Леуметтік-экономикалы жаырту – азастан дамуыны басты векторы» атты Р Президентіні Жолдауы

Жолдауда ресми жариялау тртібінде зерттеліп отыран таырыпа тікелей атысты біратар мселелер озалады.

Жолдау мтіні экономиканы ныайтуа, халыты л-ауатын арттыруа баы баытталан бір-бірімен байланысты емес міндеттер трінде баяндалады.

Іске асырылуы азастан Республикасы халыны мірнні сапалы крсеткіштерін арттырумасатын кздейтін міндеттерді бліп арастырамыз. [9]

Бірінші тарматажмыспен амтылу туралы сз болады. Жмыса орналастыру саласындаы мынадай ш маызды міндетке назар аударылады: оытуды жне жмыса орналастыруа жрдемдесуді тиімді жйесін ру; ауылда ксіпкерлікті дамуына жрдемдесу жне ебек ресурстарыны тырлыын арттыру, азастан экономикалы белсенділік орталытарында басым жмыса орналастыру. Жмыспен амтылуды барынша толы крсеткіштері «Жмыспен амту 2030» мемлекеттік бадарламасын талдау кезінде арастырылды.

Екінші.олжетімді баспана. Президент ол жеткізу керек мынадай крсеткіштерді санамалап крсетті:

· жыл сайын жаа трын йді 6 миллион шаршы метрін енгізу;

· жалдамалы трын й енгізілу ауданын 1 миллион шаршы метрге дейін жеткізу.

Халыты трын ймен амтамасыз ету мінеттерін шешу шін сондай-а, тменде арастырылан азастан Республикасындаы трын й рылысыны 2011 - 2014 жылдара арналан бадарламасы зірленді.

Тртінші. Халыа мемлекеттік ызметтер сапасын арттыру.

Бл сыбайлас жеморлыа арсы рекет етуді жне азаматтарды мемлекеттік органдарды ызметіне сенімін арттыруды маызды аспекті, йткені халыты мемлекеттік институттара сенім дрежесі мірлік шарттарды субъективті абылдаудан крінеді.

Алтыншы.Сот жне ы орау жйелері жаырту. Тртінші тарма сияты міндет билік органдарына халы сенімін арттыруа баытталан.

Жетінші.азастандаы адам капиталыны сапалы суі. Президент бл міндетті тікелей біліммен жне денсаулы сатаумен байланыстырды. Бл баытты іске асыру шін азастан Республикасыны 2011 – 2015 жылдара арналан «Саламатты азастан» денсаулы сатауды дамыту мемлекеттік бадарламасы жне азастан Республикасыны 2011-2020 жылдара арналан білімді дамыту мемлекеттік бадарламасы зірленді. Крсетілген бадарламалар осы есепте халыты мір сапасын арттырумен байланысты нысаналы индикаторларды талдау мнінен арастырылды.

Тоызыншы. Индустриялы-инновациялы жобалар.

Индустриаялы-инновациялы даму шеберінде жобаларды леуметтік маызы тек ана осымша жмыс орындарын руды, жаа кластерлерді дамытуды емес, сондай-а, айтарлытай дрежеде болашаты экономиканы ртараптандыруды білдіреді. Жолдауды бл тармаы осы стте лкен лесін табии ресурстарды пайдаланудан табыстар алатын азастан экономикасыны даму дегейіне, сондай-а, мндай жадайды соы жылдардаы тратылыа жне адам дамуыны тратылыына елеулі сер ететіндігіне тікелей атысты.

Тапсырмаларды алан топтамасын Президент іске асырылуы он мыдаан біліктілігі жоары жмыс орындарын ратын, сондай-а, елді мнайа туелділіктен кетуіне ылап ететін экономикалы жобаларды іске асыру саласында атап тті, сондытан бл топтама азастандытарды мір сапасын арттыруа баытталан ретінде аныталады.

Оныншы.Ауылшаруашылыын дамыту.

