Балалы – бал дурен

Жоспар:

І Кіріспе

Адам міріні е аяулы сті

ІІ Негізгі блім

1. Сби болу – бір баыт

2. «Нені крсе, соан ерген балалы»

ІІІ орытынды

Мен баытты баламын!

с та болым келмейді анатым бар.

анатым бар кмістен жаратылан.

Сби болым келеді, сби болым

Мына мірден хабарсыз, жаа туан.

Маали Маатаев

Жетінші ара сзінде Абай : «Жас бала анадан туанда екі трлі мінезбен туады: біреуі- ішсем, жесем, йытасам деп трады. Блар – тнні мары, екіншісі –білсем, крсем, йренсем деген жан мары» -дей келіп, баланы кргеніне талпынатынын, кзі крген мен лаы естігенні брін білгісі келетінін жасы сипаттайды. Шынында да, бала кезде бріміз де дниені бар сырын танып –білгіміз келіп, ала мтылып, тезірек скіміз келіп, лкендерге еліктеп жретініміз аны. Ммкін, сонысымен де балалы шаты бал дуренге тееген болар?! йтеуір, лкендер бала кездерін еске алса, еріксіз жымиып не атты ияла батып, айта айналып келмес бал дуренді асап жатады. Себебі балалы ша – адам міріні е аяулы, е ттті, е ызы сті. И, бал шаты адірін ерке кезде аармай ткізіп аламыз. Мен де азір сол бір ата-анамны басымнан сипап, ыылдап сраанымны брін де алып беріп, асты-стіме тскен кездеріндегі шат кілім мен сбилік еркелігімді еске алып отырмын. Сол кезде Маали аынны «Сби болым келеді» деген ні еріксіз еске тседі. Шынында да, «тлымында кн сулесі ойнатаан, аузынан ана сті арылмаан сби» болу андай баыт десеші, шіркін! Ата- ана шін сол сбиді амандыынан арты баыт болмайды, бар лем оан бас иіп трандай. Бала кезде дос болу да оай, дос табу да оай. Себебі бала кілі аппа ардай тап-таза болады. Сол кіршіксіз сезімнен таза досты, жасы ниет, адал кмек туындап жатады. Біреуді жылаанын кріп, зі де жылай салатын да сол бала кілі емес пе?! Сол сияты олындаысын ойланбай бере салатын а кіл жомарт пен даран жректі иесі де – кбіне тп-ттті балдырандар. Оларды тілін айтсаызшы! Ойындаысын іркуді не алдауды білмейтін балдай тілден шыан сз кпке дейін жанымызды жадыратып, жасы кіл кй сыйлап жатады. С. Днентаевты «Балалы» деген леінде:

Алдау шін кз жманды «лді» деп,

Уансын деп сынанды «берді» деп,

Кілін жыпай шлыанды «сенді» деп,

Нені крсе, соан ерген балалы, - деген жолдар бар. Шынында да, балалыты бірнеше сипатын осы ленен таба аламыз. Біра кейбір лкендер сол нресте сезімді дрыс тсінбей, баланы ренжітіп алып жатады. Бала жасы азамат болу шін оны бала шаында патшадай аласыз кн кешуін амтамасыз ету керек екен. Ендеше, сбиіні айтып келмес бал шатарын олдан келгенше баытты ткізуге р адам талаптануы ажет. рине, бан мемлекет те барынша аморлы жасап отыр. Елімізде «Балалар ыын орау конвенциясы» сияты маызды жаттар жмыс жасайды. Сонымен атар балаларды оуына, демалуына, сіп-ркендеуі мен жан-жаты дамуына бар жадай жасалан. азіргі балалар барынша баытты болу ммкіндігіне ие деуге бден болады. Дегенмен, брыны иын кезедерде балаларды ебекке тез араласанын, ойыншытармен алаанынша ойнай алмаанын біле жргеніміз де жн. Сонда балалы шаты да, баытты заманымызды да адір –асиетін тере тсініп, оны барынша орайтын боламыз. Мдина пкемні:

Балалы шаты мекені,

алдырды мір жолында!

