Жмыр рттарды биологиясындаы састытар мен айырмашылытар

15-СОЖ таырыбы:

Таспа рттарды тіршілік циклі, жу жолдары, оларды алдын алу жне крес шаралары, паразитизмге бейімділіктері.

1.Шоша (гіз) солитеріні, эхинококк, т.б. кілдеріні даму циклі, жу жолдары, оларды алдын алу жне крес шаралары.

2. Таспа рттар кілдеріні паразитизмге бейімділіктері.

дістемелік нсау:Оулытаншоша (гіз) цепеніні даму циклін, инвазия стадияларын анытап, оларды алдын алу жне крес шаралары, паразитизмге, рпаын сатауа бейімділіктерін сипаттап жазу.ортындылау. Нтижелерін кестеге толтыру, суретін салу.

Кесте 5

Таспа рт трлеріні рылысындаы жне биологиясындаы састытар мен айырмашылытар

Салыстыру элементтері	Таспа рттар трлері
гіз цепені	Шоша цепені	Эхинококк
Дене зындыы
Бекіну мшелері
Стробилдегі бунатар саны
Негізгі иесі
Аралы иесі
Финна типі
бунатаы жмырта саны
Дамып-жетілген бунатаы жатынны пішіні
Адама жу жолдары
Иесінде туызатын аурулар

13,14,15- СЖ мазмны:

1.Жмыр рттар класыны классификациясы.

2.Нематодтарды тіршілік ортасы, таралуы, табиаттаы ролі.

3. Ткті рттар, коловраткалар класы, оларды йымдасу ерекшелігі, биологиясы, таралуы, тіршілік рекеті, маызы.

4. Паразиттер жне оларды шыу тегі.

5.Зоо- жне фитонематодтар, олармен крес.

дістемелік нсау:Оулытардан жоарыда крсетілген сратара жауап беру, хабарламалар, тесталы тапсырмалап, презентациялар дайындау.

Есеп беру: Баяндама, хабарлама дайындау. Спаттасу.

зін-зі баылау сратары:

1.Жалпа рттармен салыстыранда алашы уысты рттарды прогрессивті белгілері.

2. Алашы уысты рттарды жалпа рттармен састыы

3. Алашы уысты рттарды тері-блшыет абы

4. Алашы уысты рттарды шегіні рылыс ерекшелігі.

5. Наыз жмыр рттара тн ерекшеліктер

6. Адам жне жануар паразит нематодтары, оларды тіршілік циклі.

7. Зоонематодтарды иесіне жу жолдары, олармен крес, алдын-алу шаралары.

8. Нематодтар – сімдік паразиттері, олармен крес жолдары

9. Нематодтарды экологиялы топтары,

10.Паразиттер, оларды шыу тгі.

11.Гастротрихтер, оларды йымдасу ерекшелігі, алашы уысты рттарды филогениясын тсінудегі маызы

12. Коловраткаларды морфобиологиялы ерекшелігі, табии биоценоздаы рлі.

дебиет:

Алтыншы апта

№ 11,12 дрісті таырыбы:Буылты рттар типі (Annelida)

Терминдер мен анытамалар: целом, метамерия, метанефридия, трохофора,параподия, коннектив, комиссур, метагенез, мезентерия, диссепименттер , париеталь, висцераль

Дрісті топтама-тсімі ( тірек конспектісі немесе тезистер)

1. Целомды жануарларды ерекшелігі

2. Буылты рттарды морфо-физиологиялы ерекшелігі, кбеюі, дамуы, экологиясы.

3. Классификациясы. Азылтандылар(Oligochaeta) класыны йымдасу ерекшелігі

4. Сліктер(Hirudinea)-уаытша эктопаразитті тіршілік етуіне орай рылысы.

5. Буылты рттар типіні филогениясы жне экологиялы радиациясы

№6 зертханалы саба таырыбы: Жмыр рттарды рылыс ерекшелігі.

Зертханалы сабаты мазмны:

1. Аскариданы сырты рылысы

2. Аскариданы ішкі рылысы, мшелеріні орналасу ерекшелігі

3.Тері-блшыет абы, дене уысы.

4. Адам паразит нематодтарды морфологиялы рылыс ереекшелігі.

дістемелік нсау:

Тапсырма 1. Аскариданы сырты рылысын арап, дене пішінін, алды мен артын, йры блімін, жыныс дараларын анытау.

Тапсырма 2. Аскариданы сойып, ішкі рылысын танып-білу, клдене кесіндісіні микропрепаратын арап, тері-блшы ет, схизоцель жне ішкі мшелеріні клдене кесіндісін танып-білу, суретін салу.

Тапсырма 3. шкір рт, тк басы рт, трихинелламен танысып, сретін салу

16,17-СОЖ таырыбы:Буылты рттарды морфобиологиясы, экологиясы.

1. Буылты рттарды морфологиясы, биологиясы,

2. Азылтанды рттарды йымдасу ерекшеліктері

3. Уаытша эктопаразитті тіршілік ететін сліктерді рылыс ерекшеліктері

4. Буылты рттарды экологиясы, маызы.

дістемелік нсау:

Кпылтанды, азылтанды буылты рттар жне сліктерді йымдасу ерекшелігімен танысып, тіршілік ортасына, тіршілік рекетіне байланысты рылысындаы, биологиясындаы ерекшеліктерді анытау. Оларды экологиясын, маызын крсету. ортынды жасап, суретін салу, кесте толтыру.

18-СОЖ таырыбы:Адам паразит-нематодтарды.

1. Адам аскаридасыны даму циклі, аскариодоэ ауруы, оны алдын-алу шаралары жне крес жолодары.

