Тжірибе. Таам німдеріндегі темір(ІІІ) ионын аазды хроматография дісімен анытау

Хроматографиялы ааздан ені 6 см жне зындыы 10 см жола иып алады. тменгі шетінен 1 см ашытыта арындашпен жіішке етіп сызы жргізеді (старт сызыы). Жіішке капилляр кмегімен старт сызыына зерттелетін ерітінді даты диаметрі 5 мм-ден аспайтындай етіп тамызады. Осы старт сызыына датан 2-3 см ашытыта баса капиллярмен 0,05 % темір(ІІІ) хлориді ерітіндісін тамызады. аазды ауада кептіреді. Осылай дайындалан хроматографиялы ааз жолаын, шеттері резина кмегімен статылан екі таяшаа бекітеді жне еріткіштер оспасы бар (этанол жне сйылтылан тз ышылы, 1:4) стаана салады. Стаандаы еріткіштер абатыны алыдыы 1-1,5 см те болуы тиіс. ааз жолаы сйытыа 2-3 мм батырылып орналастырылуы тиіс. еріткіштер 7-8 см биіктікке ктерілгенде, жолаты стаканнан шыарады жне карандашпен еріткіш ктерілген биіктікті белгілейді. Хроматографиялы аазды ауада кептіреді. Темір(ІІІ) ионын анытау шін жолаты калийді гексацианоферратымен(ІІ) дымылдайды.

орытынды:Хроматограмманы салыыз. Стандартты ерітінді мен зерттелетін ерітіндіні пішінін, тсін жне старт сызыынан басталан ара ашытыын салыстыра отырып, иондарды идентификациясы туралы орытынды жасаыз, темір(ІІІ) ионы бойынша ерітінділерді концентрацияларын салыстырыыз.

 

 

№8 Тжірибелік саба

 

ТАЫРЫБЫ:Дисперсті жйелер. Коллоидты ерітінділерді алу тсілдері, оларды асиеттері жне оларды тазарту дістері. Мицелланы рылысы. Диализ. Коллоидты ерітінділерді тжірибелік жолмен алу жне оларды кейбір асиеттерін зерттеу

МАСАТТАРЫ:

· дисперсті жйелер жне оларды жіктелуі, коллоидты ерітінділерді алу дістері, мицелланы рылысы туралы негізгі тсініктерді алыптастыру;

· коагуляция табалдырыы мен электролитті коагуляциялау абілетін есептей білуді йрету;

· биологиялы сйытытарды микрогетерогенді (коллоидты) жйелер ретінде тсінік алыптастыру;

· медициналы тжірибеде олданылатын дисперсті жйелер жайлы тсінік алыптастыру;

· диализ дістеріні медицинада олданылу ммкіндігін арастыру арылы студенттерде химияны зерттеу мотивациясын дамыта білу.

 

ОЫТУ МІНДЕТТЕРІ:

· студент химиялы конденсация жолымен алынан коллоидты ерітінді мицелласыны рылысын жаза жне тсіндіре біледі;

· студент рекеттусі заттарды клемі мен концентрациясы белгілі болан жадайда мицелланы заряды мен рылысын болжай алады;

· студент коллоидты ерітінділерді асиеттерін жне тратылы факторларын сипаттай алады;

· студент коагуляциялау табалдырыын тжірибелік жолмен анытай алады, коагуляциялау табалдырыны мнін есептеумен атар электролитті коагуляциялау абілетін анытай біледі;

· студент физикалы жне химиялы конденсация дістерімен коллоидты ерітінділерді тжірибелік жолмен алу дадыларын мегереді жне капиллярлы талдау дісімен коллоидты блшектер зарядын анытай алады.

таырыпты негізгі сратары:

1. Дисперсті жйелер. Негізгі тсініктер. Дисперсті жйелерді жіктелуі.

2. Коллоидты ерітінділерді алу дістері. Мицелланы рылысы.

3. Дисперсті жйелерді асиеттері. Коллоидты ерітінділерді тазарту дістері. Медициналы-биологиялы тжірибеде электрофорез бен диализді олданылуы.

4. Коллоидты жйелерді тратылыы жне коагуляциясы. Коллоидты орау. Азадаы рлі.

5. Дрекі дисперсті жйелер, оларды медицинада олданылуы.