мірді сапалы крсеткіштерін арттыру трысында ауылшаруашылыы саласын дамыту мынадай жетістіктерге алып келеді:

Біріншіден, тама німдеріні сапасында жне оларды баасында жасы жаынан крінеді;

Екіншіден, таы да ауылда осымша жмыс орындарын рады;

шіншіден, ала жне ауыл трындарыны мір сапасы арасындаы тегерімсіздікті тзетеді.

Осылайша, Жолдау нерксіп, аржы жйесі, ауыл шаруашылы, денсаулы сатау, білім беру жйесі мселелерін озаанымен, мір сапасы крсеткішімен келтірілген Жолдау мтінін талдау жне жасау соысыны крсетілген леуметтік сипата ие екендігі жне за мерзімді перспективаа баытталан стратегиялы леуметтік мселелерді шешуге бадарлананы аны.

 

азастан Республикасыны 2011 – 2015 жылдара арналан «Саламатты азастан» денсаулы сатауды дамыту мемлекеттік бадарламасы [15]

мір сапасын арастыру трысынан маыздылыы жаынан бірінші бадарлама сзсіз лтты денсаулы сатау жйесін дамытуа жне жетілдіруге баытталан жат – 2011 – 2015 жылдар аралыында іске асырылуы есептелген «Саламатты азастан» денсаулы сатауды дамыту мемлекеттік бадарламасы болып табылады.

Осы бадарламаны денсаулы сатаусаласындаы алдыы мемлекеттік саясатты жаласы болып табылатынын атап ту керек. Алдыы жылдары сас міндеттері бар сас мемлекеттік бадарлама іске асырылды, оны нтижесінде белгілі бір нтижелерге ол жеткізілді: тегін медициналы кмекті кепілдендірілген клемі бойынша е тменгі стандарттар белгіленді; шекараны санитарлы орау жйесі алыптастырылды; алашы медициналы-санитарлы кмек ызметін реформалау жргізілді; балаларды, жасы лкен халыты ан айналымы жйесіні ауруларын алдын-ала анытау мніне профилактикалы тексерулерді жргізу, репродуктивтік жйені онкопатологиясын алдын-ала анытау мніне йелдерді скринингтік зерттеулер траты негізге ойылды, тегін жне жеілдікті дрілік амтамасыз ету енгізілді; туелсіз медициналы сараптама жйесі рылды.

Осы бадарламаны санды нысаналы индикаторларын арастырамыз. Соыны іске асыру халыты ктілетін мірді затыын 2013 жыла арай 69,5 жаса дейін, 2015 жыла арай 70 жаса дейін лайтуды кздейді. Бл баытта нтиже айын: егер 2010 жылды нтижелері бойынша крсеткіш 68,4 жасты раса, 2011 жылы – 69,0 болды. Алдыы кеземен салыстыранда жыныстар арасындаы крсеткішті айырмашылыы 2011 жылы 0,2 жаса (2,4 ай) азайды.

Бадарламаны растырушылар ана ліміні тмендеуіні нысаналы крсеткіштерін белгілеу кезінде са болды: 2013 жыла арай 100 мы тірі туандар 28,1 дейін, 2015 жыла арай 24,5 дейін жеткізу жоспарланан болатын. Шын мнінде бдан брын абылданан шаралар, сондай-а, зге де факторлар бл крсеткішті крт жасартты жне 2010 жылды зінде ол 100 мы тірі туандара 22,7, ал 2011 – 17,4 рады, бл ретте 2009 жылы лім-жітім 36,8 болан еді.

Нрестелер ліміні тмендеуін 2013 жыла арай 1000 тірі туандара 14,1 дейін, жыла арай –12,3 дейін жеткізу жоспарланады. Іс жзінде 2010 жылы крсеткіш 1000 тірі туандара 16,54, ал 2011 – 14,84 рады.

Жалпы лім-жітім крсеткіші 2013 жыла арай 1000 халыа 8,14 дейін, 2015 жыла арай –7,62 дейін тмендету жоспарланан. Шын мнінде 2010 жылы факт бойынша 1000 халыа 8,9, 2011 – 8,7 лім-жітім тіркелген.

рт ауруымен ауру ауруы 100 мы халыа 98,1 дейін, 2015 жыла арай - 94,7 дейін тмендуге тиіс болатын. Іс жзінде бгінде бл крсеткішке ол жеткізілді: 2010 жылы нтижелер бойынша ауырандар саны 100 мы халыа 95,3 адамды, 2011 нтижелер бойынша 86,6 рады.

Осы мемлекеттік бадарламаны орындау елдегі мір сапасын арттыруа баытталаны аны. Бадарламада белгінген нысаналы крсеткіштер наты деректермен салыстыру оларды жасы орындаланын крсетеді. Бгінде біратар крсеткіштерге ол жеткізілді, ал аландарыны серпіні оптимизмге баыттайды.

 

азастан Республикасындаы трын й рылысыны 2011 - 2014 жылдара арналан бадарламасы [8]

Бадарламаа сйкес 2011-2014 жылдары 24300 мы ш. метр жалпы трын й ауданын, оны ішінде 2011 жылы – 6 000 мы ш. метр, 2012 жылы -6050 мы ш. метр, 2013 жылы – 6100 мы ш. метр, 2014 жылы - 6150 мы ш. метр трын й ауданын барлы аржыландыру кздері есебінен салу болжанады. Іс жзінде 2011 жылы жалпы ауданы 6 533 мы ш.м трын й имараттары енгізілді, бл 2010 жылы крсеткішке 101,9% райды. Халыты 1000 адамына есептегенде 391,8 ш.м. трын й салынды, барлы салынан птерлер саны 55,5 мы бірлікті рады. Жеке рылыс салушылар осы кезеде жалпы ауданы 3 570 мы ш.м трын й имараттарын пайдалануа енгізді, 2010 жылмен салыстыранщда суі 20,1%-ды рады.

Р Статистика агентігіні жедел апараты бойынша аымдаы жылды 1 тамызындаы жай-кйі бойынша 3 490 мы ш.м пайдалануа енгізілді, бл 2010 жылы сйкес кеземен салыстыранда 9,99% кп. Трын йді жылды жоспара енгізу пайызы 57,7%-ды рады.

Сондай-а, осы дерек кзінен 2011 жылы барлы аржыландыру кздері бойынша трын й рылысына 421 млрд. теге инвестициялар немесе 2010 жылы сйкес кеземен салыстыранда 120,3% баытталды.

орытынды: мір сапасын крсететін трын й рылысы ол олданыста болан уаыт ішінде жоспарланан мндерге сйкес келеді.

 

азастан Республикасыны 2011-2020 жылдара арналан білімді дамыту мемлекеттік бадарламасы [12]

Білім беру жйесін дамытуа арналан Бадарламаны бірінші кезеін республикалы бюджеттен аржыландыру клемі 461,1 млрд. тегені рауа тиіс.

Бадарламаны шеберінде кптеген іс-шараларды жзеге асыру болжанады. Оларды блігін орындауды бгінде баалауа болады. Мселен, 2020 жыла дейін 3-6 жас аралыындаы балалар 100% мектепке дейінгі трбиемен жне оытумен амту болжанады. Бл шін адамдар бгіні зінде іске асырылуда: Бадарламаны іске асыру масатында 2011 жылы жалпы ел бойынша 1 352 бірлік мектепке дейінгі мекемелер йымдастырылды, суі алдыы жылмен салыстыранда 28,2%-а асты. ірлер бойынша блінісінде мектепке дейінгі мекемелерді барынша кп саны Алматы облысында – 369 бірлік, суі – 4 есе дерлік, барынша аз саны Жамбыл облысында 6 пайда болды.

Мектепке дейінгі мекемелерді саны бойынша деректер мектепке дейінгі біліммен амтылан балалар санымен байланысты: 2011 жылы2010 жала араанда 98,5 мы балалар балабашаларда трбиелене бастады, суі 25,2%-ды рады, бл ретте, балаларды барынша кп санды суі Отстік азастан облысында болды – 20,9 мы, бл осындай мекемелердегі балаларды жалпы саныны кп – 59,1 мы болуымен тсіндіріледі, Алматы облысында оумен амтылан мектепке дейінгі балаларды екі еселенуі болды.

