Су задарын бзаны шін келген зиянды теу.
азастан Республикасыны Су занамасы Р Конституциясына негізделеді жне 2003 жылы 9 шілдеде абылданан Р Су Кодесінен жне зге де нормативтік ыты актілерден трады. Су Кодексінде кзделген нормалардан зге ережелер азастан Республикасымен ратификацияланан халыаралы шарттарда кзделсе, халыаралы шарт ережелері олданылады. Суды пайдалану жне орау жніндегі экологиялы талаптара байланысты атынастар Р Экологиялы кодексімен реттеледі. Р Су Кодексіні 1-бабына сйкес барлы су обьектілерінде орналасан су ресурстары сулар болып табылады. оршаан ортаны жне халыты трмыс тіршілігін жасарту шін су орын орау жне суды эканомикалы тымды пайдалану,сонымен атар экологиялы ауіпсіздікке ол жеткізу Р Су занамасыны негізгі масаттары болып табылады.
Сулар - су объектiлерiнде жинаталан барлы суларды жиынтыы. азастан Республикасы су задарыны мiндеттерi: 1) су орын пайдалану жне орау саласындаы мемлекеттiк саясатты жргізу; 2) су атынастарын реттеу; 3) траты су пайдалануды жне су орын орауды олдау мен дамытуды ыты негiздерiн амтамасыз ету; 4) су орын пайдалануды жне орауды негiзгi принциптерi мен баыттарын айындау; 5) су ресурстарын зерттеу, барлау жне осы ресурстар мен су шаруашылыы рылыстарын тымды жне кешендi пайдалану саласындаы атынастарды басару. азастан Республикасыны су оры азастан Республикасыны аумаы шегiндегi мемлекеттiк су кадастрына енгiзiлген немесе енгiзiлуге тиiс барлы су объектiлерiнi жиынтыын амтиды. азастан Республикасыны су оры айрыша мемлекеттiк меншiкте болады.
Су айдындары (зендер жне солара теестiрiлген каналдар, клдер, су оймалары, iшкi сулар, ауматы сулар), мздытар, батпатар, мемлекетаралы жне республикалы маызы бар су шаруашылыы рылыстары алып жатан су орыны жерлерi, сондай-а осы рылыстарды су орау белдеулерiне жне ауыз сумен жабдытауды су тарту жйелерiнi санитарлы орау айматарына блiнген жерлер мемлекет меншiгiнде болады. Су объектiлерi: 1) жер стi су объектiлерi; 2) жер асты су объектiлерi; 3) азастан Республикасыны теiз сулары; 4) трансшекаралы сулар болып блiнедi. Пайдалану трлерiне арай су объектiлерi: 1) орта пайдаланудаы су объектiлерi; 2) бiрлесiп пайдаланудаы су объектiлерi; 3) ошау пайдаланудаы су объектiлерi; 4) ерекше оралатын табии ауматарды су объектiлерi; 5) ерекше мемлекеттiк маызы бар су объектiлерi болып блiнедi. Жер стi су объектiлерi: 1) су айдындары - зендер жне солара теестiрiлген каналдар, клдер, су оймалары, тоандар жне баса iшкi су айдындары, ауматы сулар; 2) мздытар, батпатар болып блiнедi.
Жер асты су объектiлерiне мыналар жатады: 1) су ттыш айматар, тау-кен жыныстарыны жиектерi мен кешендерi; 2) жер асты суларыны бассейнi; 3) жер асты сулары орындары мен учаскелерi; 4) жер асты суларыны рлыта немесе су астынан табии шыуы; 5) жер ойнауыны суландырылан учаскелерi. азастан Республикасыны теiз суларына, егер азастан Республикасы бекiткен халыаралы шарттарда згеше кзделмесе, азастан Республикасыны Мемлекеттiк шекарасы шегiндегi Каспий жне Арал теiздерiнi сулары жатады. азастан Республикасыны Мемлекеттiк шекарасын белгiлейтiн жне (немесе) иып тетiн жер стi жне жер асты сулары трансшекаралы сулар болып табылады. Егер азастан Республикасыны задарында згеше кзделмесе, барлы су объектiлерi орта пайдаланудаы объектiлер болып табылады. Жеке немесе зады тлалара толы немесе iшiнара бiрлесiп пайдалануа берiлген су объектiлерi бiрлесiп пайдаланудаы су объектiлерi болып табылады. Жеке немесе зады тлалара толы немесе iшiнара ошау пайдалануа берiлген су объектiлерi ошау пайдаланудаы су объектiлерi болып табылады. Жеке жне зады тлалара су объектiлерi: 1) ыса мерзiмдi пайдалану; 2) за мерзiмдi пайдалану ыымен табысталады. ыса мерзiмдi пайдалану ыы бес жыла дейiнгi мерзiмге, за мерзiмдi пайдалану ыы бес жылдан ыры тоыз жыла дейiнгi мерзiмге табысталады.