ОЫТУ дістері:

йлескен трде:

- семинар

- есептер шыару жне жаттыулар орындау

- шаын топтарда жмыс жасау (лабораториялы жмыс жасау жне оны нтижелерін талдау);

- компьютерлік технологияны олдана отырып ойын трінде оыту дісі;

- ауызша немесе жазбаша сауалнама

ДЕБИЕТ:

Негізгі:

1. Сейтембетов, Т.С. Химия [Мтін]: Оулы / Т.С. Сейтембетов.- Алматы: Эверо, 2010.- б.137-158.

2. В.А. Попков, С.А. Пузаков. Жалпы химия [Мтін]: Оулы / аза тіліне аударан С.Н.Ділмаамбетов. Жауапты редакторы Ж.Ж.марова.- Москва: ГЭОТАР-МЕДИА, 2014.- б. 760-845.

3. Л.Г. Веренцова ж.б. Бейорганикалы, коллоидты жне физикалы химия [Мтін]: / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Оу рал. - Алматы: Эверо, 2009.- б. 133-154.

осымша:

1. Есімжан А.Е. Жалпы химия практикум [Мтін]: Оулы.- Алматы, 2004.- 296 б.

2. А.С. ожамжарова и др. Бейораникалы химия практикумы [Мтін]: Оу-дістемелік рал / КазНМУ им.Асфендиярова.- Алматы: Эверо, 2013.- 280 б.

3. Л.Г. Веренцова, Е.В. ж.б. Бейорганикалы, коллоидты жне физикалы химия [Мтін]: Баылау тестері / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Алматы: Эверо, 2009.- 212 б.

4. Равич-Щербо М.И., Новиков В.В. Физическая и коллоидная химия. -М., 2001.-254б.

Кмекші:

1. Бірімжанов Б.А. Жалпы химия. -А., 2001.-744б.оканбаев .. Физикалы химияны ысаша курсы. –А.: Білім, 1996.-224б.

2. Ленский А.С. Введение в бионеорганическую и биофизическую химию. -М.: ВШ, 1989.-256б.

Аылшын тілінде:

1. Morris Hein, Scott Pattison, Susan Arena. Introduction to General, Organic, and Biochemistry [Text]: Book / 10th Edition.-USA: John Wiley&Sons, Inc, 2012.-1091 p.

БАЫЛАУ:

Бааланатын зыреттіліктер:

- білім

- тжірибелік дадылар

Баылау дістері:

- тест тапсырмаларын жне баылау карталарын орындау

- ситуациялы есептер шыару немесе жаттыулар орындау

Баылау сратары:

1. Дайте определения понятиям дисперсная система, дисперсная фаза, дисперсионная среда, дисперсность, степень дисперсности.

Give the definitions of: dispersion, the dispersed phase, dispersion medium, dispersion, the degree of dispersion.

2. Дисперсті жйелерді: дисперстілік дрежесі бойынша, дисперсті фаза мен дисперстік ортаны агрегатты кйі бойынша, дисперсті фазаны дисперсті ортамен зара рекеттесуі бойынша жіктелуі. Мысал келтірііз

3. Коллоидты ерітінділерді алуды диспергациялы жне конденсациялы дістерді мні. Пептизация.

4. Мицелланы рылысы. Э, электротермодинамикалы потенциал, электрокинетикалы потенциал.

5. Дисперсті жйелерді асиеттері: молекулярлы - кинетикалы, электрокинетикалы, оптикалы. Электрофорез. Электроосмос. Медицинада олданылуы.

6. Коллоидты ерітінділерді тазарту дістері: диализ, электродиализ, ультрафильтрация. Диализді медицинада олданылуы.

7. Коллоидты ерітінділерді молекулалы-кинетикалы жне оптикалы асиеттерін дрекі дисперсті жне молекулалы-дисперсті жйелермен салыстыра сипаттаыз. Тиндаль конусы дегеніміз не?

8. Коллоидты ерітінділерді салыстырмалы термодинамикалы тратылыы, седиментациялы жне агрегативті тратылыы.

9. Зольдерді коагуляциясын андай факторлар тудырады? Коагуляциялау сатылары. Коллоидты орау. Азадаы атаратын рлі.

