Негізгі желілік топологиялар

Желіні атаратын ызметіне байланысты топологияларды ш трі болуы

ммкін.

Шиналы топология. Мунда жмыс станциялары желі адаптерлері арылы жалпы шинаа немесе магистральа (кабельге) осылады.

Жлдыз трізді топология. Мунда ортатандырылан коммутациялы тйін – желілік сервер болуы тиіс, ол барлы мліметтерді жеткізуді жзеге асырады.

Саиналы топология. Мунда байланысу арналары тйыталан саина бойында орналасады. Жнелтілген млімет біртіндеп барлы жмыс станцияларын ара лап шыады да, он коректі комп’ютер абылдан со жмыс тотатылады. Бл топологияны кемшілігі-кез-келген бір жмыс станциясыны істен шыуы жалпы байланысты бзады.

Мліметтер базасы

Кбінесе арапайым мліметтер базасы бір компьютерді дискісіні бір немесе бірнеше файлында орналасады. Мндай мліметтермен бір адам жмыс істей береді. Ал егер мліметтер базасы алкен компанія шін рылан болса ше? Ондай да бл мліметтерді бір мезетте екі – ш адам пайдалануа тура келеді. Ал, ол компанияларды филиадцары р жерде жне бір-бірінен ашы орналсса ше? Мндайда мліметтер базасын ажет еткендер уаытша алай пайдалана алады?

Сол компьютерлерді бір компьютерлік желіге біріктіріп мліметтер базасын серверне орналастыру керек. Желіні жмыс станциялары жерделі термінал ролін атарып, ажетті мліметтерді керек кезінде мліметтер базасыны басару жйесі орналасан серверден скрап, оны дискісінен Альп отырады. Мліметтер базасынын басару жйесі орналасан серверге сраныс тскен со, коректі мліметтер жмыс станцияларына жіберіліп отырады. Серверлік компьютер р жерде орналасан ЭЕМ –дермен (яни мліметті пайдаланатын адаммен) тек желілік байланыс арылы ана мліметтер алмаса алады.

Интернет деп бкіллемдік компьютерлік торапты айтады. Интернет сзіні тікелей аудармасы – желіаралы, яни желілерді бірігуі деп тсінеміз. Компьютерлік желі деп екі немесе одан да кп компьютерлерді бір-біріне жалануын айтады.

Барлы компьютерлік желілерден пайдаланудаы негізгі масат – оларды орта ресурстара бірлесіп атынауын амтамасыз ету.

Ресурстарды ш трі бар: аппаратты, программалы жне апаратты. Аппаратты ресурстара барлы компьютерлік рылылар, сол рылыларды сыйымдылыы жне т.б. жатады. Мысалы, принтер, атыл диск, атыл дискіні клемі.

ашытаы компьютерлерде саталан мліметтер апаратты ресустарды райды.

Компьютерлік желідегі аппаратты жне программалы йлесімділікті амтамасыз ету шін хаттама деп аталатын арнаулы стандартты программалар ызмет етеді. Соы жылдары Интернет ымыны маынасы кеейіп, ол Бкіл лемдік компьютерлік желі дегенді білдіреді. Шындыына келсек Интернет зара тікелей осылан компьютерлерді жиынтыы емес,ол андайда бір апаратты кеістікті райды.

Интернетте жмыс істеу дегеніміз –– шындыына келгенде толыымен аландаы Интернетте емес, тек оны кптеген ызмет трлеріні біреуінде жмыс атару.

арапайым тілмен айтса, ызмет трі деген андайда бір ережелерге сай зара арым атнаста болатын хаттама деп аталатын программалар жбы.Осы жпты программасыны біреуі сервер, екіншісі –– клиент деп аталады. рбір ызмет тріні р алуан хаттамалары бар. Интернетті ызмет трлеріні хаттамалары олданбалы хаттамалар деп аталады. Мысалы, Интернетке файылдарды жіберу шін арнайы FTR олданбалы хаттамасы пайдаланылады.Сйкесінше интернеттен файл алу шін мынадай іс рекеттер жасау ажет:

¨Компьютерде FTR клиенті болып табылатын программа орнату;

¨ FTR ызметін сынушы сервермен байланыс орнату.

Таы бір мысалы, электронды поштаны олдану шін хабарды жіберу жне абылдау хаттамалары ажет. Ол шін пошталы клиент программасы компьютерге орнатылады жне пошталы сервермен байланыс тзіледі.

Интернетке осылу

Интернетте жмыс істеу шін мыналар ажет:

¨Компьютерді бкіл лемдік желіні бір торабына жалау;

¨IP адресті алу (Интернетке осылан адамны торапты адресі );

¨ Тадап алынан интернет ызмет тріні программа – клиентін орнату жне баптау.

з торабына осып жне жеке адрес таайындап берумен айналысатын мекемелер интернет ызметін оюшылар (сервис провайдерлер ) деп аталады. Жоарыда айтылан ызметті келісім шарт бойынша провайдерлер атарады.

Интернетке осылу екі трге блінеді: ерекшеленген жне коммутаторлы. Ерекшеленіп осылу шін жаа байланыс тізбегі (кабельдік,радиоарналы,спутниктік) жргізіледі. лкен клемдегі мліметерді Зіберу ажеттілігі туып отыратын мекемелермен ндіріс орындары ерекшеленіп осылуды пайдаланады.

Ал коммутаторлы байланыс –– уаытша байланыс трі. Аз клемді апарат алу шін коммутаторлы байланыс орнатса жеткілікті.Ол арнайы торапты ажет етпейді, байланыс кдімгі телефон сымдары арылы жргізіледі.

Телефон сымдары тек дыбыс жиелігіндегі сигналдарды жіберуге арналан. Сондытан олар арылы санды мліметтер жіберу шін компьютерге арнайы модем деп аталатын рылы орнату ажет. Компьютерден санды мліметтер модем арылы трленіп (модуляцияланып )торапа тседі жне керісінше.

осылу дісі бойынша модемдер сырты жне ішкі болып екі трге блінеді. Сырты модемдер жйелік блокты арты абырасына осылады.Ішкі модемдер арналы ташаа орнатылады.

Баса рылылар сияты модемдер де програмалы орнатуды ажет етеді. Windows 98 операциялы жйесінде оны Іске осу Баптау Басару татасыЖабдытарды орнату (ПускнастройкаПанель управленияУстановка обарадувания)ралыны кмегімен орнатады.