Мдениет таырыбын ктеруі.
1925-1928 жылдар аралыында Мскеудегі Журналистика институтында оуы. азаты е алашы арнаулы жоары білім алан журналисі екендігі. «аза дебиетi» газетіні шыуына С. Сейфуллин, Б. Майлин, . Мсiреповтермен бірге I. Жансгiровті де йыты болуы.
Ілиясты «Тілші», «Ебекшi аза», «Жас алаш», «Сарыара», «А жол», «аза дебиетi» газеттерiнде, «Жетiсу йелi», «Жас аза», «Сана», «Шаншар», «дебиет майданы», «Жаршы» журналдарында маалаларын жариялауы. Маалаларыны таырыбы, ктерген мселелері. Кркемдігі. Бркеніш есімдеріні кптігі (Матай, Аын, Шолжы, Таыбай, Саа, йалы, Сона, Балгер, Жа-жа, аптаай, Салпанла, Сапала, ла, Жетiм бала, ара бара, Тоай темiр, айнар, рметшiл). «Жас замандастара» тырнаалды мааласы екендігі.
Мектептердегi оуды барысы мен сапасына арналан «Жетiсуда оу мселесi», «Ауылдаы оытушылар мiндетi», «Жетiсу аза институты мiрi» деген маалаларында жастарды бiлiм алу жайына назар аударуы. «Ескеретiн жмыс», «азан ткерiсi м аза, ырыз», «Кеседе жергiлiктi тiлдi жргiзу» сынды маалалар жазуы.
Ілияс публицистикасында очерк жанрыны басымдылыы. ым-уыт кезедегі трлы мселелерді суреттеген «Шопарды шотыында», «Жол аузында», «Тменнен толын», «аза йеліні мірінен», «Октябрьді Октябрі», «Жарыс», «Тменнен толын», «оян с» «азастан астанасы - Алматы» «Шопарды шотыында», «Трт жолды торабы» жне т.б. очерктері.
Ілиясты журналистік ызметі туралы белгілі алым, профессор Темірбек ожакеев: «Ілияс – аза совет журналистикасыны шотыы биік, ірі кілі, оан алаш келген жыл старыны бірі...» - дей келе,- «...зіні журналистік ызметімен ел жоын жотаушы, ел мын мдаушы екенін длелдеген. немі жрт атынан сйлеп, ел мтажын тілге тиек етіп отыран».
Ілиясты очеркпен кбірек алам сілтеген дуірі - отызыншы жылдар. Осы тста сз зергері газет, журнал тапсырмасымен нерксіп орындарынан, колхоз, совхоздардан бірталай очерк берді. 1931-1934 жылдары оны аламынан «Октябрьді «Октябрі»«, «Сталин колхозы», «Жарыс», «Тменнен толын», «Бейсетай бригадасы», «Соашылар», «Бір кн ішінде», «оян-с» деген очерктер туды. Бларды бріні тп азыы -колхоздастыру кезеіндегі ауырт істер, жаа совхоз ркендері, ауыл трмысына енген жаалытар, социалистік жарыс.
I. Жансгіровті журналистік мрасын рлей тетін, негізгі пафосын, мазмн-рухын танытатын 3-4 таырып бар. Соларды бірі саяси оиалы таырыптар «азан ткерісі м аза, ырыз» («Тілші» газеті, 7.11.1923) атты жалыз мааласы.
