Дріс.Мліктікемессипаттаыатарушылыжаттардыорындау 3 страница
Тртінші белгі – бл мемлекетті атынан сот билігін жзеге асыруы: азастан Республикасыны атынан кімдер мен соттарды зге де шешімдерін жария ету.
Бесінші белгі – сот трелігі, яни ыты даулар меністерді арауа байланысты жзеге асыру.
Алтыншы белгі – осы билікті Конституция, задар, зге де нормативтік ыты актілер, республика халыаралы шарттарыны негізінде туындаан даулара ана олдану. Сот мораль, діни, ызметтік деп нормаларын бзуа байланысты жанжалдарда арамайды жне шешпейді.
Жетінші белгі – осы билікте оны ызметіне тн іс жргізу (талап арыз ісін жргізу, процеске айыптауа жне орауа атысу).
Сегізінші белгі – осы билікті ы орау сипаты, ызметінде осыан байланысты екі ыры блініп шыады: ы пен заны стемдігін амтамасыз ету, сондай-а азаматтар мен йымдарды ытарын, бостандытары мен зады мдделерін орау.
Тоызыншы белгі – оны шешімдерін мемлекетті мжбрлеу кшімен амтамасыз ету.
Жазыландарды ескере отырып, сот билігін ..Мми азаматтарды, мемлекет пен йымдарды ытарын, бостандындытарын жне зады мдделерін орау масатында ыты даулар мен істерді шешу жне олара жктелген баса да міндеттерді орындау бойынша замен берілген кілеттікпен Конституцияда кзделген тртіппен рылатын, ерекше іс жргізу нысандарында жмыс істейтін жне мемлекетті барлы аумаындаы міндетті сипаттаы шешімдерді шыару ыы бар, оны мжбрлеу кшімен амтамасыз ететін арнайы мемлекеттік орган ретінде мемлекетті атынан іске асыратын, Конституцияда белгіленген бірттас мемлекеттік билікті туелсіз тармаы ретінде айындайды
Мселен, В.И.Швецов сот билігіні мынадай белгілерін крсетеді:
1) оны арнайы мемлекетті органдарды жзеге асыруы;
2) оны бірттас сот жйесін райтын соттара тиесілігі;
3) оамда тиісті ыты режимді аматамасыз ету;
4) оны трлі ыты нысандармен жзеге асыру;
5) оны іс жргізу задарыны негізінде жне ата жзеге асыру;
6) ы орау органы болып табылатын сотты туелсіздігі, дербестігі жне ошаулыы;
7) айрышалыы;
8) сот кілеттігіні биліктік сипаты;
9) сот талаптарыны орындалуын амтамасыз ету жне оны шешімдерін мемлекеті кшімен орындау
Осылайша, туелсіз жне ксіпой сот билігі ылмысты, азаматты жне замен белгіленген барлы істер мен ы жне фактілер туралы дауларды арауа жне шешуге баытталан сот ісін жргізу нысандары саласындары саласында сотты биліктік кілеттігі мен ммкіндігін білдіреді. Оны стіне, соы уаытта сот ызметі мен дербестігін йымдастыруда кп нрсе жасалады жне жасалуда. Оларды материалды базасы ныаюда, материалды ынталандыру айтарлытай сті
азастан Республикасында сот билігі шындыа айналды. Бл бізді мемлекеттілігімізді дамытуда басты жетістіктерді бірі. Бгінде сот билігі мемлекеттік билікті барлы ажетті атрибуттарына ие. Ол оны мемлекет тратандырушы кшке айналдарды, оамды леуметтік тартыстардан орайды. Оан баса органдар мен адамдарды іс-рекеттері мен за шыарушы жне атарушы билікті іс-рекеттері мен шешімдеріне белсенді сер етуді, оларды “тедестіруді” зады ммкіндігін білдіретін сот билігі кілеттіктеріні тжырымды жаа трі.
10- дріс.Атарушылы рекеттер жасау жніндегі шыыстаржне оларды теу тртібі
Жоспар:
1. Атарушылы рекеттер жасау жніндегі шыыстар
2. Жеке сот орындаушылары шін шыыстарды айындау жне теу тртібі
3. Жеке сот орындаушысыны лицензиясы
Негізгі ымдар: Жеке сот орындаушы, лицензия
1.Атарушылы рекеттер жасау жнiндегi шыыстар. Атарушылы рекеттердi йымдастыру мен оларды жргізуге жмсалан бюджет аражаттары, атарушылы iс жргiзуге тараптарды, сот орындаушысы орындау процесіне тартан зге де адамдар мен йымдарды аражаттары атарушылы рекеттер жасау жнiндегi шыыстар болып табылады.