Осы жмыс шеберінде аталандай, халыаралы білім стандарттарына сйкестік масатында 2020 жыла дейін 12 жылды оу лігісіне толы ту жоспарланан. азіргі уаытта республикада оытуды жаа лігісіне ту шін дайынды жмысы жргізілуде. Білім жне ылым министрлігіні деректері бойынша азастанны 104 мектептерінде, оны ішінде 45 ауыл жне 59 ала мектептерінде 12 жылды оуа ту бойынша тжірибелік жмыс туде. 12 жылды білімге ту 2015-2016 оу жылына жоспарланан. 2015 жылы – 1, 5, 11 сыныптара 12 жылды білім стандарттарын енгізу басталады.

азастандаы білім сапасын арттыру шараларыны бірі мектептер санын «Назарбаев Зияткерлік мектептер» жобасы шеберінде жиырмаа дейін жеткізу жоспарланан. Бгінде республикада мндай жеті оу орындары бар.

Бадарламада белгіленген аламды міндеттерді басым кпшілігі за мерзімді жне орта мерзімді сипата ие, бл іске асыру басталан сттен ткен салыстырмалы ыса мерзім ішінде мір сапасыны крсеткіштеріні згерісіне серді баалауа ммкіндік бермейді. Мндай нысаналы крсеткіштерді кейбірі мыналар болып табылады: орта білім йымдарыны 90%-да электронды оыту жйесін енгізу; барлы білім йымдарында жан басына аржыландыру тетігін енгізу; жоары жне бірінші санатты біліктілігі жоары педагогикалы ызметкерлерді педагогтарды жалпы саныны 52%-ынад дейін жеткізу; бірінші реттен жмыс берушілер оамдастыында біліктілігін туелсіз баалаудан ткен жоары оу орындары бітірушілеріні лесі атысушыларды жалпы санынан 80%-а дейін жеткізу; мемлекеттік тапсырыс бойынша оып жатан жне жоары оу орнын бітіргеннен кейін бірінші жылы мамандыы бойынша жмыса орналастырылан оу орындары бітірушілеріні лесін 80%-а дейін жеткізу; здік лемдік университеттері рейтингінде байалан азастанны жоары оу орындарыны санын 2 бірлікке дейін жеткізу; халыаралы стандарттар бойынша туелсіз лтты институционалды аккредиттеуден ткен жоары оу орындарыны лесін 65%-а дейін жеткізу.

 

2030 жмыспен амту бадарламасы [18]

мір сапасына сер ететін негізгі факторларды бірі лайыты аы тленетін жмыспен айналысу ммкіндігі болып табылады. Сондытан ел басшылыыны осы мселеге аударатын назары таданарлы жадай емес. Экономикалы су жне кімет шаралары республика халыны жмыспен амтылу дегейіні суге за мерзімді жне траты деріске ие боландыына алып келді, мселен, бл крсеткіш 2001 жылы - 89,6%-дан 2011 жылы - 94,6%–а дейін сті. Жмыссызды дегейі тиісінше бл кезе іщінде екі есеге дерлік 2001 жылы10,4%-дан 2011 жылы 5,4%-а дейін ысарды. Сонымен бірге, Жмыспен амту бадарламасында оны іске асыруды бірінші кезеінде осы крсеткіш бойынша 5,5%дегейінде планка белгіленді, яни бл «салма» алынды деп топшылауа болады. [32]

Сондай-а, Бадарламаны «кедейлік дегейі» нысаналы идикаторы бойынша белгіленген жоспар артыымен орындалды: жоспарланан тмендеу 8,2 % - 6 % 2011 жылы осы крсеткішті 5,3% дегейіне іс жзінде ол жеткізумен жабылды. Алайда, проблеманы ірлер жне ала-село блінісінде саралау ушытырады: кедейлік дегейі бойынша е кедей Маыстау жне Отстік азастан облыстары республикалы дегейден 2 есе дерлік алып отыр, крсетілген салаларда бл крсеткіш 10,4%-ды рады, сондай-а, алалы жне ауылды жерлердегі табыстарды айтарлытай саралануы саталады, арастырылан жылы ауылды жерлердегі кедейлік дегейі алалы дегейден 3 еседен аса асты.

