Лабораториялы жмыс

«Асазан слін натрий гидроксидіні стандартты ерітіндісімен потенциометрлік титрлеу»

Масаты: сутек иондарыны концентрациясын потенциометрлік титрлеу дісі бойынша анытау.

Аналитикалы реакция:

HCl + NaOH = NaCl + Н₂О

H⁺+ OH^-= Н₂О

Гальваникалы элемент:

Ag, AgCI |HCI| стекло |Н⁺| зерттелетін ерітінді |KCI| AgCI, Ag

шыны электроды рН -? хлоркміс электроды

Жмыс барысы: Бюретканы натрий гидроксидіні титрленген ерітіндісімен толтырады, нлдік дегейге келтіреді. Асазан сліні лгісі болып табылатын хлорсутек ышылыны ерітіндісінен 10 мл стаана пипеткамен лшеп яды. Стаанды магнитті араластырыша ояды. Одан кейін рН-метрге жаланан шыны мен хлорсутек электродтарын батырады. Ерітіндіні араластыра отырып,хлорсутек ышылыны бастапы ерітіндісіні рН-ын лшейді. Бюреткадан зерттелетін ерітіндіге 2 мл-ден натрий гидроксидіні титрленген ерітіндісіненбіртіндеп я отырып, рН-ын лшеп отырады. рН-ты кенет секіру мнінен таы титрлеуді 3 рет рН шамасын аланша жаластырады. Титрлеу нтижелерін кестеге жазады.

Талдау нтижелеріні есебі:

Хлорсутек ышылы ерітіндісіні аликвотты клемі V(HCl) = 10 мл.

натрий гидроксиді ерітіндісіні концентрациясы С(NaOH) = 0,1 моль/л

V(HCI), мл	V(NaOH),мл	рН	V=V_n+1-V_n	pH=pH_n+1- pH_n	pH/V

10-14 атар

Алынан мліметтер бойынша екі график трызады:

· абсцисса осіне натрий гидроксидіні йылан ерітіндісіні клемін, ал ордината осіне сйкес рН-ты мндерін сала отырып, интегралды рН ~ f(V(NaOH))титрлеу исыыны;

· абсцисса осіне натрий гидроксидіні йылан ерітіндісіні клемін, ал ордината осіне сйкес рН-ты згерісіні натрий гидроксидіні клеміні згерісіне атынасыны мндерін сала отырып, дифференциалды pH/V ~ f(V(NaOH))титрлеу исыыны;

· эквиваленттік нктені анытайды (дифференциалды титрлеу исыындаы максимал мні). Эквиваленттік нктеден абсцисса осіне тсірілген перпендикуляр хлорсутек ышылыны ерітіндісін бейтараптауа жмсалынан натрий гидроксиді ерітіндісіні клеміне сйкес келеді.

HCl молярлы концентрациясын есептеу:

С(НСl)=

рН = -lg C_H+

орытынды: аныталан хлорсутек ышылыны ерітіндісіні концентрациясын жне рН-н крсетііз.

№7 Тжірибелік саба

ТАЫРЫБЫ: Беттік былыстар. Жылжымалы жне жылжымайтын беттер аралыындаы адсорбция. Темір жне мыс иондарын хроматографиялы діспен блу. аазды хроматография дісімен темір (ІІІ) иондарын сапалы анытау.

МАСАТТАРЫ:

· Беттік абат рылымыны ерекшелігін жне адсорбция былысын сипаттайтын негізгі тсініктерді алыптастыру;

· хроматографиялы діспен иондарды анытау жне блуді тжірибелік дадыларын алыптастыру;

· ерітіндіден беттік активті заттарды адсорбциясыны мнін анытауды уйрету;

· дрілік препараттарды, биологиялы сйытытарды талдауда жне сотты-медициналы сараптамада хроматографиялы дістерді олданылу ммкіндігін арастыру арылы студенттерде химияны зерттеу мотивациясын дамыта білу.

ОЫТУ МІНДЕТТЕРІ:

· студент беттік былыстарды сапалы жне санды трде сипаттау ммкіндігіне ие;

· студент заттарды хроматографиялы блу процесіні жне ионалмасу процесіні мнін, оны медициналы-биологиялы масатта олданылуын тсіндіре алады;

· студент аазды хроматография дісімен темір (ІІІ) иондарын тжірибелік жолмен анытауды жне бааналы хроматография дісімен иондарды блуді крнекілікті крсете алады;

· студент адсорбцияны мнін есептеу дадыларын йренеді;

· студент лабораториялы жмысты орындалу нтижелерін баяндап бере алады.