Атарушылы рекеттер жасау жнiндегi шыыстара:
- борышкердi млкiн анытауа, арауа, баалауа;
- борышкер млкiне тізімдеме жасауды жне тыйым салуды йымдастыру мен ткiзуге, мндай млiктi тасымалдау мен сатауа;
- тыйым салынан млiктi ткізуді йымдастыруа;
- белгiленген тртiппен атарушылы рекеттер жасауа тартылан аудармашылара, мамандара жне баса да адамдара аы тлеуге;
- ндiрiп алынан сомаларды ндiрiп алушыа почта арылы аударуа (жiберуге);
- ндiрiп алынан соманы олма-ол ашаны баылау шотынан жне аымдаы шоттан беруге байланысты банк шыыстарына;
- борышкерге iздеу салуа;
- ндiрiп алушыны авансты жарнасына;
- атарушылы рекеттердi жасау кезiнде сот орындаушысыны алалы, ала маындаы жне жергiлiктi атынастаы (таксиден баса) оамды клiктi барлы трлерiнде жол жруіне, оны ішінде жеке сот орындаушысыны іссапар шыыстарын тлеуге;
- атарушылы жатты орындау процесiндегi баса да ажеттi рекеттерге;
- сот орындаушысы орындау процесіне тартан адамдарды зге де сыйаыларына жмсалан аражаттар жатады.
Атарушылы рекеттер жасау жнiндегiшыыстарды теу тртiбi.Атарушылы рекеттер жасау жніндегі шыыстар борышкерден осы шыын шеккен адамдарды немесе йымдарды пайдасына ндіріп алынады.
Оны негізінде атарушылы жат берілген актіні кшін жоюа байланысты атарушылы іс жргізу тотатылан жадайда атарушылы рекеттер жасау жніндегі шыыстар республикалы бюджет аражаты есебінен теледі.
ндіріп алушыа борышкерден алынан заттарды беру туралы атарушылы жатты орындау кезінде ндіріп алушыны оларды алудан негізсіз бас тартуына байланысты атару ісін тотатан кезде, егер ол зіні рекетімен немесе рекетсіздігімен орындауа кедергі жасаса, атарушылы жатты ндіріп алушыа айтару кезінде атарушылы рекеттер жасау жніндегі шыыстар ндіріп алушыдан ндіріп алынады.
Атарушылы рекеттер жасау кезінде шыыстарды ндіріп алу жне оларды шыын шеккен органа немесе адама теу ауматы блімні басшысы - аа сот орындаушысы бекіткен мемлекеттік сот орындаушысыны аулысы немесе жеке сот орындаушысыны аулысы жне шыан шыындарды растайтын жаттарды негізінде жргізіледі.
Борышкер атарушылы рекеттер жасау жніндегі шыыстарды ндіріп алу туралы сот орындаушысыны аулысына дау келтіру туралы арызбен, оны ндіріп алуды мерзімін кейінге алдыру немесе мерзімін зарту туралы, оны клемін азайту немесе ндіріп алудан босату туралы талап-арызбен сота жгінуге ылы.
Атарушылы іс жргізу бойынша шыыстарды есептеу дістемесін укілетті орган бекітеді.
ндiрiп алушыны шыыстара аванс беруi. Атарушылы жаттарды орындалуын амтамасыз ету масатында ндiрiп алушы атарушылы рекеттер жасау жнiндегi шыыстара жатызылатын аванс жарнасын тиiстi шыыстарды жасау шiн жеткiлiктi млшерде ауматы органны олма-ол ашаны баылау шотына немесе жеке сот орындаушысыны аымдаы шотына тлеуге ылы.
2.Жеке сот орындаушысыны атарушылы жаттардыорындау жніндегі ызметін аржыландыру.Жеке сот орындаушысы з ызметін дербес аржыландырады.
Жеке сот орындаушысы з ызметі шін тлем ретінде алан ашадан кесені сатып алу (жалдау), оны ктіп-стау, жабдытау, жндеу жне кзету бойынша, жмыс орындарын ашу жне ызметкерлерге жалаы тлеу, кесе жмысы шін ажетті жабдытар сатып алу, азаматты-ыты жауапкершілікті міндетті сатандыру, салытарды жне бюджетке тленетін баса да міндетті тлемдерді тлеу, кесе мраатыны саталуын амтамасыз ету жніндегі шыыстарды, жеке сот орындаушыларыны ірлік палатасына жарналарды тлеу жніндегі, жеке атарушылы ызметті дамытуды нысаналы бадарламаларына арналан міндетті тлемдерді тлейді, сондай-а з ызметін йымды-шаруашылы жаынан, клікпен жне техникалы амтамасыз етуге байланысты баса да шыыстарды тейді. алан аражат жеке сот орындаушысыны иелігінде алады жне оны алауы бойынша жмсалады.
Жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеуде оны ызметін зін-зі аржыландыру ажеттігі ескерілуі тиіс.
Алименттерді жне жалаыны ндіріп алу туралыатарушылы жаттар бойынша мжбрлеушараларын олдану шеберінде жзеге асырылатынжеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу.
Жеке сот орындаушысыны ызметіне бюджеттен аы тлеу:
1) мыналар:
- борышкерді іздестіруге байланысты ш жне одан кп ай берешек болан;
- борышкерді траты кірісіні, жмыс орныны жне ндіріп алуды олдануа болатын млкі болмаан кезде алименттерді ндіріп алу туралы;
2) ндіріп алуды олдануа болатын аша жне млкі болмаан кезде жалаыны ндіріп алу туралы істерді леуметтік маызы бар санаттары бойынша жзеге асырылады.
Жеке сот орындаушысыны осы бапты 1-тармаында кзделген атарушылы жаттар бойынша мжбрлеу шараларын олдануа байланысты ызметіне аы тлеу млшерін азастан Республикасыны кіметі белгілейді.
Ауматы органа сынылан атарушылы рекеттерді жасааны жне ндіріп алынан тлемдер туралы есеп жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу шін негіз болып табылады.
Жеке сот орындаушысыны осы бапты 1-тармаында кзделген атарушылы жаттар бойынша мжбрлеу шараларын олдануа байланысты ызметіне аы тлеу тртібін укілетті орган белгілейді.
Жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеумлшерін айындау аидалары. Жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу борышкерден ндіріп алынан аражат есебінен жргізіледі жне он мы айлы есептік крсеткіштен аспайтын шекті млшерін белгілей отырып, істерді санаты мен ндіріп алу сомасына арай штен жиырма бес пайыза дейінгі млшерде белгіленеді. Мліктік емес сипаттаы атарушылы жаттар бойынша жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу айлы есептік крсеткішпен белгіленеді.
Жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу атарушылы жат толы немесе ішінара орындалан жадайда ана жргізіледі. Егер мліктік сипаттаы атарушылы жат ішінара орындалса, онда жеке сот орындаушысына оны ызмет аысыны ндіріп алынан сомаа немесе млік нына пропорционалды бір блігі ана тленеді.
Жеке сот орындаушысы зіні крсеткен ызметтеріні аысы шін соманы осы Зада кзделген жне азастан Республикасыны кіметі белгілейтін млшерде ана ндіріп алуа ылы. Жеке сот орындаушысына зіні ызмет аысы сомасыны белгіленген млшерін згертуге тыйым салынады.
Жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу млшерін укілетті органны сынуы бойынша азастан Республикасыны кіметі бекітеді.
ндіріп алушы жеке жне зады тлалар шін азастан Республикасыны занамасында кзделген жеілдіктер осы тлалара атарушылы іс-рекеттер жасалан кезде олданылады.
Жеке сот орындаушысыны шыыстарына аванс беру.Атарушылы іс жргізу озалана дейін ндіріп алушы жеке сот орындаушысыны нсауы бойынша аымдаы шота атарушылы рекеттерді жзеге асыру шін ажетті соманы енгізуге міндетті. Атарушылы іс жргізу озалан кезде жеке сот орындаушысы ндіріп алушы шін осы соманы енгізуді кешірек мерзімін таайындай алады.
Егер жеке сот орындаушысы атарушылы іс жргізуді озаан болса жне атарушылы рекеттерді жзеге асыру шін ажетті соманы алдын ала енгізу шін кешірек мерзімді белгілесе, онда оны белгіленген мерзімде енгізбеген жадайда ол атарушылы іс жргізуді тотата труына болады.
Егер атарушылы іс жргізу барысында аымдаы шота енгізілген аражат атарушылы рекеттерді одан рі жргізу шін жеткіліксіз болып шыса, онда ндіріп алушы жеке сот орындаушысыны нсауы бойынша аымдаы шота осымша соманы енгізуге міндетті.
Атарушылы рекеттерді жзеге асыру шін ажетті авансты соманы енгізуден мына ндіріп алушылар:
- іс бойынша адама за кмегі тегін берілген немесе ол «Салы жне бюджетке тленетін баса да міндетті тлемдер туралы» азастан Республикасыны кодексіне (Салы кодексі) сйкес мемлекеттік баж тлеуден босатылан, сот шешімі негізінде берілген атарушылы жатты орындауа кілдік берілген жеке адамдар;
- ылмысты ы бзушылыпен келтірілген зиянды теу туралы талап анааттандырылан, ылмысты сот ісін жргізуде шыарылан шешім бойынша берілген атарушылы жатын орындау шін сынан жеке тлалар;
- мемлекет пайдасына ндіріп алу бойынша мемлекеттік органдар;
- алименттерді ндіріп алу туралы сот актілері негізінде берілген атарушылы жаттар бойынша босатылады.
Жеке сот орындаушысы атарушылы рекеттерді жзеге асыру шін алдын ала енгізілген соманы, егер ол борышкерден ндіріп алынан болса, ндіріп алушыа айтарады.
Осы бапта кзделген аванс беру шарттары осы Заны 37-бабыны 4-тармаына сйкес жеке сот орындаушысы мен ндіріп алушы арасында жасалатын келісім (шарт) негізінде реттеледі.
Жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеусомасын борышкерден ндіріп алу тртібі. Егер орындау барысында жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу жргізілмесе, орындау жніндегі шыыстар, ндіріп алушы енгізген авансты жарналар телмесе, жеке сот орындаушысы осы Заны 9-бабы 1-тармаыны 9) жне 10) тармашаларында крсетілген аулыларды шыарып, оны борышкерге жібереді.
Егер атарушылы жат ол мжбрлеп орындатуа сыныланнан кейін орындалса, оны орындау борышкерді орындау жніндегі наты келтірілген шыыстарды тлеуден жне жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеуден босатпайды.
Борышкерді атарушылы жатты жеке сот орындаушысыны атысынсыз орындауы оны орындау жніндегі наты келтірілген шыыстарды тлеуден жне жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеуден босатпайды.
Жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу сомасын айтару. Жеке сот орындаушысыны ндіріп алу немесе ызметіне аы тлеу млшерін айындау кезіндегі рекеттерін сот засыз деп таныан жадайда жеке сот орындаушысы сот актісі зады кшіне енген кннен бастап он кн ішінде негізсіз алынан соманы ндіріп алынан немесе тлеген адама айтарады.
3.азастан Республикасындаы жеке сот орындаушысы.Жиырма бес жаса толан, жоары загерлік білімі бар, жеке сот орындаушысы лицензиясын алан жне Республикалы палатаа кірген азастан Республикасыны азаматы жеке сот орындаушысы болып табылады.
азастан Республикасыны заында белгіленген тртіппен рекетке абілетсіз немесе рекет абілеті шектеулі деп танылан; зіне жеке сот орындаушысы кілеттіктері берілгенге дейін ш жыл ішінде сыбайлас жеморлы ы бзушылы жасааны шін сот тртібімен кімшілік жаза олданылан; сыбайлас жеморлы ылмыс жасаан; брын мемлекеттік, скери ызметтен, ы орау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдардан, соттардан жне ділет органдарынан теріс себептермен босатылан; зада белгіленген тртіппен жойылмаан немесе алынбаан соттылыы бар; мерзімдік тлемдерді ндіріп алу туралы атарушылы іс жргізу бойынша борышкер болып табылатын жне мерзімдік ндіріп алу бойынша кемінде ш ай берешегі бар адамды оспаанда, атарушылы іс жргізу бойынша борышкер болып табылатын; наркологиялы жне психиатриялы йымдарда есепте тран; жеке сот орындаушысыны лицензиясынан айрылан адам жеке сот орындаушысы бола алмайды.
Жеке сот орындаушысыны таылымдамадан ту тртібін укілетті орган айындайды.
Жеке сот орындаушысы зіні лауазымды міндеттерін зіні атынан жне зіні жауаптылыымен атарады. Жеке сот орындаушысыны ызметіне аы тлеу сомасына салы салу азастан Республикасыны салы занамасына сйкес жзеге асырылады.
