Экологиялы ы бзушылы шін тртіптік жауаптылы.

Экологиялы ы бзушылы шін ыты жауапкершілік дегеніміз, оршаан ортаны орау саласындаы арнайы укілетті орган жне экологиялы ы бзушылыты жасаан тла арасында туындайтын, оан атысты тиісті шара олдануа байланысты атынасы. ыты жауапкершілікті мні экологиялы задарды бзан тлаа байланысты туындайтын жаымсыз салдар болып табылады. Экологиялы ы бзушылы шін жауапкершілікті атаратын біратар функцияларыбар. Олар: - Экологиялы ыты нормаларын сатауа ынталандыру; - Жаа ыбзушылытарды алдын алу; - Табиата жне адамны денсаулыына келтірілген зиянны орнын толтыру; - Жазалаушылы. ыты жауапкершілік туындауыны негізі ол экологиялы ыбзушылы. Экологиялы занама ыты жауапкершілікті келесідей трлерін крсеткен:

1. Экологиялы ылмыс — азастан Республикасында оршаан ортаны орау туралы задармен белгіленген экологиялы ы тртібіне ол сатын жне адамдарды денсаулыына немесе оршаан ортаа зиян келтіретін, не зиян келтіруге наты атер тндіретін, ылмысты зада кзделген, оама ауіпті іс-имыл (рекет немесе рекетсіздік). ылмысты жауапкершілік туындауыны негізгі шарты — экологиялы ыты тртіпті бзан рекет немесе рекетсіздік ылмысты занда арастырылуы керек. оршаан ортаны орау саласындаы ылмыстарды трлері азастан Республикасыны ылмысты кодексінде крсетілген. Олар: 1) оршаан ортаны шамадан тыс ластануы; 2) радиоактивті жне химиялы заттармен жмыс істеген кезде экологиялы талаптарды бзылуы; 3) су ксіпшіліктерімен засыз айналысу; 4) засыз а аулау; 5) сімдіктер мен жануарлар дниесіні объектілерін з бетінше пайдалану; 6) жерді, суды з бетінше басып алу; 7) жер ойнауын з бетінше азу; 8) орман алаптарыны асаана жойылып, олара зиян келтірілуі. 2. Экологиялы кімшілік жауапкершілік — экологиялы ытара арсы асаана немесе абайсызда жасалан кімшілік жауаптылы кзделген кінлі рекет немесе рекетсіздік. 3. Экологиялы тртіптік жауапкершілік — экологиялы ыа арсы асаана немесе абайсызда жасалатын тртіптік жауаптылы кзделген кінлі рекет немесе рекетсіздік. Тртіптік жауаптылы туралы арнайы абылданан за жо. Біра, тртіптік жауаптылы азастан Республикасыны ебек туралы задарында жне ішкі тртіп ережелерінде, сондай-а баса нормативтік актілерде арастырылан. Экологиялы тртіптік жауаптылы ксіпорындарды, мекемелер мен йымдарды табиат орау зандары талаптарыны бзылуына кінлі лауазымды адамдары мен зге де ызметкерлерді, міндеті мен ызметтерін жне оршаан ортаны орау мен табии ресурстарын тымды пайдалану жніндегі жоспары мен шараларды орындамау салдарынан пайда болады. 4. Экологиялы азаматты-ыты жауапкершілік — экологиялы ыа арсы асаана немесе абайсызда жасалатын кінлі рекет пен рекетсіздікті салдарынан табиат объектілеріні меншік иесіне, иленушілері мен пайдаланушыларына келтірген зиянды теу.

Экологиялы ы бзушылы дегеніміз — белгіленген экологиялы тртіпті бзатын жне оршаан ортаа зиян келтіретін немесе аталан зиянны туындау аупін келтіретін, сонымен атар экологиялы ыты субьектілеріні ытары мен зады мдделерін бзатын, заа айшы, кінлі іс имыл (рекет немесе рекетсіздік). оама ауіптілік дрежесіне байланысты экологиялы ы бзушылы теріс ылы жне ылмыс болып блінеді. ыты жалпы теориясына сйкес экологиялы ыбзушылыты рылымы трт элементтен трады: обьект, субьект, обьективтік жаы жне субьективтік жаы. Экологиялы ы бзушылыты обьектісі, ол оршаан ортаны орауа жне табиат пайдалануа байланысты туындайтын оамды атынастар (табии ресурстара меншік ыы, табиат пайдалану, экологиялы ытар жне т.б.). Экологиялы ы бзушылыты обьективтік жаы, ол іс имылды ыа айшылыы, туындайтын немесе аны туындауы ммкін ауіпті салдар. Экологиялы ы бзушылыты субьектілері, ол жеке жне зады тлалар, лауазымды тлалар. Экологиялы ы бзушылыты субьективтік жаы, ол ы бзушыны кінсіні нысанымен (абайсызда немесе асаана) сипатталады. Табиат орау тжірибесінде кінсіз (абсолютті) жауаптылы орын алуы ммкін, яни жоары ауіп кзімен келтірілген зиян шін.