Зады жауапкершілікті ерекшелігі оны экологиялы талаптар мен олайсыз зардаптарды тууында.

Экологиялы-ыты жауапкершілік зады жауапкершілікті блігі, екеуіні састытары бола тра, бірталай айырмашылытары да бар: · Экологиялы ы бзушылытан туындаан зиянды екі аспектіде араймыз: экономикалы (шартты трде) жне экологиялы (материалды емес). Кей жадайда бзылан жадайды алпына келтіру иын боланда, ашалай теледі. Сондытан мліктік жауапкершілік материалды жауапкершілік саласында крініс табады; · Келтірілген зиянды айындау тртібі блек; · Экологиялы задарды бзан тлаа олданылатын мжбрлеу шараларыны ішінде пайдалану ыыны алынуы, шектелуі, тотата труы сията трлері бар; · Табии объектілерді засыз алуда жауапкершілік рлы шін емес, засы а аулау, ааштарды засыз кесу, жерді зінше басып алу сияты рекеттерге таайындалады.

р саланы жауапкершілікке зіндік шаралары болады. Экологиялы- ытыжауапкершілік ш бір-бірімен тыыз байланысты аспектілерімен сипатталады: · Замен кзделген талаптарды мемлекеттік мжбрлеу; · Мемлекетті (оршаан ортаны орау саласындаы зыретті органдар) жне ы бзушылар (санкцияа шырайтын) арасындаы ыты атынас ретінде; · ыты институт ретінде (ыты р трлі салаларыны зады жауапкершілік нормаларыны жиынтыы, яни жер, су, жер ойнауы). Экологиялы за бзушылы шін жауапкершілік оршаан ортаны орау жне табии ресурстарды тымды пайдалану заыны е негізгі талаптарыны бірі. Зады жауапкершілікті масаты - экологиялы задарды бзан тлаа олайсыз зардаптар туындату. Ол з кезегінде трт ызметтен трады: - ы нормаларын орындауа, экологиялы-ыты талаптарды орындауа ынталандыру функциясы. - Адам денсаулыы мен оршаан ортаа келтірілген залалды теуге баытталан компенсациялы функциясы. - Жаа ыа айшы за бзушылытарды алдын алу, превентивті функциясы. - Жаза олдану функциясы. Зады жауапкершілік институты екі блімнен трады: 1. Экологиялы-ыты нормаларын бзаны фактісі бойынша туындайтын ыты атынастар (жер, су, орман, атмосфералы ауаны орау, жануарлар дниесін орау) 2. Экологиялы ы бзушылытар шін санкция олдануа байланысты туындайтын ыты атынастар (кімшілік, азаматты-ыты, тртіптік). Экологиялы за бзушылыты объектісі – тымды табиат пайдалану мен оршаан ортаны орау саласындаы оамды атынастар. Бл жайлы за дебиеттерінде р трлі пікірлер айтылан. Сонымен, экологиялы ы бзушылытар ретінде табии байлытарда мліктік атынастар, шаруашылы ызметте табии байлытарды олдануды тртібі жне оны олдануа байланысты оамды атынастар, табии байлытарды зі.

Бірінші кзарас бойынша ы бзушылытарды экологиялы трыдан емес, экономикалы шекте арастырады. Меншікте тек зат нысанындаы жне адам билігіндегі объектілер болады. ыты орауа тек мемлекет меншігіндегі объектілер ана емес, сонымен атар ешкімні меншігінде (атмосфералы ауа) бола алмайтын объектілер де алынады. Екінші кзарас бойынша ерекше оралатын табии территорияларды барлыы пайдалану объектісі бола бермейді. шінші кзарас бойынша ы бзушылы объектісі мен пніні тсініктері аралас келеді. Объективтік жатан экологиялы ы бзушылы ыа айшы рекет (засыз ааштарды кесу) немесе рекетсіздік (задарды бзу). «ыа айшылы» пен «оамды ауіптілік» тсініктер бір-бірімен тыыз байланысты. ыа айшы рекет жасау нтижесінде наты зардаптар туындайды - зиян келтіру, табиат элементтеріне, халы шаруашылыына, адама залал келтіру немесе осы зардаптар болу ммкіндігі. Зада крсетілген жасалан ы бзушылы шін туындаан оама ауіпті салдар тлаа тек егер оны жіберген бзушылытармен себепті байланысы болан кезде ана айтылады. Мндай рамды материалды деп атайды. Алайда кптеген экологиялы ы бзушылытарды формальды рамы, яни оама ауіпті салдар туындауына арамастан, экологиялы ы бзушылыты жасауды фактісіні зіне жауапкершілік туындайды.

ы бзушылыты белгісі - кін. Ол екі нысанда: асаана (тікелей жне жанама) жне абайсызда (немрайлы пен мемедікпен) жасалан ы бзушылытар [13]. Осылай, засыз а аулау (Р ылмысты Кодексіні 288-бабы ) тек асаана оймен, ормандарды рту мен залал келтіру тек абайсызда ана жасалады (Р ылмысты Кодексіні 292 бабы), су мен ауаны ластау (Р ылмысты Кодексіні 281 мен 282 баптары). Экологиялы ы бзушылыты таы бір белгісі бл субъективтік жаы, яни тланы ы бзушылыты жасауа атысты психикалы ызметі. Оны міндетті белгілері кін асаана жне абайсызда нысанында жасалан. Ал факультативті белгілері болып, масаты мен ниеті жатады. Субъектіге атысты, жеке жне зады тлалар жалпы экологиялы ы бзушылыты субъктілері ретінде танылуы ммкін. азастан Республикасыны кімшілік за бзушылытар туралы кодексіні 257-бабыны трын йлерді салуа жер учаскелері туралы апаратты жасыран жергілікті лауазымды тла ы бзушылыты субъектісі болып табылады. 270-бап бойынша ндірісті алдытарын утилизациялау, латыру жне пайдалану ережелерін бзу. оршаан ортаны орау саласында кімшілік ы бзушылыты субъектісі болып лауазымды жне зады жауапкершілік тлалар (266-бап бойынша Табии байлытарды тымды пайдалануды ережелерін бзу). Кей жадайда Экологиялы ы бзушылы шін жауапкершілік жалпы да, арнайы да субъектіге жатызылады (252-бап бойынша жер пайдалануа атысты табиат орау режиміні талаптарын орындамау азаматтара ескерту немесе айыппл, ал лауазымды тлалара айыппл салынады). рамына байланысты ы бзушылы кімшілік немесе тртіптік бзушылы, лде кімшілік, тртіптік, ылмысты жауапкершілік тундайтын ылмыс болуы ммкін. Зиян келтіргені шін азаматты-ыты жауапкершілікке тартылады.