Арман кп оан жететін,

Билет жо, тте, олымда!- деген ніндегі кінішті шынайы мірімізде сезінбеу шін бал дуренні бал шатарыны естеліктерін айта арап, тірімізге тубе етейік!

Жиырма екі жыл ішіндегі бейбітшілік, келісім жне жасампазды

Жоспар:

І Кіріспе

Туелсіздік – та нры

ІІ Негізгі блім

1. Мдде – оамны озаушы кші

2. Азаттыты а жолы

ІІІ орытынды

Мені Отаным – беделді мемлекет

И, шынында да осы 22 жылда біз кп нтижеге ол жеткіздік. Е бастысы- елімізді ішкі саясаттаы тратылыы мен сырты саясаттаы табыстарымыза згелер ызыа арайтын дрежеге жеттік. Бірнеше лт пен лысты тату-ттті мекеніне айналан еліміз дінаралы татулы, зара тсінушілік, згені адір-асиетіне сыйластыпен арауды ерекше лгісін крсетуде. азірді зінде азастан ауматы ттасты пен тиіспеушілік кепілдігіне ие болан, сырты саяси-экономикалы саясатта «ТМД», «Азия-Тыны мхит аймаы», «Азия», «Еуропа», «Америка» баыттары даму стінде, алыптасан шекараларды бзылмауы жнінде іргелес мемлекеттермен ресми келісім-шарта ол жетті, беделді халыаралы йымдар мен бизнес алпауыттары елімізбен санасып отыр. Осыны брі- Елбасымызды сындарлы саясаты. 1993 жылыН.. Назарбаев Ордабасы жерінде Тле би, азыбек би, йтеке би трізді дана билерімізді еске алу кезінде: «Біз мына дниені е уатты озаушы кші- мдде екенін, негізгі тарихи адамдарымызды сол мдде ортатастыы аидасына сай жасалу керектігін де ерте ынып, ерте жзеге асыра алды. Бл аиат аиданы да санамыза сіірген осы билеріміз еді» деп атап тті. Даналыты мйегінен, тарихты тереінен таылым алан Елбасы азастанны басты мддесі сырта саясаттаы ріптестік пен ішкі саясаттаы тратылы екеніне тоталды. Сондытан да мен осы биігімізден мгі таймайы дегім келеді. йткені «азастан»дегенні зі, меніше, конфессияаралы келісім, лтаралы татулы, халыты бірлігі, экономикалы тратылы, азаматтарды ыы мен бостандытары, халыаралы ріптестік секілді ке ауымды амтитындай. Осы жылдар ішінде азастан бл талаптара толы жауап беретін алатын демократиялы мемлекетке айналды. Мны барлыы азастанны тарихи тадауы болатын.

Сонымен бірге жиырма жылды тарихында азастан халыны л-ауаты мен мір сру сапасын арттыру да лемдік талаптара сай згертіліп келеді. Себебі осыдан жиырма екі жыл брыны азастанды бгінгі жааран жаа лемдегі азастанмен салыстыруа келмейді. Небір иын кезедерді бастан ткере отырып, еліміз ткен кндерді барлыын зіне саба етіп, болашаа жарын адамдарын жасады. Атап айтар болсам, экономикалы дамуды крсеткіші бойынша Орта Азия мемлекеттері ішінен кш бастап, ТМД-даы алдыы атарлы елдерді атарына осылды. Ендігі меже - елу елді арасына ену. Дниені дамыан елу еліні атарына осылып, бай уатты азастан атану - біз шін лкен масат. Егемендігімізді 22 жылы ішінде жан басына шаандаы жиынты нім Отстік Кореяда 3 есе лайса, Малайзияда 2 есе, Сингапурде 4 есе скен екен, ал бізде ол 16 есе кбейген. Елбасымыз Н. Назарбаев айтандай, «Дние жзі тарихында ешбір мемлекет азаттыыны алашы 20 жылында осыншама арынды рлеу лгісін крсете алан емес». Расында да, аз уаытты ішінде осындай толаай табыса ол жеткізу лем экономикасыны тарихында болан емес. Елбасыны креген саясаты азастандытарды кілінен шыты. Елмен аылдаса отырып, халына ара тіреген Президентке елі рашан олдау білдіре бермек.

