысыны туліктік температурасымен орташа температурасыны тмендеуі

ЖЕРДІ СІЛКІНУІ – траты згерістер тудыратын жер абыыны тез арада озалуы

СИНОПТИКАЛЫ МЕТЕОРОЛОГИЯ – ауа райын болжау

ЭКВАТОРЛЫ БЕЛДЕУ – пасаттар келген тропиктік ауаны трансформациясы есебінен тзілетін экваторлы ауаны стемдік ету белдеу

МАТЕРИКТЕР СУБЭКВАТОРЛЫ КЛИМАТ – жазы ылалды ысы ра жне кктемі уашылы ысты келеді

МЕТАРИКТЕР ТРОПИКТІК КЛИМАТ - ауа температурасы ауытуларыны лкен туліктік амплитудалары бар те ра жне ысты келеді

МХИТТЫ ТРОПИКТІК КЛИМАТЫ – экваторлыа сас, йткені мхит стінде температураны туліктік не жылды амплитудасы біршама лкен емес

МАТЕРИКТІК СУБТРОПИКТІК КЛИМАТ – жазы ысты, ра

ТРОПИКТІК ШТОРМ- желді жылдамдыы 17-ден 32 м/сек дейінгі тропиктік циклон

ТРОПИКТІК ДАУЫЛ- желіні жылдамдыы 32м/сек арты боландары

ПАССАТТАР – субтропиктік ендіктерден экватора арай соатын желдер

МУССОНДАР - жылына екі рет баытын млде дерлік арама-арсы згертіп отыратын ауа аыстары