Оу-аарту, елді сауатсыздыын жою, кіл кзін ашу —екінші таырып. I.Жансгіров - аартушы журналист. Адамшылыты, тіршілікті негізі, ттасы нер-білімде екенін, жалпы тіршілік жарысында «мдениет», «тедік» деген кембеге брын жеткізетін — оу, оыту екенін жасы тсінген, ол тек «Тілші» газетіні зінде бірнеше материал жариялады. «Жетісуда оу мселесі» деген мааласында елді аарту проблемаларын батыл ойды. Ескі мектептерді есептен шыаруды, жер кесіп беріп жаа мектептер салдыруды, жарасыз, жарамсыз малімдерді босатуды, мектептерді жабдытауды, аарту мселелері туралу гіт, тсінік жмыстарын ке жргізуді, р мектепті зіне, жалпы оу ісіне арнап ор жинауды сынды. Шала малімдерге пысытау курсын ашуды, баса жердегі лгілі, лкен мектептерге оушылар жіберуді, ырыз-аза институтын аянышты халден шыаруды талап етті. Бларды Жетісу кімет орындарыны, азаматтарыны, жалпы халыны алдында тран міндеттер деп ойды.
Журналист Ілиясты аса ктере, лшына жырлаан шінші таырыбы — аза йеліні тадыры. Ол «Тілші» газетіне «аза йеліні мірінен» (8.3.1924) арнаулы маала жазан. Оны аза йеліне арналан гимн десе де боландай. Мнда алдымен, «Алып анадан, ат биеден туады». «аза йелі — аза анасы, аза бесігі» деп анытама береді. Мнан со аза йеліні парасат, абілетін былай деп лшына жырлап кетеді. «Кешегі Алатау жайлап, Ара кзеп, - Сыр ыстаан заманда, шы-иыры жо -блттай кшпелі ркінде шаруа йтысы аза бйбішелері болан. Асауа алыптай ры салып, кш ат ерттеп, лапа ашаанды бастырып стайтын ер жректі ыздары болан. Халы шаруасына ттен келген жапан даланы жалмауыз, асйек жттарында ары-тра малды крек ашып асыраан кесел-кербезсіз шаруа ты келіншектері болан. Бет жалаан аяздарда, борандарда, елді ркін-орын жаугершілік заманында кш жнекей босанып, жас баласын ндатап, сінбей-абынбай кшіп кете беретін айратты атындары болан».
Мдениет пен нер саласы Ілияс Жансгіровті газетке сйіп жазатын таырыптарыны бірі. Оны «аза кйлері жиналсын» атты мааласы «Ебекші азаты» 1927 жылы 18 шілде кнгі санында басылан. Келесі «Театр туралы» деген мааласында («Ебекші аза», 1929ж, 10 сентябрь). Ілияс: Мдениет саласындаы сбелі ісімізді бірі - театр. Театр крінгенні ермегі емес, ебек. Ебекті кркемі. Театр-кіл ктеруді ана орны емес, мдени оша» - деп театрды кемшілігін алай жоюды, оны негізгі жоспарыны жотыын, театр дебиетіні те аздыы мен репертуарыны ескілігіне ынжылады. Ілиясты «Ебекші аза» газетінде (1931жыл,24-25 январь) жарияланан «н, ншілер жайында» мааласында жаа н туу шін алдымен нші туатындыын, ел ндеріні ш салаа блінетіндігін (ой музыкасы, сз музыкасы,имыл музыкасы) айтады.