Жеке сот орындаушысы ызметімен айналысуаміткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссия.Таылымдамадан ткен адамдар облыстарды, республикалы маызы бар алаларды жне астананы ауматы органдарында рылатын, жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссияларда аттестаттаудан теді.
Жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссияларды жмыс регламенті укілетті органны ауматы органы басшысыны бйрыымен бекітіледі.
Жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссияны негізгі міндеттері:
- жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына лицензия алуа міткерлерді сапалы іріктеуді амтамасыз ету;
- отырыстарды ашытыы мен жариялыын амтамасыз ету болып табылады.
Баралы апарат ралдарыны кілдері жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссияны отырысына атысуа ылы.
Жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссия отырыстарыны ашытыы мен жариялыын амтамасыз ету масатында аудио- жне (немесе) бейнежазба немесе стенограмма жазу жзеге асырылады. Отырыс барысында алынан стенограмма, аудио- жне (немесе) бейнежазба отырысты хаттамасына оса тігіледі жне жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссияны материалдарымен бірге саталады.
Аттестаттауды ткізу тртібі мен шарттары. Таылымдаман ткен жне жеке сот орындаушысы ызметімен айналысуа міткер адамдара тестілеуді жргізу тртібі мен шарттарын укілетті орган айындайды.
Жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адам таылымдамадан ткеннен кейін трылыты жері бойынша тиісті жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссияа облыстарды, республикалы маызы бар алаларды жне астананы ауматы органдары арылы зін аттестаттауа жіберу туралы тінішті азастан Республикасыны занамасында кзделген жаттармен оса жібереді.
жаттар топтамасы тиісінше ресімделмеген не толы берілмеген жадайда облыстарды, республикалы маызы бар алаларды жне астананы ауматы органдары жаттармен бірге берілген тінішті олар келіп тскен кннен бастап бес жмыс кнінен кешіктірілмейтін мерзімде айтару себебі туралы жазбаша хабарлай отырып, арамастан айтарады.
Егер міткер осы Зада белгіленген талаптара сай келмесе, атттестаттауа жіберуден бас тартылады.
Аттестаттауа жіберуден бас тартылан жадайда, облыстарды, республикалы маызы бар алаларды жне астананы ауматы органдары міткерге тініш келіп тскен кннен бастап он бес жмыс кнінен кешіктірмей ужді шешімді жібереді.
Аттестаттауа жіберуден бас тартуа укілетті органа шаым жасауа болады. Укілетті органны абылданан шешімімен келіспеген немесе одан азастан Республикасыны занамасында белгіленген мерзімде жауап алмаан жадайда шаым азастан Республикасыны азаматты процестік занамасында кзделген тртіппен сота беріледі.
Аттестаттауа жіберілген міткерді облыстарды, республикалы маызы бар алаларды жне астананы ауматы органдары аттестаттау тетін орын, кні, уаыты, тртібі туралы ол ткізілгенге дейін кнтізбелік он кннен кешіктірмей жазбаша хабардар етеді.
Аттестаттауды жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссия ажеттілігіне арай, біра тосанына бір реттен сиретпей ткізеді.
Аттестаттау екі кезенен трады:
- азастан Республикасыны занамасын білуге арналан компьютерлік тест тапсыру;
- міткерді білімін гімелесу трінде тексеру.
міткер зіні тадауы бойынша тестілеуден аза немесе орыс тілінде туге ылы.
Аттестаттау нтижелері бойынша жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссия аттестаттау ткізілгеннен кейінгі келесі кннен кешіктірмей аттестаттаудан ткені не тпегені туралы ужді шешім шыарады.
Аттестаттаудан ту кезінде міткерді анытамалы, арнайы жне зге де дебиет, байланыс ралдарын, сондай-а андай да бір жазбалар пайдалануына жол берілмейді.
Крсетілген талаптар бзылан жадайда міткерді жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссия аттестаттаудан шеттетеді.
Аттестаттаудан шеттетілген міткер жеке сот орындаушысы ызметімен айналысу ыына міткер адамдарды аттестаттау жніндегі комиссия шешім шыаран кннен бастап ш ай ткен со осы Зада кзделген тртіппен аттестаттауа жіберу туралы айта тініш беруге ылы.