абатты гидравликалы жару
абатты гидравликалы жарылуыны мнісі, ымаа айдайтын сйытыпен ыма тбінде жоары ысым жасаанда, абатта жарышатарды тзілуі мен кееюіне негізделген. Пайда болан жарышатар ысымды тсіргеннен кейін айтадан бірікпес шін, олара сортталан ірі тйіршікті м айдайды.
абатта тзілген жарышатар немесе ашылан жне кеейген жарышатар басалармен байланысып, мнай мен газды ткізгіштері болып алады, ол ыманы забойдан алыс жатан абатты німді айматарымен байланыстырады. абат тередігіндегі жарышатарды болу ауданы бірнеше ондаан метрге дейін жетуі ммкін.
Ірі тйіршікті ммен толан, ені 1-2 мм болатын жыныста тзілетін жарышатарды тімділігі жоары болады.
абатты гидрожарылуынан (ГЖ) кейін ымаларды німділіктері бірнеше есеге артады. ГЖ операциясы мынадай сатылы кезедерден трады: 1) абата жарышатар тзу шін зілу сйытыын айдау; 2) м тасушы-сйытыты айдау; 3) жарышаа мды жаншып енгізу шін сйыты айдау.
ГЖ кезіндегі жарышатарды толтыруа арналан м мынадай талаптарды анааттандыру ажет:
1) Жарышатарда сенімді, берік мды жастышаларды тзу шін жне жыныстар салмаы серінен бзылмауы шін жоары механикалы беріктігі;
2) Жоары тімділікті сатауы керек.
Мндай ма ірі тйіршікті жне гранулометриялы рамы бойынша біртекті, тйіршектеріні лшемі 0,5- тен 1,0 мм дейін болатын кварц мы жатады.
абата айдау шін ажетті мны млшері жыныстарды жарышыты дрежесіне байланысты болады. Кшті жарышатанан жыныстара(ктастар мен доломиттер) бірнеше ондаан тоннаа дейін м айдалады. мдатардан жне аз жарышаты ктастардан ралан аттардаы бір ымаа 8-10 т м айдаан дрыс.
абатты гидрожаруды технологиясы мынадай: алдымен ыма забойын м мен саздан тазартады жне абырасын ластайтын шгінділерден тазартады. Кей кезде ГЖ алдында тз ышылды деу немесе осымша перфорация жргізген жн. Мндай жадайларда жарылу ысымы тмендейді де, оны тиімділігі артады.
Жуылан жне тазартылан ымаа диаметрі 89 мм- ден кем емес бырларды тсіреді. Оларды бойымен жарылу сйытыы забойа баытталады. ГЖ кезінде диаметрі кішкентай бырларды пайдалану тиімсіз, йткені олармен сйытыты айдаанда ысымны кп шыыны болады.
Шеген баананы жарылатын абат стіне тсетін жоары ысымны серінен сатау шін пакер ойылады. Ол ыманы сзгі аймаын жоары жататын бліктен толы ажыратады, бл кезде сорылармен жасалатын ысым тек сзгі аймаы мен пакерді тменгі бетіне сер етеді. Егер сйкесті шаралар олданылмаса, пакер соры-компрессорлы бырлармен бірге жоары ктеріледі, бан жол беруге болмайды. Мны болдырмас шін бырлара гидравликалы якорь ояды.
бырлара сйытыты айдаанда ысым гидравликалы якорьды поршеніне сер етеді, нтижесінде олар здеріні яларынан шыады да, шеген баанаа жабысып алады. Поршеньдерді шетіндегі саиналы ырлар баанаа сотыысып, соры-компрессорлы бырларды озалуына кедергі жасайды.
ыма саасы арнайы басымен жабдыталан, оан ымаа жарылу сйытытарын айдауа арналан агрегаттар жаланады.
Ыманы тексеру
ыманы сзгілейтін блігін жне тізбекті жадайын, ымада алан сорапты- компрессорлы бырларды, штангілерді, сораптарды жне баса да аспаптарды аасы алыдыы 8-10 мм орасын аптамасымен апталан арнаулы мрлермен ондырады.
Жазы мр-ымадаы аппатты жер асты жабдыыны тередігін, оны штарыны жне шегендеу баанасыны тпелі воронкасыны (йышты) жадайын анытауа арналан. Мрді орасын абыыны цилиндрі блігіні диаметрі тексерілетін баананы ішкі диаметрінен 10-12 мм аз болады.
Конусты мр-пайдалану баанасыны абырасыны сзгілейтін блігін, крделі бзылан учаскелеріні майысуы мен жарышатарыны іздерін алуа арналан.
Конусты мрді орасын абыыны ке блігі баанасыны ішкі диаметрінен 6-10 мм аз етіп дайындайды, ал конусты тменгі блігі ке блігінен 50-55мм аз болады.