ІЛИЯС МААЛАЛАРЫ
| № | Маала | Баспасз атауы | Шыан жылы |
| Жас замандастара | «Жас алаш» газеті | 1921 жыл 22 наурыз | |
| азан ткерісі м аза, ырыз | «Тiлшi» газеті | 1923 жыл 7 араша | |
| Жетiсуда оыту мселесi | «Тiлшi» газеті | 1923 жыл 2 атар | |
| Жетісуда оу мселесі | «Тiлшi» газеті | 1923 жыл 8 апан | |
| Бзаылыа дауа | «Тiлшi» газеті | 1923 жыл 20 наурыз | |
| Абай кітабы | «Тiлшi» газеті | 1923 жыл 8 мамыр | |
| Баспасзді алай ктермелеу керек? | «Тiлшi» газеті | 1923 жыл 11 мамыр | |
| Ескеретiн жмыс | «Тiлшi» газеті | 1923 жыл 1 азан | |
| азан ткерiсi м аза-ырыз | «Тiлшi» газеті | 1923 жыл 7 араша | |
| Кеседе аза тілді жргізу | «Тілші» газеті | 1924 жыл 10 атар | |
| Жетісу аза институты мірі | «Тілші» газеті | 1925 жыл 11 атар | |
| Ауылдаы оытушылар міндеті | «Тілші» газеті | 1925 жыл 25 маусым | |
| Ойлааны мынау | «А жол» газеті | 1923 жыл 27 араша | |
| Кеседе жергiлiктi тiлдi жргiзу | «Тiлшi» газеті | 1924 жыл 10 атар | |
| Ленинні мірі | «Тiлшi» газеті | 1924 жыл 30 атар | |
| аза йелiнi мiрiнен | «Тiлшi» газеті | 1924 жыл 8 наурыз | |
| Халы аарту ызметкерлерi йымыны бесжылдыы м уездiк оытушылар конференциясы | «Тiлшi» газеті | 1925 жыл 11 атар | |
| Заем-помощь | «Тiлшi» газеті | 1925 жыл 26 апан | |
| Ауылдаы оытушылар мiндетi | «Тiлшi» газеті | 1925 жыл 26 маусым | |
| ле нері | «Ебекші аза» газеті | 1926 жыл 3 маусым | |
| аза кйлері жиналсын | «Ебекші аза» газеті | 1927 жыл 18 шілде | |
| Бетiм анадай емес, мынадай | «Ебекші аза» газеті | 1928 жыл 5 суір | |
| Театр туралы | «Ебекші аза» газеті | 1929 жыл 30 ыркйек | |
| Жiкке жол жо | «Ебекші аза» газеті | 1930 жыл 17 апан | |
| Кім алай жазан? | «Жаа дебиет» | 1931 жыл № 6-7 1 | |
| . Тожановпен бірге Абай ндерін сз еткен маала | «Ебекші аза» газеті | 1931 жыл 2 араша | |
| н, ншiлер жайында | «Ебекші аза» газеті | 1931 жыл 24-25 атар | |
| Аын Асар | «дебиет майданы» журналы | 1933 жыл № 4 | |
| ателесуге арсы большевиктiк сынды кшейтемiз | «Ебекші аза» газеті | 1932 жыл 12 апан | |
| Жинатар жайында | «Социалды азастан» газеті | 1933 жыл 17 азан | |
| Жібек жайында | «Социалды азастан» газеті | 1934 жыл 24 араша | |
| дебиеттегi кенжелiктi тез жояйы | «Социалды азастан» газеті | 1934 жыл 18 атар | |
| Абайды сз рнегі | «дебиет майданы» журналы | 1934 жыл № 11-12, 45-52 беттер | |
| Асан туралы | «Асан заман» жинаында | 1934 жыл 5-20 беттер | |
| Кеестi iрi, кркем дебиетiн жасайы | «Социалды азастан» газеті | 1935 жыл 8 атар | |
| суді зі зара сын | «аза дебиеті» газеті | 1935 жыл 14 апан | |
| Жолдаса. анатым аламан! | «аза дебиеті» газеті | 1935 жыл 12 ыркйек | |
| лы адам | «Лениншіл жас» | 1935 жыл 26 азан | |
| Жемісті жыл | «Социалды азастан» газеті | 1937 жыл 1 атар | |
| Шыныан рыш жазушы | «аза дебиеті» газеті | 1936 жыл 24 желтосан | |
| Пушкин – аза халыны аыны | «Социалды азастан» газеті | 1937 жыл 10 апан | |
| Пушкин аудармасы аза дебиетіне не берді | «аза дебиеті» газеті | 1937 жыл 10 апан | |
| Жемісті жыл | 1937 жыл | ||
| зара сын жне «са» жанр туралы | «аза дебиеті» газеті | 1937 жыл 23 мамыр |