Жмыспен амтылан ел халыны барынша ауарсыз санаты зін-зі жмыспен амтыан халы болып табылады. Халыты осы санаты шін зін-зі жмыспен амтылан табыстарды орташа республикалы дегейден тмен болуына байланысты ебек нтижелеріні німділігіні барынша тмендігі тн. Сондай-а, туекел факторы адамдарды леуметтік амтамасыз ету жне орау ытар ызметкерлер жйесінен тыс жмыспен амтылуды осы нысанын табуы болып табылады, бл сондай-а, ауыртпалы блшегі болып табылады. Осы себептерден Жмыспен амту бадарламасы жмыспен амтылан халыты рамында з бетінше жмыспен амтыландарды лесін 33,3%-дан 26 %-а дейін тмендету тмендету міндетін ояды. Бл баыттаы жмыс лкен жне иын, экономика рылымыны згерісі, жмыс орындары санын айтарлытай лайтуды кздейді, сондытан жыл ішіндегі осы крсеткішті елеулі жасаруын анытау ммкін болмай отыр - 2011 жылы ол тек ана жарты пайыза тмендеді жне 32,8%-ды рады.

ірлік сараланумен, сондай-а,жмыспен амтылу жне кедейлік саласында ауылды артта алуымен байланысты белгілі бір иындытара арамастан Бадарламаа ыса мерзім ішінде ол жеткізу ммкіндігі айын. Бадарламада белгіленген міндеттерді іске асыруды азіргі арындарын сатай отырып, оларды орындауа ны сенімділік пайда болады.

Бадарламаны таы бір елеулі міндеті оны іс-шараларын 20 %-ын іске асыру есебінен ебек німділігін арттыру болып табылады, біра біз оны келесі блімде арастырамыз.

 

німділік 2020 [17]

Осы бадарлама демелі индустриялы- инновациялы дамыту жніндегі мемлекеттік бадарламаны іске асыруды ралдарыны бірі болып табылады, оны біз оны декларативтік сипатына байланысты арастырмаймыз. Оны нысаналы міндеті Бадарламаа атысатын деуші нерксіп ксіпорындарында ебек німділігін кемінде есеге лайту болып табылады.

мір сапасы кзарасы трысынан бл Бадарлама азіргі заманы лемде ебек німділігіні жоары німділік арасында бсекелес басымды болып табылатындыына, ендеше барынша жоары жалаы, бюджетке тсімдер, нерксіптік дамыан мемлекеттер зіні азаматтарыны жоары мір сру дегейін амтамасыз ететіндігіне байланысты арастырылады. мір сапасын е жоары баалауа Норвегия сйкес келеді жне Вести-Экономика апарат агенттігіні деректері бойынша 2011 жылы ебек німділігі рейтингінде бл ел бірінші орында.

Бгінде, кінішке орай, азастандаы ебек німділігі осы крсеткіштегі лемдік кшбасылардан айтарлытай артта алуда. алалытар мен ауылдытарды табыстары арасындаы айырмашылы німділікке тікелей байланысты, мселен РСА е тменгі ебек німділігі ауыл шаруашылыында байалатыныдыы атап крсетіледі – жылына бір жмыспен амтылан адама шамамен 4,4 мы АШ долл. немесе Р лтты банкіні баамы бойынша 645,1 мы теге.

Осылайша, бадарламада жоспарланан крсеткіштер орындаан жне ебек німділігі 2020 жыла арай екі еселеген жадайда лі талай жмыс бар жне дамуды бл баытында кейінгі адамдарды ктуге болады.