Екі жыл брын тойланан Туелсіздігімізді 20 жылы тарих шін ас-аым ст ана. Білгенімізден білмегеніміз кп егемендікті алашы жылдары-а алдаы кезеді бейбітшілік пен жасампазды дерісіне айналдыруа болатынын кемелділікпен болжаан Нрслтан бішлы Назарбаевты кемегер саясатына таалмаса шара жо. Е бастысы Елбасымыз ммкіндіктерді уыстан шыарып алмай, елді кшін ркениетті кшіне ілестіріп берді.

азастан бгінде лемге ндірісі жедел дамып келе жатан, ішкі саясатында тратылыа ол жеткізген, бейбіт идеяларды елі болып танылуда. Еуразия жрегінде орналасан сем елордамыз Астана аласы лемні саяси картасында бейбітшілік пен келісімні, рухани дамуды орталыына айналуда. 1997 жылы 10 желтосанда елімізді астанасын Алматыдан Амолаа кшіру туралы Президент Жарлыы лтты біріктіруге, экономикалы жне саяси трыдан дамуа мтылан маызды адам екенін треші уаыт зі длелдеп берді. Астана аласы бгінде кркеюі мен халыны жедел сіп келе жатаны жаынан ерекше кзге тсіп келеді. Осы жиырма екі жыл ішіндегі наыз кзге крініп тран бейбітшілікті де, келісімні де, жасампаздыты да наты крінісі ретінде Астананы атай аламын.Себебі аламыз халымызды берекесі мен лтымызды бірлігіні символына айналды. азіргі уаытта елімізді азаматтары Астана аласына ерекше сйіспеншілікпен, патриотты сезіммен, асан ынтызарлыпен арайды. Астана аласы елімізді басару элитасыны орталыына ана емес, рухани бірлігіні ордасына да айналды. алада жыл сайын емес, тіпті ай сайын емес, кн сайын бой ктеріп жатыран бизнес орталытары, мдени кешендер, ол жетімді баадаы трын йлер мен саясына келешек рпа тыныстайтын саябатар, баса да маызды рылыстар - осыны айаы. лем кзімен арайтын болса, «Астана – Азиядаы саяси-іскерлік орталыы, бейбітшілік бесігі, жасампаз халы бар, бірлігі жарасан мемлекетті астанасы». Мсылман лемі де Астана аласын Ислам елдері ішіндегі саяси тратылы орын алан мемлекетті астанасы деп арайды. Елімізге сеніп тапсырылан халыаралы дегейдегі Ислам конференциясына траалы ыы - осыны айаы. Крі рлы елдері Астананы Азия мен Еуропа арасындаы алтын кпір деп санайды. 2011 жылы ЕЫ-а Траалы ыын берер алдында Елбасымен ол басарып отыран елді саяси-экономикалы жетістіктерімен атар, гуманистік трыдан да дамуы зерделенді. Бір ауыздан азастан Республикасына Траалы ету тапсырылды. Мны брін Елбасыны лемдік ауымдасты алдындаы жеісі деп білемін. Осындай бейбітшілікті сйетін, лтаралы келісімді олдайтын, халы да, елі де жасампаз мемлекетте тратынымды матан етемін. Себебі мені елім - Орталы Азиядаы ядролы арусыз мемлекет. Мені елім - халыаралы мселелерді шешуге тікелей атысатын, сзі тімді, беделді мемлекет. Сол сияты ол - аз уаыт ішінде
ТМД клемінде Халытар Ассамблеясын ран мемлекет;
Бкіл лемдік дадарыстан ыса мерзімде шыан мемлекетім – азастан, 22 жылда жеткен табыстарыа толаай табыс осыла берсін, жайнай бер, ркендеп се бер!