Таырыбы: Перифериялы кралдары.

Жоспары:

Перифериялы ралдарды техникалы ммкіндіктері, рылымы, олданылуы. Перифериялы ралдар. Апаратгы енгізу ралдары. Перне тата жне графикапы манипулятор.

Апаратты бейнелеу ралдары . Видеоманитор. МДЖ. Принтер. СD-RОМ. Оларды ызметтері.

Лазерлік принтер

 

 

Лазерлік принтерде кескінді баспаа шыару шін, арнайы нта «тонер» олданылады. Лазермен суле тсіру кезінде арнайы нтапен толтырылан барабан суле тскен жерлерде сейіледі. Сейілген жерлерде тонерді о зарядталан блшектері алып ояды. Барабан мен ааз жанасанда, тонерді блшектері аазда алады. Кейіннен ыздырылан прессті кмегімен тонер ааза бекітіліп ойылады.

АЫНДЫ НЕМЕСЕ СИЯ БРІККІШ ПРИНТЕР.

 

 

Сия бріккіш принтерді инесі (головкасы) бояыш затпен, яни трлі-тсті сиялармен толтырылан жіішке ттікшелерден трады. Ттікшелерді негізіне арнайы элементтер (пэзоэлементтер) орналасады. Инені ааз бетімен озалу кезінде арнайы элементтерге кернеу беріліп, деформацияланады да озалып жатан ааза ине бойымен бояу жаылады.

МАТРИЦАЛЫ ПРИНТЕР. Матрицалы принтер бірнеше металл инелерден трады. Олар детте тоыз немесе жиырма трт болады. Инелер бір-біріне перпендикуляр орналасады жне электромагнит арылы озалыса келтіріледі.

Матрицалы принтерді жмыс істеуі кезінде инелер кезектесіп бояушы лента арылы аазды соылайды. Нтижеде нктелі оттискілер, ал олардан басып шыарылатын бейнелер пайда болады.

ТІНТУІР.

Тінтуір – зін тегіс бетте озалтанда бейне беттегі жгіргіні (курсорды) жылжытатын шаын манипулятор.

Тінтуір – компьютермен детте сым арылы жаланатын жне трпаты кдімгі тышана сайтын, 2-3 батырмасы бар орапша. Оны басында алжыдап «mouse» – «тышан» деп атаанмен, кейіннен осы сз ресми атауынаайналыпкетті. Тінтуірді стел бетінде немесе баса да жазыты бетінде озалтан кезде компьютер бейне бетінде тінтуір крсеткіші – жгіргі сол ретпен озалады. Жгіргі орындалып отыран амала арай з трін згерте алады. андай да бір рекетті орындау ажет боланда пайдаланушы тінтуір пернелеріні бірін басады.
Тінтуірді сол жа пернесін бір рет шерту – нысандарды ерекшелеу шін олданылады. Тінтуір жгіргісін нысанны стіне апарып, бір рет шерту (басып, айта жіберу) ажет. Екі рет шерту – терезені, жатты ашу шін немесе бадарламаны іске осу шін олданылады жне <Enter> пернесін басанмен бірдей ызмет атарады. Жгіргіні нысан стіне апарып, екі рет жылдам шерту ажет (тінтуір орнынан озалмауы тиіс).
Сонымен атар, тінтуірді сол жа пернесі бейне беттегі нысандарды орнын ауыстыру шін олданылады. Тінтуір крсеткісін нысанны стіне апарып, пернені басып стап трып, нысанды баса жерге апарып, содан кейін пернені жібере салу керек. Тінтуірді о жа пернесі мтінмндік мзірді шаыру шін олданылады (мзірде осы бадарламада немесе бейне бетті осы аумаында жмыс істеу кезінде рсат етілген мірлер амтылан), бл кптеген мірлерді орындалуын жылдамдатады. Тінтуір жгіргісін нысанны стіне апарып, тінтуірді о жа пернесін бір рет шерту ажет.
Кей кездері тінтуір орнына текбол, сезімтал тата немесе трекпойнт олданылады. ызметі жаынан бл рылыларды брі тінтуірге пара-пар.

МОДЕМ.Модемні жмыс істеу принципі келесіге негізделген. Компютер берілгендерді тізбекті порт арылы жнелту кезінде, модемге тізбекті биттер жіберіледі.

Бл тізбекті биттер желіге информацияны жіберуді немесе модемге адрестелген командаларды амтиды. Мысалы: АТД командасы. Одан кейін модем ашытаы модеммен байланыс орнатады. Жіберілуі тиіс берілгендер, модем модуляторы арылы аналогты сигнала трлендіріледі. ашытаы

модем бл сигналды абылдап, демодуляциялау арылы цифрлы сигнала трлендіріп жне трлендіруші компьютерді тізбекті портына жібереді.

СКАНЕР. Сканерді жмыс істеу принципі оптикалы трлендіруші CCD Sensor- ды асиеттеріне негізделген. Жеке CCD Sensor-лар жарысезгіш зарядталан конденсторлардан трады жне жарыталу кезінде зарядты бір блігін жоалтады.

Зарядты алды клеміне арай, жарыты сер ету кшін анытауа болады. Тпнсадан шаылан жары сулесі жартылай млдір айнаа келіп тсіп, одан ткен кезде интенсивтілігі бірдей ш суле шоырын райды. Бл суле шоырлары трлі-тсті фильтрлерді ары жаында орналасан CCD Sensor-ларды жарытандырады. алды зарядты клемі, сканерленіп жатан айматы жарыталуын жне тсін анытауа ммкіндік береді.

