Конгломерат– бас компанияны зімен ызмет жаынан байланысы жо баса компанияларды жтуы

жне осылуы нтижесінде пайда болан бірлестік.

 

 

 

Баалардаы басымдылы – жетекші компания з бааларын белгілейді, басалары соан ілеседі.

Жасырын сз байласу – бірнеше ірі компаниялар арасында бекітілген баалар орнату туралы келісім.

Баалы кемсіту – бір тауар р трлі сатушылармен р трлі баамен сатылады.

 

 

 

монополиялы билікті белгілі дрежесіне ие болу,

сраныс икемділігі бойынша сатып алушыларды р трлі топтарын ерекшелеу,

тауарларды немесе ызметтерді айта сату ммкінсіздігі.

 

 

сатушы кбірек пайдаа ие болады,

нім брыныдан да лкен клемде ндіріледі.

 

 

 

Таза бсекелестік нарыа араанда аз тауар клеміншыарады.

Таза бсекелестік нарыа араанда жоарыра баа орнатады.

Монополияларды сатандыруа лкен шыындаркеледі.

 

 

Монополияа арсы саясат,

Экономикалы реттеу,

Мемлекеттік меншікті алыптастыру.

 

АШ-таы трестке арсы задар

1. Шермак заы (1890) – монополияларды немесе сз байласуларды жасауа арсы абылданан, осы масатпенсауда еркіндігі шектелді.

2. Клейтон заы (1914) – кіметке осымша кілеттік беріп, осы заа сйкес монополиялара жеке сотты талап беруге рсат етті.

3. кіметтік сауда комиссиясыны заы(1914) – антитрестік за рекетін кшейту масатымен комиссия рылды.

4. Целлер Кефорер заы (1950) – р трлі типті компаниялар осылуына арсы за.

 

 

Р монополиялара арсы задар

Келесі задара негізделеді:

- «Табии монополиялар туралы»,

- «Арам бсекелестік туралы»,

- «Бсекелестік жне монополиялы ызметті шектеу туралы».

 

Бл задарда:

- арам бсекелестік деп танылатын рекеттер белгіленген,

- арам бсекелестікті жне оны салдарыны алдын алу жне жою механизмі бекітіледі,

- Р арам бсекелестік трлері бекітілген,

а) фирма атауын, тауар белгісін засыз олдану,

б) бсекелес тауарыны сырты ресімделуін кшіру,

в) сатылымны осымша шарттарын зорлап міндеттеу,

г) жарнамада дрекі салыстыру,

д) жарнамада тауарды шынайы асиеттері мен сапасын дейі згерту немесе жасыру.

е) бсекелестікті жоюа келетін нарыты атынастар субъектілеріні клдене осылуы.

 

 

Таырып. лтты экономика

Микроэкономикада (бл экономикалы теория блімі) орталы орында келесі мселелер орын алады: тауар нарытарында й шаруашылытарыны, фирмаларды(ксіпорындарды) мінез-лы; берілген жадайда оларды экономикалы шешімдер абылдау механизмі; неліктен адамдар шаруашылы ызметке атысады, экономикалы атынастара тседі жне алуан трлі ажеттіліктерін алай анааттандыратын-дыытуралы сратар; нарыты бааны рылу тсілдері жне тепе-те бааны алыптастыру, сондай-а шектеулі орларды олдануды тиімді тсілдері. Яни жеке экономикалы субъектілерді мінез-лы зерттеледі.

Макроэкономикада – (бл жалпы экономикалы теория блімі) 1) мыналар зерттелінеді: жалпы лтты шаруашылы дегейінде экономиканы іргелі мселелері; 2) лтты шаруашылыына барлы атысушыларыны бірлескен экономикалы ызметіні нтижелері мен салдары; 3) Жалпы экономикаа тн былыстар (инфляция, экономикалы сім, жмыссызды жне т.б.); 4) Макроэкономикалы саясат ралдары алыптастырылады (фискальды, несие-ашалы, табыс саясаты, сырты экономикалы саясат) жне т.б.

 

Жалпы лтты шаруашылы;

 

Экономикалы сім жне ебекпен амтылу мселелері;

Шаруашылы механизм, мемлекеттік міндеттер жмысы;

Экономикалы саясат;

ЖІ, Ж, ЖТ, Т, ЖТ, БТ млшері мен рылымы, жалпы ызмет етуі мен тиімділігі;

 

Экономикалы реттеуді йымдастырылуы,

Инфляцияны басару;

Табии орларды сатау жне тиімді олдану;

Тауарлар мен ызметтерді ндіруді отайлы арындарын олдау.

 

 

лтты шаруашылы – бл трлі экономикалы байланыстармен бір ттаса біріктірілген елді барлы ндіріс салалары мен айматарыны жиынтыы. Жалпы (лтты) ебек блінуі барлы халы шаруашылыыны тйіндері арасында німмен алмасуды ажет етеді. лтты байлыты рау осындай рекеттестік нтижесі болып табылады.

лтты байлы – бл оамды ндіріс пен адам міріні ажетті жадайларын райтын елді экономикалы активтеріні (материалды ндылытарыны) жиынтыы.

лтты байлы:

- негізгі орлар,

- айналымдаы материалды аржылар мен орлар,

- халыты жинаталан й млігіні