10. Коагуляция табалдырыы мен электролитті коагуляциялау абілеті. Аддитивтілік, электролиттер оспасы серіні синергизмі жне антагонизмі.

11. Дрекі дисперсті жйелер: аэрозольдер, суспензиялар, эмульсиялар. Медицинада олданылуы.

Есептер мен жаттыулар (оытушыны тадауы бойынша беріледі):

1. Келесі берілген зольдер мицеллаларыны рылысын жазыыз:

· кміс нитратымен тратандырылан кміс бромиді золіні;

· гидролиз реакциясымен алынан темір (III) гидроксиді золіні;

· барий хлоридімен тратандырылан барий карбонаты золіні;

· адсорбциялы пептизация тсілімен алынан темір (III) гидроксиді золіні;

пептизатор – темір (III) хлориді;

· химиялы пептизация тсілімен алынан темір гидроксиді (III) золіні;

пептизатор – хлорсутек ышылы;

· темір (III) хлоридімен тратандырылан берлин кгі золіні;

· калий (II) гексацианоферратымен тратандырылан берлин кгі золіні;

· калий хлоридімен тратандырылан орасын (II) хлориді золіні;

· калий сульфатымен тратандырылан барий сульфаты золіні;

2. AgNO3 арты млшерінде алынан кміс иодиді золіні блшектері электрофорез кезінде ай электрода арай жылжитынын анытаыз. Мицелланы рылысын келтірііз.

3. Ккіртсутек ышылыны арты млшерінде алынан кшн (мышьяк) сульфиді золіні блшектері электрофорез кезінде ай электрода арай жылжитынын анытаыз. Мицелланы рылысын келтірііз.

4. Келесі берілген заттарды айсысы жаа тндырылан алюминий гидроксидіні пептизациясын тудырады: а) калийді гексацианоферраты (III); б) барий хлориді; в) калий гидроксиді; г) алюминий хлориді; д) аммиак? Длелдеу арылы тсіндірііз.

5. Зольді коагуляциялау табалдырыы аныталан: КС1 шін 189 ммоль/л, К2SO4 шін 183 ммоль/л, СaCl2 шін 2,9 ммоль/л. Зольді зарядын анытаыз.

6. 10 мл кміс иодидіні теріс зарядты блшектерін коагуляциялау шін концентрациясы 0,05 моль/л-ге те 0,45 мл барий нитраты ерітіндісі ажет. Осы зольді коагуляциялау табалдырыын барий нитраты ерітіндісіні серінде анытаыз.

7. Блшектері теріс зарядталан андай да бір золь шін келесі электролиттерді коагуляциялау табалдырыыны мніне орай орналастырыыз: CrCl3, Ba(NO3)2, K2SO4, Длелдеу арылы тсіндірііз.

8. 10 л алюминий гидроксиді золіні коагуляциясын тудыру шін ажет 0,01М калий бихроматы электролитіні клемін есептеіз. Берілген электролит бойынша зольді коагуляциялау табалдырыы 0,63 моль/л-ге те.

9*. Кміс иодиді гидрозолі бірдей клемдегі 0,04 н KJ мен 0,01 н AgNO3 араластыру арылы алынан. Екі электролитті айсысында (MgCO3 немесе К3[ Fe(CN)6]) коагуляциялау табалдырыы жоары болады жне не себепті?

10. 4 л темір (III) гидроксиді золіне тыыздыы 1,1 г/мл, 0,91 мл магний сульфатыны 10%-ды ерітіндісін осанда зольді коагуляциясы туындады. Зольді сульфат-иондарымен коагуляциялау табалдырыын есептеіз.

11*. Электролиттерді коагуляциялау абілеті андай да бір зольге атысты келесі атар бойынша тмендейді: Na3PO4 K2SO4 NH4NO3. Коллоидты блшектерді заряды андай? Коагуляциялау абілеті жобамен жоарыдаы электролиттердікіне те болатын электролиттерге мысал келтірііз.

12*. орасын (II) бромиді золі орасын ацетаты мен кальций бромиді ерітінділерін араластыру арылы алынан. Берілген зольге атысты магний нитратыны коагуляциялау абілеті аммоний сульфатыны коагуляциялау абілетіне араанда жоары. Берілген зольді мицелласыны формуласыен жазыыз.

 

ОСЫМША