Суларды орау мен тымды пайдалану саласындаы йымдастырушылы ыты ралдара мыналар жатады: · Су обьектілерін тымды пайдалануды жоспарлау · Сулара сер етуді шекті млшерлерін нормалау · Су обьектілеріні мемлекеттік мониторингі · Мемлекеттік су есебі · Су обьектілерін орау мен пайдалануа мемлекеттік баылау Су орын пайдалану мен орау саласындаы нормалау. Су орын пайдалану мен орау саласындаы нормативтiк-техникалы, санитарлы-эпидемиологиялы жне метрологиялы амтамасыз етудi бiрыай жйесi суды санды жне сапалы крсеткiштерiне, оларды крсеткiштерiн дл лшеу нормаларына ойылатын талаптарды регламенттеу масатында белгiленедi рi ндiрiстiк жне зге ызметтi су объектiлерiне ыпал ету шегiн реттейдi. Су объектiлерiне жол берiлетiн шектi зиянды серлер нормативтерi. Жер стi жне жер асты суларын экологиялы жне санитарлы-эпидемиологиялы талаптара сай жадайда стау азастан Республикасыны оршаан ортаны орау саласындаы орталы атарушы органымен, жер ойнауын пайдалану мен орау жнiндегi укiлеттi органмен, халыты санитарлы-эпидемиологиялы салауаттылыы саласындаы укiлеттi органмен жне нерксiп ауiпсiздiгi саласындаы укiлеттi мемлекеттiк органмен келiсiм бойынша су орын пайдалану жне орау саласындаы укiлеттi орган белгiлеген су объектiлерiне жол берiлетiн шектi зиянды серлер нормативтерiнi саталуымен амтамасыз етiледi.
Су обьектілерін орау жне оларды ластануыны алдын алу шаралары. Су обьектілеріні сапасын тмендететін жне оларды пайдалануын шектейтін зиянды заттарды су обьектілеріне тсуі суды ластану болып табылады. Су обьектілерін орау : - экологиялы жйені тратылыын бзуды; - трын халыты мірімен денсаулыына зиян келтіруді; - балытармен зге де су жануарларыны азаюыны; - сумен амтамасыз ету талаптарыны бзылуыны - су обьектілерін пайдалану жне тазарту ммкіндіктеріні тмендеуіні; - су обьектілеріні гидрологиялы жне гидрогеологиялы режимін бзуды; - су обьектілеріні физикалы,химиялы жне биологиялы рамын бзуды алдын алу арылы жзеге асырылады. Су обьектілерін орау тсілдері: -барлы су пайдаланушылара орта су обьектілерін орау талаптарын белгілеу; -шаруашылы ызметті ерекше трлеріне арнайы талаптар белгілеу; -техникалы,экалогиялы, эпидемиологиялы ауіпсіз техналогияларын олдану іс шараларын абылдау; -су обьектілерін пайдалану жне орауа мемлекеттік баылау жргізу; -су обьектілерін орау жніндегі талаптарды бзушылы шін жаупкершілік белгілеу. Су обьектілерін ластанудан орау мастанда: -су обьектілерінде улы химиялы тыайтыштарды олдануа; -су обьектілерінде радиактивті алдытарды тастауа немесе сатауа; -тиісті тазалау нормативтеріне сйкес келмейтін немесе тазартылмаан ндірістік ттыну алдытарын су обьектілеріне тастауа; -су обьектілерінде ядролы жне згеде жарылыс ралдарымен жмыс жргізуге; -оршаан ортамен халыты денсаулыына ауіп тндіретін техналогияларды олдануа тыйым салынады.(Р СК 113-бап)
10 Дріс. Орман задарын бзаны шін ыты жауаптылы.
Жоспар: