Дала», «Жаа туан», «Мйек», «Жоры», «Кнпеске», «Кеес» поэмалары.

аза поэзиясында поэма жанрын алыптастырудаы ебегі.

Баспаа зірлеп лгермеген, олжазба кйінде алан жне жоалып, бізге жетпеген немесе кезінде жарияланып, азіргі тада табылмай отыран поэмаларыны ерекшеліктері. «Мапал», «Исатай», «Кбік шашан», «Байкал», «Рстем ырыны», «Мз ала», «сбегіні айналасында», «уат» атты поэмаларыны олжазба кйінде алуы.

Жетісу іріндегі тарихи деректер негізінде дниеге келген «Рстем ырыны» (1926) поэмасы, бас кейіпкер Рстем тре бейнесіні реалистік сипаты. «Мапал» (1927) поэмасы. Поэмадаы тарихи оиалар мен кейіпкерлер жйесі.

1928 жылы азастанда ірі байларды мал-мліктеріні тркіленіп, жер аударыландыы оиасына арнап бір топ леін жне «Кнпеске» атты поэмасын жазып, 1928 жылы «Ебекші аза» газетінде жариялауы.

Аынны «Мйек» (1931) поэмасында техникамен аруланан, лкен нерге лаш сермеген ауыл міріндегі жаалы пен адам санасындаы згеріс жайыны гімеленуі. Жааран ауылды йымдасан кші мен уаныша блеген ебегіні суреттелуі. Поэманы «Мйек» деп аталуыны символды мні.

Кеестік таырыпа жазылан «Баытты Жамал» поэмасы (1930). Поэмада аынны те ыа ие болып, ерлермен атар кресіп жатан аза йелдеріні жарын бейнесін жасау арылы социалистік рылысты белсенді айраткері, ебекші азамат - йел образын дебиетке келуі.

азастанны он жылдыына арналып жазылан аза халы тарихын «атабан шбырынды, алакл слама» оиасынан бастап, азан ткерісіні жеісіне дейінгі кезедерге шолу жасаан «Дала» (1930) поэмасын жазуы. Поэмада оианы н бойына араласып отыратын, оиаларды жанды крсететін тарих шал мен халыты негізгі кейіпкер етіп алуы, кешегі заман мен бгінгі мірді салыстыра суреттеуі. Эпикалы лашы ке поэмадаы тарихи шындыты баяндалуы. Поэманы азаты ежелгі толау, жыр лгісіндегі дстрді негізінде тууы. Поэманы сол кезде орыс (Зоя Кедрина) жне збек (йын) тілдеріне аударылуы.

Кеес кіметіні аза халыны лігіні стіне трызыланын астарлап жеткізген «Мз ала» поэмасы.

«уат» (1932) поэмасы, социалистік индустрияны ркендетілуі, бкілодаты электр уатыны ордасы Днепрогэс алыбы, кеес адамдарыны крес жолы сз болуы.

«Жаа туан» (1934) поэмасында «Ебекші талап» колхозы міріні шынайы бейнеленуі.

Солтстік Мзды мхитты зерттеуші челюскиншілер жорыын, оларды ерлігі мен батырлыын арау еткен «Жоры» поэмасын (1935) жазуы. Поэманы публицистикалы сипаты.

ХІХ асырды бірінші жартысында азастандаы лт-азатты озалысыны жетекшісі Кенесары хан мен оны немере арындасы арашашты Жетісу жеріне келуі, жорытары жне еркіндік пен лды, махаббат пен азынды, мір мен лім, пни тіршілік пен мгілік нер арасындаы крес таырыбында жазылан «Кйші» поэмасы (1935). Он жеті тараудан тратын «Кйші» поэмасын аынны бауыры жазылып, еркін ксіліп, заулай шыраан, шашасына ша жтырмай тран кезінде дниеге келуі. «Кй» (1929), «Кйші» поэмаларында кй діретін, нерді эстетикалы мнін, сыры мен сипатын шабытпен рнектеуі. обызшы Молыбай образы («Кй»), кйші йсін жігіті мен арашаш бейнелері («Кйші»).

аза халыны аяулы лы, ділетсіз заманда жапа шеккен, трагедиялы мір кешкен Аан сері мірін суреттейтін «лагер» поэмасы-Ілияс шыармашылыыны биік шыы екендігі. Поэмада тарихи шынды пен кркемдік шындыты диалектикалы бірлікте сипатталуы. Шыармадаы халыты трмысынан, салт-санасынан ойылып алынан этнографиялы суреттер. Жалан дниені улы-смдыынан безініп, жалыз мір срген Аанны трагедиялы мірі. Поэманы кркемдігі, ерекше бітім-болмысы.Поэмаа жааша кзарас.

Ангара мен Енисейді махаббаты жайлы аыз желісіне рылан «Байкал» поэмасын (1937) дниеге келуі.

«Кеес» (1937) поэмасында «Кеес» колхозы адамдарыны баытты трмысын баяндауы.

1934 жылы аза ССР Халы Аарту Комиссариатыны жолдамасымен Исатай – Махамбет ктерілісі жне фольклор лгілерін жинау масатында Еділ-Жайы бойында іссапарда болуы. Ел аузынан материалдар жинап, «Кбік шашан» жне «Исатай» (1937) поэмаларын жазуы.

Ілиясты аза дебиетіндегі поэма жанрыны дамуына осан лесі. Поэмаларына жааша кзарасты оларды кркемдік-мазмнды ерекшеліктеріне атысты рістері.