Сыныс икемділігіні графигі

S S

P1 P1

P0 P0

Q Q

Q0 Q1 Q0 Q1

Икемді сыныс Икемсіз сыныс

P S

Сынысты бірлік икемділігі

P1 S

E = 1

P0 P

Q0 Q1 Q

P S Млдем икемсіз сыныс

E = 0

Млдем икемді сыныс

P0 S S

E =

Уаыт сынысты икемділігіне сер ететін маызды фактор болып табылады. сыныс детте за мерзімді кезеде икемді болады (йткені ндірісті кеейтуге немесе баса ндіріске ауысуа ммкіндік болады) – сыныс клемі баа згеруіне сер етеді.

Нарыта сраныс пен сынысты келесі ара атынасы болуы ммкін:

1) Тауарды сыну сатып алушылар сранысынан басым болады. Бл тмендегіні нтижесі болуы ммкін:

- тауарларды шамадан тыс ндіру,

- бааларды шамадан тыс жоарылатусалдарынан,

- німні тмен сапасы,

- мтаждытары анааттандырылмаан немесе баса да бір жадайлармен халытаы аша тапшылыынан (жетіспеушілігінен). Ондатімін таппаан арты німдермен нарыты шамадан тыс тауарлануы пайда болады.

2) Сраныс сыныстан басым болады, яни тауар тапшылыы пайда болады, анааттандырылмаан сатып алушылы сраныс адамдарды з ашаларына сыныс іздеуге мжбр етеді. Тауар тапшылыы келесі жадайларда туындайды:

- егер халыты аша табысысраныса ие тауарлар мен ызметтерді ндірілуінен тезірек скенде,

- сатып алушыларды жоары талаптарына сйкес келмейтін заттар шыарыланда,

-белгілі бір тауарлар мен ызметтерге оларды нына (немесе тепе-те баасына) сйкес келмейтінбаалар жасанды трде тмендетілгенде.

3) Сраныс пен ысынысты тепе-тедігі баалы механизмдер мен бсекелестік негізінде жзеге асырылады. Сраныс пен сынысты теестіретін тепе-те бааны пайда болуына келеді.

Егер нарыты баа тепе-те баадан жоары болса, онда шамадан тыс сыныс (артыты) пайда болады – бл сыныс клемі тауара деген сраныс клемінен жоары боландаы жадай. Егер нарыты баа тепе-те баадан тмен ойылса, онда анааттандырылмаан сраныс (тапшылы) пайда болады – бл сраныс клемі сыныс клемінен жоары боландаы жадай.

А – сраныс (Д) жне сыныс (S) исытарыны

иылысу нктесі (Д), сраныс пен сынысты

тепе-тедігі

S Ра – тепе-тедік баа;

Q – тепе-тедік клем

Qa Q

Р1 P1 Тапшылы

Д Д

Q Q

Q1 Д Q1S Q2S Qa Q2Д

Тепе-тедік нктесі шін мыналар тн:

1) Нарыа адамдарды ттыну ажеттілігінен кп емес жне аз емес тауарлар сынылады.Игіліктерді ндіруге жмсалан барлы шыындароларды тепе-те баамен сату арылы теледі. – ол жеткізілген тепе-тедік алыптасан нарыты жадайды е жоары тиімділігін куландырады. – Берілген тепе-тедіктен нктеден жоары ауыту арты нім санын ндіруге жмсалан ажетсіз материалды ресурстар мен ебекті шыындарын білдіреді.

2) Тепе-тедік нктесінде (А) е жоары леуметтік тиімділік бейнелеген. йткені осы нктеде сатушыларды да (ндірушілерді), ттынушыларды да мтаждытары мен мдделері е жоары дегейде анааттандырылады.

Егер нары еркін жне срапыл, сырттан араласусыз дамыса, нарыты теп-те баа тауарды оамды баасымен толы сйкес келеді. Яни, оларды дайындауа жмсалан ебек тгелдей алыпты жне ажетті болып табылады.