ЖОО –даы студент 500 сз немесе 1-2 беттен 20 бетке дейін.

Эссе жазып йренейік» курсыны бадарламасы

1. Эссе деген не?

2. Эссені баса жазба жанрлардан айрмашылыы

3. Эссе жазуа ойылатын талаптар

4. Эссе жазу шін нені мегеру керек?

5. аза тіліні орфографиясы

6. Тыныс белгілерді дрыс ойып йренейік

7. Сз нері- жазу шін ажетті асыл нер

8. Практикалы саба

9. Эссені тексеру мен баалау

10. азіргі эссе лгілері

Эссе жазуа кмек

Эссе жанры азіргі заманда барлы мамандытаы адамдар шін негізгі іскерлік арым –атынас жасауды, табыса ол жеткізу шін з жаалыын жзеге асыруды, баса адамдарды ой-пікіріне кзарасын білдіру шін е негізгі жазу трі болып алыптасып отыр. азіргі мектеп оушысы- келешек маман, ол андай салада болсын зіні шешімі мен тжырымын сауатты бере алатын, ауызша да, жазбаша да талаптара рі уаыта сай ойын толай алатын маман болуы тиіс. Мектеп малімдеріне сынылып отыран бл кмекші рал сондай ткір мселені шешуге кмек болады. ЮНЕСКО-ны шешімі бойынша лемдегі е сауатты адам берілген таырыпа 500 сзден астам клемде з ойын деби тілмен бере білген адам болып табылады. Сол себепті болаша маман мектеп абырасында эссе жазуа алыптасып, ай маманды иесі болса да тжырым жасай алатын тла болуы керек. азіргі кезде барлы баытта эссе жазылып жр.Сондай эссе жазушылара кмек ретінде сынылып отыран жмысты нтижесі - алашы жылдардан алалы байаулардан алан жлделеріміз.

Эссе дегеніміз (фр. тіл. essai -тжірбие, лат.т. exagium – рау ) – философиялы, деби, тарихи, публицистикалы, леуметтанулы, саяси жне таы баса саладаы ылыми емес, авторды жеке кзарасын білдіретін прозалы мтін. Жанр ретінде енгізген 1580 ж. Мишель Монтень болатын, ал «эссе» сзін бірінші рет олданып, осы жанрда 1597 жылы Френсис Бэкон кітаптарын жазып шыарды.

аза тіліні тсіндірмелі сздігінде эссеге: «Эссе – бір нрсені серінен болатын толаныстан туан шаын деби шыарма» деген анытама берілген.

Классикалы эссе – бл еркін таырыпа жазылан, кркемдік иялдан азат ыса клемді шыарма. Эссені масаты – ртрлі тезистер, длелдер келтіре отырып, берілген таырыпты ашу. Онда наты айатар беріліп, мысал келтіріледі.Эссе -жеке сер етуді жне наты сылтау бойынша пікір ойды білдіретінкішкене клем мен еркін композицияны шыармасы. Эссе екіге блінеді: 1) субъективті; негізгі масаты – авторды жан жаты ашу, таныту. 2) объективті; негізгі масаты – белгілі бір ылыми таырып бойынша авторды кзарасын ашу, таныту. Бдан баса

Эссені классификациялары.

Мазмны жаынан эссе келесідей болады:

· философиялы,

· деби- сынды,

· тарихи,

· кркемдік,

· кркемдік-публистикалы

· рухани-имандылы жне т.б.

 

алыптары бойынша эссе келесідей болады:

· пікірсарапты,

· лирикалы миниатюрлы,

· ескертпелер,

· кнделіктен жазбалар,

· хаттар жне баса.

Эссе блінеді:

· сипаттамалы,

· баяндамалы,

· рефлексивтік,

· сынды,

· талдаулы жне баса.

 

олданылуына арай: деби жанрда, білімді баылау дісі ретінде, батыс елдерінде ЖОО-а тсуде талап етіледі. Жазылу клемі:

Сынып 70 -80 сз

Сынып 80-90 сз

Сынып 90 - 100 сз

Сынып 100 – 150 сз

Сынып 150- 200 сз

Сынып 200- 300 сз

Сынып 300 -400 сз

ЖОО –даы студент 500 сз немесе 1-2 беттен 20 бетке дейін.

Мінсіз эссе жазуды дайын ережесі жо жне болмайды да, біра эссе жазу дадыларын жзеге асыруа кмектесетін ережелер мен нсаулар бар.

Е алдымен зіні хабарлайтын, жазатын, ой толайтын, талылайтын нрсе туралы аны білуі керек. Сондай-а, эссе жазуа итермелеген не нрсе, эссені кім оитынын тсіну те маызды. Оырманны назарын зіе аудартатын, ммкін болса арсы жауап реакциясын тудыратындай з ойыды, сезіміді, кіл-кйіді жеткізу шін мнерлі, мазмнды, кшті сздерді дрыс тадай білу керек. Эссе жазатын адам шін е маызды асиет – тілді еркін мегеруі, басаларды сезіміне сер ететіндей дл, аны бейнелі етіп сабатастыра жаза білу.

Эссе жазу кезедері: Проблеманы анытау -ойлану–жоспарлау –жазу–тексеру

ЭССЕ жазу барысында ата саталынуы тиіс ТАЛАПТАР:

• Жеке кзарасты крінісі;

• Деректі дйектер (аргументтер);

• Теоретикалы негіздеме;

• Терминдерді олдану;

• Цитаталарды келтіру;

• ртрлі кзарастарды мысала алу;

• Логикалы задылыты саталынуы;

• Салыстыру жне орытындылау дістерін олдану;

• Сауаттылы (пункт., орфогр.);

 

Жиі кездесетін ателіктер:

1. Проблема ашылмайды;

2. Авторды жеке станымы крінбейді;

3. Теоретикалы негіздемесі жо;

4. Терминдерді орынсыз, сауатсыз олдану;

5. Тым арапайым мірді мысалдары кп;

6. Ауызекі сздер, диалект, слэнг, жаргон сздер;

7. Келтірілген мысалдар автор станымына айшы;

8. орытындылау, тйін шыару деген жо;

9. Логиканы болмауы.