таырыпты негізгі сратары:

1. Фазаларды жылжымалы бліну беті аралыындаы адсорбция. Гиббс тедеуі. Беттік абатта БАЗ молекулаларыны баытталуы. Биологиялы мембраналарды рылымы.

2. Фазаларды жылжымайтын бліну беті аралыындаы адсорбция. Лэнгмюр жне Фрейндлих тедеулері.

3. Ерітіндіден адсорбция процесіні негізгі задылытары. Ион алмасу адсорбциясы. Медицинада олданылуы.

4. Хроматографиялы діс арылы талдау. Оны биология жне медицинада олданылуы.

ОЫТУ дістері:

йлескен трде:

- пікірлесу

- семинар

- есептер шыару жне жаттыулар орындау

- шаын топтарда жмыс жасау (лабораториялы жмыс жасау жне оны нтижелерін талдау);

- ауызша немесе жазбаша сауалнама

ДЕБИЕТ:

Негізгі:

1. Сейтембетов, Т.С. Химия [Мтін]: Оулы / Т.С. Сейтембетов.- Алматы: Эверо, 2010.- б.137-158.

2. В.А. Попков, С.А. Пузаков. Жалпы химия [Мтін]: Оулы / аза тіліне аударан С.Н.Ділмаамбетов. Жауапты редакторы Ж.Ж.марова.- Москва: ГЭОТАР-МЕДИА, 2014.- б. 760-845.

3. Л.Г. Веренцова ж.б. Бейорганикалы, коллоидты жне физикалы химия [Мтін]: / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Оу рал. - Алматы: Эверо, 2009.- б. 120-134.

осымша:

1. Есімжан А.Е. Жалпы химия практикум [Мтін]: Оулы.- Алматы, 2004.- 296 б.

2. А.С. ожамжарова и др. Бейораникалы химия практикумы [Мтін]: Оу-дістемелік рал / КазНМУ им.Асфендиярова.- Алматы: Эверо, 2013.- 280 б.

3. Л.Г. Веренцова, Е.В. ж.б. Бейорганикалы, коллоидты жне физикалы химия [Мтін]: Баылау тестері / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Алматы: Эверо, 2009.- 212 б.

4. Равич-Щербо М.И., Новиков В.В. Физическая и коллоидная химия. -М., 2001.-254б.

Кмекші:

1. Бірімжанов Б.А. Жалпы химия. -А., 2001.-744б.оканбаев .. Физикалы химияны ысаша курсы. –А.: Білім, 1996.-224б.

2. Ленский А.С. Введение в бионеорганическую и биофизическую химию. -М.: ВШ, 1989.-256б.

Аылшын тілінде:

1. Morris Hein, Scott Pattison, Susan Arena. Introduction to General, Organic, and Biochemistry [Text]: Book / 10th Edition.-USA: John Wiley&Sons, Inc, 2012.-1091 p.

БАЫЛАУ:

Бааланатын зыреттіліктер:

- білім

- тжірибелік дадылар

Баылау дістері:

- тест тапсырмаларын жне баылау карталарын орындау

- ситуациялы есептер шыару немесе жаттыулар орындау

Баылау сратары:

1. Какие явления называют поверхностными? Объясните различия состояния вещества на границе раздела фаз и в глубине фазы.

What are surface phenomenon? Explain the differences in the state of matter at the interface and inside the phase.

2. Адсорбция, десорбция, беттік активтілік, адсорбциялы тепе-тедік, беттік-активті жне беттік-инактивті заттар, хемосорбция тсініктеріне анытама берііз.

3. Фазаларды жылжымалы бліну беті аралыындаы адсорбция. Гиббс тедеуі. О жне теріс адсорбцияны айырмашылыын тсіндірііз.

4. Мономолекулалы абат (Ленгмюр шарбашасы). Биологиялы мембраналар лгісі.

5. Беттік керілу изотермасы дегеніміз не? Адсорбция изотермасы? Дюкло-Траубе ережесі.