ПУ-2- мбебап мрі- орасынды мрден ерекшелігі, ол алюминийлі абытан жне аадан, ысыш рылы мен ткізгіштен трады. аа 3 цилиндрлі денелі оны жоары шында ткізгіш 9 астында конусты бранда ойылан. ааны алы блігінде тменінен ауыстырмалы резинкалы стакан 1 жне алюминийлі абы 2 кигізеді. ааа бралан трт брамамен (винтпен) стакан сталынып трады. ааны цилиндрлі блігіне шпонка 4 пісірілген, ал бірнеше жоары трапециялы бранда ойылан, оан гайка 6 бралады.
ысыш рылы гайкадан жне сыу тлкеден 5, ішкі жаында шпонкалы ойыы бар жне ол ааа еркін кигізетін мрден трады. Гайка жне сыу тлкесі 5 зара винтпен байланысан, оны штары сыу тлкесіні саиналы ойыына кіреді. Гайка 6 айналу кезінде соысы зіні шетімен шпонка бойымен сыу тлкесін сыады (итереді) да сонымен оны озалыса алып келеді.
Гайка 6 здігінен бралып кетеді жне алюминийлі абытан босату шін шайба 7 контргайка 8 арастырылан.
Жиналан трдегі мрді сорапты-компрессорлы бырларда жне брылау бырларында ымаа тсіреді.
Тексеру объектіні жоары шына жеткізбестен мрді тсіруді баялаулатады, рі арай оны тсуі мен отырызылуын жуу сйытыымен жргізіледі. Сонымен мрге берілетін сыу жктемесі, 1,5-2,0 тк райды, ол ымада алан затты жоары шыны алюминийлі шетінде есептелмелі длел алуаа жеткілікті болады.
Сыу жктемесіні серінен алюминийлі абы пен резиналы жасты деформацияа шырайды. Жктемені тсіргеннен со баананы деформациясы туралы длел ымадаы затты формасы мен лшемдерін алуа болады.
ымадан мрді ктерген со длелі бар алюминийлі абыты шешеміз, ажет жадайда ыманы саасында сол кезде келесі олдану шін жаа алюминийлі аптамамен аптайды.
Гидравликалы мр - ПГ-146-1-146 мм пайдалану тізбегін тексеруге арналан. ымаа мрді тсіретін бырлара сйыты айдайды. А-саылауы арылы тіп, ішкі быр арылы ткен сйыты резиналы элементке тседі, ол тізбекті ішкі абырасына тыыз жабылады. ысымды 12 МПа дейін жеткізіп, 5 мин ішінде стап трады.
ПГ-146-1 гидравликалы мрі анологиялы рылыларынан айырмашылыы шегендеу тізбегіні жне резиналы элементті барлы алаы бойынша жанасытан беттеріні тізбегіні бзылу конфигурасын жне сипаттамасы туралы аны мінездеме алады.
Аулау жмыстары кезінде кезінде аулау аспабын дрыс тадау шін аппатты бырларыны штарын жне апатты жерасты жабдытарын алу шін жмыстарын да тексеру ажет.
Мрді тсіру, ктеру жне тексерілетін жерге орнату жне апатты жабдыыны шына орнату шебер баылауымен жргізілу керек. Мрді орнату екі рет жргізілмейді, йткені ол дл емес жне дрыс емес ізді береді. ымадан мрді ктерген со металл заттар мен орасын абыты руа, шынжырлы жне баса кілттермен сыуа латыруа болмайды. Барлы бзылымдар іздерді брмалануына жне рі арай жмыс жоспарын ру кезінде ателіктерге алып келеді.
Іздерді наты зерттеу мен ажетті жаттара тіркеу ажет жадайда суретке тсіруге болады.
Кейде тізбектегі аауларды болуы, ол арылы ымаа бтен суларды келуін мр кмегімен білуге болмайды. Мндай жадайларда ыманы зерттеу мен тексеру баса тсілдермен жргізіледі.
Тізбекті жадайын тексеру тсілдеріні бірі фильтрлейтін блігін м мен саза толып алуы болады. ыманы мрмен тексерген со оны фильтрлейтін блігін м мен сазбен тыыздайды, оны жасанды тыыны фильтрді жоары саылауынан 5-10 м жоары болады.
Содан со тізбекті опресовкамен герметикалыа сынайды. Егер тізбек герметикаланан болса, жасанды тыынды жою шін жояды, фильтрлі блігін шешеді жне фильтр саылауы арылы ысыммен яды.
Егер тізбек герметикалы болмаса, онда аауды орны мен сипатын анытауа болады жне жндеп рі арай жндеу жмыстарын жргізеді. Тізбекті жоары блігін тыындамай, пакер кмегімен тексереді.