ДИНАМИКАЛЫ ГОЛОВКА. Динамикалы головка аккустикалы жйені негізгі элементі болып табылады, ол металл ораптан, воронка трізді диффузордан жне диффузорды алымына кірістірілген цилиндр пішінді траты магниттен трады.

 

Алыма сыртынан жіішке сыммен оралан катушкаа сигнал беріледі жне ол катушкада магнит рісін туызып, диффузорды магнит бойымен озалуа мжбр етеді, осылайша дыбысты толындар туындайды.

 

СТРИМЕР. Стример берілгендерді магниттік лентада сатауды амтамасыз ету шін арналан.

Стимерді жмыс істеу принціпі йдегі магнитофонны жмыс істеу принципіне сас жне магниттелмеген бліктерін тізбектеп кодтауа негізделген.

МОНИТОР. Мониторды электронды сулелік ттікше негізінде жмыс істеуі. Электронды зебіректер арылы шыарылатын ызыл, жасыл жне кк электронды сулелер шоыры, арнайы люминафор рамымен апталан экрана тсіп, оны сулелендіреді.

 

Электронды суле шыару жолында осымша суле шоырыны баытын згертуге ммкіндік беретін ауытушы жйе электродтар жне келіп тскен бейнені жарыталуын реттейтін модулятор болады. Салау жйесі клекелік маска жрдемінде р тсті сулесі сйкес люминафор нктесіне тсуін амтамасыз етеді.

СЙЫ КРИСТАЛДЫ ДИСПЛЕЙ. Дисплейлерді сйы кристалдар арылы жмыс істеу принципі. Мндай дисплейлер кристалдарды электронды-оптикалы асиетіне негізделген.

Сйы кристалды дисплейлерде екі млдір шыны пластина арасында сйы кристалл абаты, оны ары жаында люминисцентті жарытандырыш орналастырылан. Пластинаны біреуінде трлі-тсті жарытандырыш фильтр бар, ал екінші пластинада мини (миниатюрлы) транзисторлар бар. Мнда р транзистор бір ана яшыты басарады. яшыа берілген кернеу серінен сйы кристалл молекулалары кристаллдаы тстерден тіп, поляризация брышы арылы згереді. Нерлым яшыа берілетін кернеу жоары болан сайын, ол тсті сорлым аз ткізеді.

Оптикалы диск CD-R. CD-ROM(оу,жазу),CD-RОМ (Орнату). CD-R ОПТИКАЛЫ ДИСК CD-R DVD.

Диск алюминий немесе алтыннан жасалан шаылдырыш беттен, микроскопты шырлармен жабылан жне млдір пластикпен апталып оралан. CD жне DVD диск жетектері мліметтерді ышам дискілерге жазуа («кйдіруге») жне оуа ммкіндік береді. CD жне DVD дискілер – ауыспалы тасымалдаушылар. CD дискіге 400 Мб, DVD дискіге 4,7Гб апарат сыяды.

Дискілер бір рет жазылатын (CD-R жне DVD-R) жне айталап жазылатын (CD-RW жне DVD-RW)болады. Кез келген диск жетектері мліметтерді ои алады, кбісі – жазуа да абілетті, біра мліметтерді сатауа жне алмастыруа арналан арнайы рылылар да бар. детте блар – сырты рылылар, олара компьютерді USB-портына тікелей осылатын USB-диск немесе флеш-карта жатады. Флеш-карталар те ышам, азіргі тада олара 128 Мбайттан 8 Гбайта дейін апарат сыяды. Компьютерді бейне жне дыбысты апаратпен жмыс істеуге абілетті ететін, сондай-а оны компьютерлер желісіне осуа ммкіндік беретін бірнеше рылылар трі бар. Бл рылылар рамдас та, осымша да болады, осымша болан жадайда олар кеею слоттарына орнатылады.

 

CD-ROM. Лазерлік жинатаушыны компакт-дискілермен жмыс істеуі. Лазерлік суле компакт-дискіні бетіне баытталады жне ондаы «1» жне «0»сандары микроскопты шыр жне дестер кмегімен кодталады. Деске тура келген «1»саны суле арылы шаылады жне жарыты айырыш призмадан тіп, фотоабылдаышпен абылданады. Шыра тура келген «0»санында суле сейіледі жне фотоабылдаышпен абылданбайды.

CD-ROM(ОРНАТУ). Компакт-дискттер жинатаышын орнату шін, жйелі блокты алдыы панеліндегі апаын міндетті трде шешу керек. Жинатаыш беттік панелімен алдыа аратылып орнатылады жне арнайы винттармен екі жаынан жйелік блока бекітіледі. Сонан-со оректендіретін разъём жне информациялы кабель шлейф осылады. Осыдан кейін атты

дискіні бірінші контроллері IDE-ге SLAVEрежимінде немесе екінші IDEконтроллер бар болса ,MASTERрежимінде осылуа болады. Соысы VideoCDжне MPEG-CD-ді круге мумкіндік береді.CD-ROM интерфейсі бар болан жадайда, дыбысты платаа жалануа ммкіндік бар.

CD-R. ндірістік жасауа араанда, CD-R алюминий штамптауа тйы-талан дайын, тік брыш пішінді матрицалы дес жне ойпа болады, CD-R –ге жазбаны жазу аса уатты лазер кмегімен жргізіледі, сонымен атар арнайы абатты фотоэкспонирлеуі жріп жатады, кейін сол кшті когеренттік суле шыаруды серінен араяды, CD-R-ді оу кезінде, лазерлік суле осымша абаттан тіп, оны интенсивтілігі тмендейді, бл эффекті орнын толтыру шін, CD-R-ді тменгі блігін алтыннан жасайды.