6. атты адсорбентті беттік абатындаы адсорбция. Тадамалы адсорбция. Эквивалентті адсорбция. Адсорбцияа абілеттілік ион зарядына туелді ме?

7. Ленгмюр теориясыны негізгі аидалары. Ленгмюрді адсорбция тедеуі жне оны талдау.

8. Фрейндлихті адсорбция тедеуін жазыыз. Бл тедеуде эмпирикалы константаларды алай анытайды?

9. Панет-Фаянс ережесіні мні? Мысалдар келтіру арылы тсіндірііз.

10. Ионалмасу адсорбциясын жне оны олдану аймаын сипаттаыз. Ионалмасу хроматография дісі арылы суды тазалау процесіні мнін тсіндірііз. Реакция тедеулерін келтірііз.

11. Хроматография дегеніміз не? Жргізілу тсілі жне блу механизмі бойынша храматографиялы дістерді жіктелуі.

12. Хроматографиялы дістерді медициналы-биологиялы зерттеулерде жне санитарлы-гигиеналы масатта олданылуына сипаттама берііз.

Есептер мен жаттыулар (оытушыны тадауы бойынша беріледі):

1. Дюкло-Траубе ережесін олдана отырып пальмитин ышылыны (С₁₅Н₃₁СООН) беттік активтілігі арахин ышыылыны (С₁₉Н₃₉СООН) беттік активтілігінен неше есе тмен екендігін анытаыз.

2. Бір графикте май, пропион жне сірке ышылдарыны беттік керілу изотермаларын схема трінде бейнелеіз. Бірдей температурада концентрациялары бірдей деп алып, сірке жне пропион ышылдарыны беттік активтіліктерін салыстырыыз.

3. Суа: а) пропил спиртін; б) натрий хлоридін; в) сабын осанда оны беттік керілуі алай згереді?

4. Концентрациясы 1М-ге те: а) антты; б) сірке ышылыны; в) натрий сульфатыны; г) стеарин ышылыны ерітінділері бар. Ерітінділерді оларды беттік керілуіні артуы бойынша орналастырыыз. Беттік активті заттарды длелдеу арылы айындаыз.

5. 15^оС-та концентрациясы 0,25 моль/л капрон ышылыны (С₅Н₁₁СООН) сулы ерітіндісіні адсорбциясыны мнін есептеіз. ерітіндіні беттік керілуі 35´10^-3 Н/м, ал суды беттік керілуі 73,4´10^-3 Н/м-ге те.

6. Ккірт ышылы суда ерігендегі адсорбция трін анытаыз, егер 18^оС температурада суды беттік керілуі 73,0510^-3Н/м, ерітіндіні беттік керілуі 75,2010^-3Н/м, судаы ккірт ышылыны концентрациясы 2,33 моль/л-ге те болса.

7. Новокаин мен кокаинні ерітіндідегі концентрациясы 0,2 моль/л-ден 0,15 моль/л-ге дейін тмендегенде новокаин ерітіндісіні беттік керілуі 6,910^-2Н/м-ден 7,110^-2Н/м-ге, ал кокаин ерітіндісінікі 6,510^-2Н/м-ден 7,010^-2Н/м-ге дейін артты. 25^оС температурада берілген концентрация аумаында осы екі затты беттік активтілік жне адсорбция мндерін салыстырыыз.

8. Сірке ышылыны ерітіндідегі тепе-тедік концентрациясы 15,5 моль/л, ал Фрейндлих тедеуіні тжірибелік жолмен аныталан константалары К=6,5 жне 1/n = 0,12 те деп алып, 100г топыраа адсорбцияланан сірке ышылыны млшерін есептеіз.

9. 25 °С температурада сулы ерітіндіден валериан ышылын кмірмен адсорбциялаан кезде тжірибелік жолмен аныталан мндерді олдана отырып Фрейндлих тендеуіндегі К жне n константаларын график бойынша анытаыз.

c, ммоль/см³	0,006	0,025	0,053	0,118
Г, ммоль/г	0,44	0,78	1,04	1,44

10. атты адсорбенттегі сірке ышылыны адсорбция мнін есептеіз, егер оны тепе-тедік концентрациясы 0,22 моль/л жне Фрейндлих тедеуіндегі константалары К=0,50 моль/г; n=0,45 те болса.

ОСЫМША