2. шкір рт, спиралды трихинелла т.б. даму циклі.

16,17,18-СЖ мазмны: Буылты рттар кілдеріні экологиялы топтары. Табиатта, адам міріндегі маызы. Жануарлар филогениясындаы орны. Сліктерді ерекшелігі. мазарды отырып тіршілік етуіне байланысты рылыс ерекшелігі. Буылты рттарды дене бліктері, прогрессивті белгілері. Дернсілдері. Cурет салу.

Есеп беру: Оулытармен жмыстанып, сратара жазбаша жауап беру, ауызша сбаттасу.

зін-зі баылауа арналан сратар:

1. Жалпа жне жмыр рттармен салыстыранда буылты рттарды прогрессивті белгілері?

2. Буылты рттарды екінші ретті дене уысы – целомны рылысы, ызметі, шыу тегі. Полихеттерде, олигохеттерде жне сліктерде целомны модификациясы.

3. Буылты рттар эволюциясындаы полимеризация жне олигомеризация принциптері.

4. Полихеттерді параподиясы, оны рылысы жне атаратын ызметі.

5. Олигохет пен полихетті тері-блшыет абыны айырмашылыы.

6. Олигохет, Полихет жне сліктерді ан айналу жйесіні ерекшелігі. Тыныс алуы.

7. Буылты рттарды оректенуі жне асорыту жйесі, зр шыару жйесі.

8. Жйке жйесі, сезім мшелері.

9. Жыныс жйесі, кбею ерекшеліктері.

10. Буылты рттарды экологиялы радиациясы

Негізгі дебиет:

Жетінші апта

№13,14 дрісті таырыбы:Моллюскалар (Mollusa) типіні морфофизиологиялы сипаттамасы,классификациясы,филогениясы

Терминдер мен анытамалар: мантия, баалша, осфродия, радула, ктенидия, перикардия, велигер,

Дрісті топтама-тсімі ( тірек конспектісі немесе тезистер)

1.Моллюскалар типіні морфофизиологиялы ерекшелігі.

2. Моллюскаларды буылты рттармен састыы.

3. Классификациясы

4. Моллюскаларды филогениясы жне оларды экологиялы радиация жолдары

№7 зертханалы сабаты таырыбы: Буылты рттар.Нереид, жауын ртыны рылысы

Масаты:Тіршілік ету ортасына жне тіршілік тсіліне байланысты буылты рттарды морфо-анатомиялы рылыс ерекшелігін танып-білу.

Зертханалы сабаты мазмны:

1.Полихеттер. Нереидті, мазарды морфологиялы рылысы.

2. Жауын ртыны морфофизиологиялы йымдасу ерекшеліктері

дістемелік нсау:

Тапсырма 1.Ылалды лестірме препараттан нереидті, мазарды дене пішінін, тла сегменттерін, параподия, желбезек, бас алаша, тла жне йры бліктерін танып-білу, суретін салу.

Тапсырма 2. Микропрепараттан микроскопты кіші лкейткіші арылы параподияны рылысымен танысып, атаратын ызметін анытау. Нереидті клдене кесіндісінен тері-блшыет абы, дене уысы жне ішкі мшелерді орналасуын арап, суретін салу.

Тапсырма 3. Тірі жауын ртыны озалысын жне сырты тітіркендіргішке жауабын баылау. Дене пішінін, реін, бас, тла, йры блімдерін, ара жне бауыр бетін, ылтандарын, оны орналасуын, белдеушесін анытау.

Тапсырма 4.Жауын ртын сойып, ішкі мшелер жйесімен танысу, сретін салу.

Тапсырма 5.Микропрепараттан микроскоппен жауын ртыны клдене кесіндісін арап, тері-блшыет абы, дене уысы жне ішкі мшелерді орналасуын анытап, нереидті рылысымен салыстыру, суретін салу.

19,20-СОЖ таырыбы:

Мазмны:

1.Татажелбезектілер, бауыраятылар, басаятылар кластарыны йымдасу ерекешелігі.

2.Дене симметриясы, биологиясы

3.Моллюскалар дене уысы, мантий мшелер кешені.

4.Басаяты моллюскалар (кальмар, каракатица) рылыс ерекшелігі

дістемелік нсау: Оулытан татажелбезектілер, бауыраятылар, басаятылар кластарыны морфологиясын, биологиясын, экологиясын зерделеп, дене симметриясына, даму цикліне, дернсілдеріні рылысы жне тіршілік рекетіне кіл блу. Типті филогениясын крсету.

Моллюскаларды дене уысындаы згерістермен танысып, целом алдыын жне онымен байланысты мшелердегі згерістерді анытау. Мантий уысы жне мантий мшелер кешенін крсету. Белсенді тіршілік ететін теіз, мхит фаунасы кальмар, каракатицаны рылысындаы ерекшеліктерін анытап, ан айналу, жйке жйесі, сезім мшелері, т.б. белгілеріне кіл блу, оларды озалыс типі крсету. ортынды жасау, конспектілеу

21-СОЖ таырыбы: Буылты рттарды морфобиологиясы, экологиясы

1. Буылты рттарды морфологиясы, биологиясы,

2.Слікті йымдасу ерекшелігі

3. Кестені толтыру, талдау

.дістемелік нсау:

Оулытан целом уысыны рылысымен танысып, оны шыу тегіне, онымен байланысты ан айналу жне зр шыару жйесіндегі згерістерді анытап, сипаттап жазу. Жыртышты жне уаытша паразиттік тіршілігіне байланысты сліктерді морфологиясындаы ерекшеліктерді анытап, тсінікті бекіту, ортынды жасау, суретін салу

6 кесте