азастан Республикасыны агронерксіптік кешенін дамытуды 2013-2020 жылдар арналан бадарламасы [14]

Осы зерттеуде бірнеше рет атап крсетілгендей азастанды ауылды мір сапасы крсеткіштері ала трындарыны дегейінен айтарлытай артта алып отыр. Мны негізгі себептеріні бір – ауыл шаруашылыы ндірісін арынды негізде жргізуге, материалды, ебек жне баса да ресурстарды барыншатолы пайдалануды амтамасыз етуге ммкіндік бермейтін, аграрлы секторды бсекеге абілеттілігін тмендететін саладаы тмен німділік, пайдаланылатын технологияларды жетілдірлмеуі, ндіріс са тауарлыы.

2011 жылыелді жалпы ішкі німі клемінде ауыл шаруашылыы ндірісіні лесі 5,1%-ды рады, сонымен біргеауылды жерлерде шамамен 7,52 млн. адам барлы азастан халыны 45,4% трады.

Жадайды крделілігі азірді зінде азастанны АК деу німдеріні кптеген трлері бойынша импорта туелділігі алыптасуымен, мселен, тым ккніс німі, ет жне ст деу німі бойынша импорта туелділігі дегейіні жоары болуынан иындап отыр. Басаша айтанда, баса да елдерді агронерксіптік кешенін субсидиялаймыз.

мірсапасы мселелері Бадарламада бірнеше позициялардан озалан. Мселен, ауыл шаруашылыы німдеріні клемін 1,5 есе лайту міндеті бадарламаны екінші нысаналы индикаторы - ауыл шаруашылыында бір жмыспен амтылан адама ебек німділігі 3 есе арттыруа алып келеді. Бл ауыл шаруашылыы німіні табыстылыын жне оны бсекеге абілеттілігін арттыруды білдіреді. Бадарламада ауыл шаруашылыында жмыс орындары санын арттыру туралы сз болмаанын ескере отырып, бл суге ебекті арындату, яни ызметкерлерді табыстылыын арттыру арттыру ол жеткізілуі тиіс.

Импорта туелділікті есеру масатында Бадарламада азы-тлік тауарларыны ішкі нарыын отанды тама німдерімен 80%-дан астама амтамасыз ету масатын ояды. Бл сондай-а, сапалы тамапен байланысты мір сапасыны факторына сйкес келеді, йткені отанды ауыл шаруашылыы німіні басымдытарыны бірі табии (ГТО жне химиялы элементтермен тыайтылатын жерлер тмен лесі) болып табылады.

Бдан зге, Бадарламада агронерксіптік кешен німін ткізуден тскен экспортты пайданы 20 %-а лайту жоспарланан, яни ауыл шаруашылыына экспорт клемінде зіні німіні лесін лайту міндеті ойылады, 2011 жылы бл сан жалпы экспорт клеміні 2,1 %-ын рады. Бл дегейге тек ана экспортты позициялар есебінен емес, сондай-а, лемдік ауыл шаруашылыы німдері нарытарында барынша талап етілетін жаа баыттарды дамыту есебінен ол жеткізуге болады. Астыа ойылатын бааларды жыл сайыны жылнамалары туралы мысал бізде жо: осы тауарлы топты ндірісі объективтік (егін шыымдылыы, сірілген асты сапасы) жне субъективтік (бсекелестерге кімшілік кедергілер жне клік шыындары) сияты кптеген факторлара кшті байланысты. ндірісті ртараптандыру отанды аграрияа крсетілген факторлара туелділігін тмендетуге, яни зіні тратылыын жне осы арылы ауылдаы мір сапасын арттыруа ммкіндік береді.

Осылайша, бл Бадарлама мір сапасы маынасында е маыздыларды бірі, йткені ел халыны 45%-дан астамыны бл ретте, оны барынша аз амтамасыз етілген блігіні мірлік факторларын озайды.

 

2012-2020 жылдара арналан моноалаларды дамыту бадарламасы [13]

Бадарлама Мемлекет басшысыны «леуметтік-экономикалы жаырту – азастан дамуыны басты векторы» атты азастан халына Жолдауында айтылан тапсырмасына сйкес зірленген. Оны масаты орта жне за мерзімді перспективада моноалаларды траты леуметтік-экономикалы дамуын амтамасыз ету болып табылады. Осыан байланысты Бадарлама шеберінде арастыру шін халы саны 1,5 млн. адам 27 моноалалар, бл алалы ел халыны 16%райды, леуеті жоары – 6 ала, орта – 19, тмен – 2 ала іріктеп алынды.

лемдік тжірибені жне олда бар проблемаларды талдауды ескере отырып, моноалалар мемлекеттік олдау шараларыны келесі басымды берулері сынылды:

1-басымды. леуеті тмен моноалаларды бірінші кезекті ткір проблемаларын шешу.

2-басымды. леуеті орташа моноалаларды дамуы шін жадайлар жасау.

3-басымды. леуеті жоары моноалаларды одан рі траты дамыту.

Оларды топтамасын, сондай-а, басымдытарын ескере отырып, моноалаларды проблемаларын шешу шін мынадай міндеттерді іске асыру кзделеді:

Бірінші– жмыс істейтін ксіпорындар ндірістік ажетсінуіне байланысты моноалаларды отайландыру.

мірсапасын арттыру кзарасы трысынан міндет депрессивтік елді мекендерді жою жне оларды халын зге де барынша дамыан алалара кшіруді білдіреді. Осындай бкіл мір бір-екі ала раушы ксіпорындар айналасында топтасан кіші алаларда жмыссыздыжне барлы атар жретін леуметтік жаралар сіп жатаны жасырын емес. Осындай моно-алалар отайландыру тек ана ліп бара жатан ксіпорындарды субсидиялауа бюджет аражаттарын ысартуа емес, сондай-а, азір жмыс істемей тран ебек ресурстарын олар лкен айтарып келетін белсенді ірлерді экономикалы міріне енгізуге ммкіндік береді.

Екінші– экономикианы ртараптандыру жне ШОБ дамыту.

ртараптандыру бгінгі тада кейбірін жою орынды ала раушы ксіпорындардаы жмыса жмыс экономикалы ызметті баса да трлерін болжайды. Сондай-а, бірінші міндет сияты екінші міндет трындарды леуметтік позициясын жасарту, олара баса салада кш-жігер салуына ммкіндік беру, іскерлік таныту масатын ояды. Бл шін моноалалара арналан кредиттер бойынша пайызды млшерлемелерді субсидиялау млшерін лайту жне жаа ндірістер руа гранттар сыну жоспарланады.

шінші- моноалаларды ебек ресурстарыны тырлыын арттыру, леуметтік-экономикалы даму жоары елді мекендерге жне экономикалы су орталытарына ерікті трде кшуді ынталандыру.

Бл міндет моно-алаларды экономикалы жне леуметтік міріне дсіз тартылан адамдарды инерттілігін есеруге, олара барынша дамыан ірлерге кшу кезінде ммкіндіктер мен кмектер сынуа баытталан. Бл шаралар сондай-а, елдегі леуметтік жадайды жасаруына алып келеді, йткені лкен алаларда адамдарды зін мірде табуды жне тиісінше іске асырылуыны барынша кп ммкіндіктері бар екені белгілі. Сондай-а,мдени мір туралы мытуа болмайды, лкеналаларда оны ммкіндіктері те ке.

Жалпы, Бадарламаекі кезеге блінген: бастапы кезе 2013-2015 жылдар жне2020 жыла дейінгі сенімді су кезеі. Оны іске асыру 2020 жыла арай моноалалардаы белсенді олданыстаы шаын ксіпорындар санын 2011 жылмен салыстыранда 4 есе лайтуа, моноалаларда табыстары е тменгі кнкріс дегейінен тмен халы лесін 6%-дан аспайтын дегейге дейін тмендетуге, жмыссызды дегейін 5%-дан аспайтын дегейге дейін тмендетуге ммкіндік береді.

Осы Бадарлама сондай-а, алдыысы сияты азаматтарды барынша аз аматамасыз етілген санаттарын – мір сапасы бгінде экономикалы жне зге де жадайлара байланысты жасартуды талап ететін шаын алаларды жне поселкелерді трындарын дамытуа баытталан. Ол осы мір сру орнында олара зіні леуметтік позициясын ныайтуа не зін барынша дамыан елдімекен жадайларында табуа ммкіндік береді.